Biểu tình phản đối chính sách phân biệt người nhập cư dưới thời Tổng thống Donald Trump – Ảnh: REUTERS

Theo trang Vox, ngày 18-2, Đảng Dân chủ trong Quốc hội Mỹ đã đệ trình một dự luật cải cách nhập cư toàn diện, được soạn thảo dựa trên những ưu tiên mà Tổng thống Joe Biden nêu rõ trong ngày đầu nhậm chức.

Nếu được thông qua, dự luật mang tên “Đạo luật quốc tịch Hoa Kỳ 2021” sẽ đánh dấu đợt cải cách lớn nhất của hệ thống di trú Mỹ kể từ năm 1986.

Trọng tâm của dự luật là việc mở đường nhập tịch cho 10,5 triệu dân nhập cư không giấy tờ sống ở Mỹ. Quá trình này sẽ mất ít nhất 8 năm và để đủ điều kiện, di dân phải hiện diện trên đất Mỹ từ ngày 1-1-2021 trở về trước, trừ khi được miễn trừ vì lý do nhân đạo.

Trong giai đoạn đầu, di dân có thể được cấp giấy phép lao động (work permit) và được đi nước ngoài với đảm bảo có thể nhập cảnh trở lại Mỹ.

Tiếp theo, sau 5 năm, họ có thể nộp đơn xin thẻ xanh (dành cho thường trú nhân) nếu vượt qua vòng kiểm tra nhân thân và đóng thuế đầy đủ. Di dân thuộc diện DACA (đến Mỹ khi còn nhỏ), TPS (được bảo vệ tạm thời) hoặc lao động nông nghiệp có thể nộp đơn xin thẻ xanh ngay.

Sau khi có thẻ xanh được 3 năm và vượt qua thêm một vòng kiểm tra nhân thân, di dân có thể nộp đơn xin quốc tịch Mỹ.

Không thể mô tả hết tác động khổng lồ của dự luật trên, bởi nó có thể mang hàng triệu người sống lẩn lút ở Mỹ ra ngoài ánh sáng.

Những cải cách khác còn bao gồm điều khoản ngăn tổng thống Mỹ ban lệnh phân biệt nhập cư; dỡ bỏ rào cản đối với di dân diện đoàn tụ gia đình; hủy bỏ một quy định thời Tổng thống Bill Clinton cấm người nước ngoài hiện diện bất hợp pháp ở Mỹ quá 6 tháng quay lại trong khoảng thời gian 3-10 năm…

Đáng chú ý, dự luật mới không có các điều khoản thúc đẩy an ninh biên giới và các biện pháp cưỡng chế vốn được Đảng Cộng hòa ủng hộ. Ví dụ, các đề xuất trước đây muốn tăng ngân sách xây tường biên giới, hình sự hóa tội nhập cư bất hợp pháp…

Tất nhiên, điều đó sẽ khiến dự luật vấp phải nhiều phản đối. Khả năng Đảng Dân chủ kiếm được 10 phiếu Cộng hòa để thông qua dự luật ở Thượng viện không cao, trừ khi họ tìm ra cách để vượt ải mà không cần lá phiếu Cộng hòa nào.

Một số chính khách Cộng hòa thậm chí đánh tiếng cảnh báo dự luật có nguy cơ khiến các chính sách thiên tả cực đoan trở lại, khuyến khích nhập cư bất hợp pháp và mang dòng lũ người tràn vào nước Mỹ.

“Khi tôi đọc và phân tích dự luật này, câu hỏi duy nhất trong đầu tôi là LÀM CÁCH NÀO? Chiến lược là gì? Đảng Dân chủ định giữ lời hứa của họ với cộng đồng dân nhập cư ra sao, bởi tôi chắc chắn đảng của ông Trump sẽ không hứa hẹn điều gì tốt lành cho chúng ta” – bà Erika Andiola, nhà hoạt động thuộc Tổ chức RAICES vì quyền lợi dân nhập cư, bình luận trên Twitter.