Công cuộc khởi nghiệp đã góp phần làm cho số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới liên tục cao lên trong mấy năm gần đây, nhưng số doanh nghiệp đang hoạt động đến nay vẫn còn cách rất xa mục tiêu 1 triệu vào năm 2020.

Số doanh nghiệp đang hoạt động giảm 

Trước hết, xin giả thiết số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới trong năm đều được đưa vào hoạt động (thực tế không ít người đăng ký thành lập nhiều doanh nghiệp còn để mua/bán hóa đơn, chuyển giá, nhưng chỉ có 1 đơn vị hoạt động), cùng với số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động trong các kỳ trước, kỳ này quay trở lại hoạt động được coi là những doanh nghiệp vào thị trường; những doanh nghiệp giải thể và tạm ngừng hoạt động được coi là ra khỏi thị trường. Nếu lấy số doanh nghiệp đang hoạt động đầu kỳ cộng với số doanh nghiệp vào thị trường, trừ đi số doanh nghiệp ra khỏi thị trường sẽ được số doanh nghiệp đang hoạt động tính đến cuối kỳ này. Theo đó, diễn biến số doanh nghiệp trong năm 2019 và 6 tháng 2020 như sau.

Số doanh nghiệp đang hoạt động đến cuối năm 2019, tức là có vào đầu năm 2020 là 650.800.

Trong đó, số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới trong 6 tháng là 620.5000, giảm 7,7% so với cùng kỳ năm trước. Sự sụt giảm số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới có nguyên nhân chủ yếu là tác động tiêu cực của dịch Covid-19. Số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động đạt tốc độ tăng khá so với cùng kỳ năm trước (tăng 16,4%) do 2 yếu tố: do tinh thần ý chí kinh doanh của các chủ doanh nghiệp cao; do sự hỗ trợ tích cực của Nhà nước, các ngành, các cấp.

Cộng số doanh nghiệp vào thị trường trong 6 tháng năm 2020 đạt 87.200, giảm 1,5% so với cùng kỳ năm trước. Do số doanh nghiệp ra khỏi thị trường nhiều hơn số vào thị trường, nên tổng số đơn vị đang hoạt động tính đến cuối tháng 6.2020 đã giảm khoảng 11.030 so với cùng kỳ năm trước.

Thấy gì qua số doanh nghiệp ra khỏi thị trường ?

Số doanh nghiệp ra khỏi hoặc tạm ra khỏi thị trường có một số điểm nhấn đáng quan tâm.

Số doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể là 7.433 DN, tuy giảm 5% so với cùng kỳ, nhưng là con số khá lớn. Những ngành có nhiều DN giải thể (trên 400) là Thương nghiệp, Công nghiệp chế biến, chế tạo, Xây dựng, Khoa học, doanh nghiệp, dịch vụ tư vấn, thiết kế quảng cáo và chuyên môn khác, Dịch vụ lưu trú và ăn uống, Dịch vụ việc làm, du lịch, cho thuê máy móc, thiết bị, đồ dùng và các dịch vụ hỗ trợ khác, Kinh doanh bất động sản. Những ngành tuy có số DN giải thể ít hơn, nhưng lại tăng so với cùng kỳ năm trước, là Kinh doanh bất động sản, Sản xuất phân phối điện, nước, ga, Y tế và hoạt động trợ giúp xã hội, Giáo dục đào tạo, Thông tin và truyền thông, Khoa học, công nghệ, dịch vụ tư vấn, thiết kế, quảng cáo và chuyên môn khác.

Số DN tạm ngừng kinh doanh là 29.170, tăng rất cao, lên đến 38,2%, số doanh nghiệp ngừng hoạt động là 19.630, số doanh nghiệp không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký 22.400. Đây là một con số khá lớn. Nếu cộng với số đơn vị giải thể, thì tổng số doanh nghiệp ra khỏi thị trường lên đến 78.630 đơn vị, tăng 9.790 so với cùng kỳ. Một số ngành có số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh nhiều (trên 1.000 DN) như Thương nghiệp, Xây dựng, Công nghiệp chế biến, chế tạo, Khoa học, công nghệ, dịch vụ tư vấn, thiết kế, quảng cáo và chuyên môn khác, Dịch vụ việc làm, du lịch, cho thuê máy móc, thiết bị, đồ cùng và các dịch vụ hỗ trợ khác.

Việc ra khỏi hoặc tạm thời ra khỏi thị trường của doanh nghiệp là bình thường trong cơ chế thị trường, nhưng với số lượng lớn, liên tục tăng lên, trong thời gian dài lại là vấn đề cần được quan tâm. Trong điều kiện dịch Covid-19 là khó tránh khỏi, cần đặt ra nhiệm vụ cho khởi nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp hoạt động.

Việc thực hiện mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động vào năm 2020 có vẻ khó thực hiện. Bước sang năm 2020, chỉ trong 6 tháng khởi đầu mà số DN đang hoạt động chỉ tăng thấp (8.580 doanh nghiệp) thì khoảng cách tới mục tiêu còn xa mới đạt. Người có vốn, doanh nhân cần phải có khát vọng khởi nghiệp; Nhà nước các cấp, các ngành cần hỗ trợ tích cực hơn để duy trì các doanh nghiệp đang hoạt động.