Giới khoa học nói gì về thông tin ‘virus Corona được tạo ra từ phòng thí nghiệm Trung Quốc’?
Giới khoa học nói gì về thông tin ‘virus Corona được tạo ra từ phòng thí nghiệm Trung Quốc’?
Nhiều nhà nghiên cứu lên tiếng sau khi xuất hiện tin đồn virus Corona chủng mới (nCoV) có nguồn gốc từ phòng thí nghiệm.
Nhân viên một phòng thí nghiệm kiểm tra mẫu bệnh phẩm sau khi dịch COVID-19 bùng phát ở Trung Quốc Reuters
Trong bài đăng trên diễn đàn khoa học Virological, các nhà khoa học cho rằng virus Corona chủng mới không có dấu hiệu di truyền nào thể hiện việc chúng được tạo ra trong phòng thí nghiệm.
Nhóm khoa học gia này gồm W.Ian Lipkin tại Đại học Columbia (Mỹ), Edward Holmes tại Đại học Sydney (Úc) và Kristian Andersen thuộc viện nghiên cứu Scripps Research (Mỹ).
Dù nhiều chuyên gia cố gắng giải thích, các thuyết âm mưu về nguồn gốc của virus Corona chủng mới gây dịch COVID-19 vẫn tiếp tục xuất hiện.
Phần lớn các tin đồn cho rằng virus vô tình bị rò rỉ từ Viện Virus học Vũ Hán, nơi các chuyên gia đã tạo một trong những kho dữ liệu lớn nhất thế giới về các chủng virus Corona. Đây cũng là nơi đầu tiên phát hiện virus Corona chủng mới là hậu duệ trực hệ của một chủng virus trên dơi.
Các tin đồn thậm chí khiến nhà nghiên cứu Trung Quốc Thạch Chánh Lệ phải “thề bằng mạng sống” rằng virus không liên quan gì đến phòng thí nghiệm.
Nghiên cứu mới nhất dựa trên dữ liệu trình tự bộ gien của virus và những dòng virus Corona đã biết để xác định những dấu hiệu biến đổi của chúng.
Các chuyên gia nhận thấy rằng những dấu hiệu này, vốn ảnh hưởng đến khả năng virus Corona chủng mới bám vào tế bào cơ thể người, sẽ đột biến theo cách khác nếu dựa trên mô hình trên máy tính chứ không phải tiến hóa tự nhiên. Nếu cơ chế “gai bám” này đã được con người can thiệp thì lẽ ra sẽ được tối ưu hóa theo cách khác để bám vào tế bào cơ thể người.
Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra những đặc điểm độc nhất trong “protein gai bám” của virus, để cho thấy đó là bằng chứng virus này không phải là sản phẩm từ phòng thí nghiệm.
Báo cáo nghiên cứu này được nhiều chuyên gia trong ngành tán thành. SCMP dẫn lời giáo sư Roy Hall của Đại học Queensland, chuyên nghiên cứu về cấu trúc protein trên virus, nhận xét rằng: “Nếu đây là một virus được con người biến đổi gien, thì những người tạo ra nó sẽ lấy một virus có sẵn, có thể lây nhiễm cho người và gây bệnh, rồi dùng cùng một cấu trúc gien như vậy. Nhưng chúng tôi chưa từng thấy [những đặc điểm này], vì vậy chúng là kết quả tiến hóa tự nhiên. Vì chưa từng ai thấy một cấu trúc như vậy trước đây, nên sẽ không thể biến đổi gien theo cách đó được”.
Các tác giả nghiên cứu gợi ý rằng có hai cách để virus tiến hóa. Một là virus sẽ tiến hóa qua chọn lọc tự nhiên qua các vật chủ là thú vật trước khi nhiễm sang người.
Theo thuyết còn lại thì tế bào nguyên sơ của virus “nhảy” từ thú vật sang người, và quá trình biến đổi để thích ứng sau đó diễn ra trong quá trình lây nhiễm từ người sang người cho đến khi virus đủ mạnh để gây bùng phát dịch.
Phân tích từ những nhà khoa học khác cũng chỉ ra bằng chứng rõ ràng về việc tiến hóa tự nhiên của virus Corona chủng mới. Trevor Bedford, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson tại Seatle, Mỹ, cho biết: “Quan sát những phân phối biến thể, có vẻ như các khác biệt về gien trong #nCoV2019 nhất quán với những khác biệt có thể dự báo xuất hiện trong tiến hóa tự nhiên”.
KHÁNH AN
TNO
