Các công dân Indonesia chờ được sơ tán tại sân bay quốc tế Thiên Hà ở Vũ Hán, Hồ Bắc, Trung Quốc ngày 1-2-2020 – Ảnh: REUTERS

 

* Virus corona có bám trên tiền mặt và lây lan qua tiền mặt? Làm gì để an toàn khi dùng tiền mặt cũng như các vật dụng khác như tay nắm cửa, điện thoại, bàn phím máy tính…? (Bạn đọc Anh Khoa)

- TS Nguyễn Hồng Vũ (Tiến sĩ về sinh học phân tử trong y học, hiện đang công tác tại Viện Nghiên cứu ung thư quốc gia City of Hope, California, Mỹ) tư vấn: Khi đã có bằng chứng cho thấy virus có mặt ở trên tay nắm cửa thì việc virus có mặt trên tờ tiền là chuyện có thể xảy ra.

Xin nhắc lại là trong nghiên cứu năm 2011 về khả năng sống của virus SARS ngoài môi trường, người ta thấy virus khô trên bề mặt nhẵn giữ được khả năng tồn tại trong hơn 5 ngày ở nhiệt độ 22-25°C, độ ẩm 40-50% (đây là môi trường phòng máy lạnh).

Tuy nhiên, khả năng sống của virus bị giảm nhanh chóng ở nhiệt độ cao và độ ẩm cao hơn (ví dụ: 38°C và độ ẩm > 95% làm khả năng sống của virus giảm hơn 1.000 lần). Virus corona nCoV này rất gần giống với SARS nên thời gian tồn tại của chúng trong môi trường cũng gần như vậy.

Như tôi đã nói, sự sống của virus ngoài môi trường phụ thuộc vào nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng mặt trời. Nên nếu so với tay nắm cửa trong ngôi nhà đóng kín thì virus trên tờ tiền có thời gian sống ngắn hơn.

Để an toàn, trong thời gian có dịch, mọi người nên cẩn thận rửa tay bằng xà bông sau khi giao dịch bằng tiền mặt.

Về việc vệ sinh những vật dụng quen thuộc hằng ngày như điện thoại, bàn phím máy tính… thì nếu sử dụng điện thoại, máy tính công cộng, mọi người nên cẩn thận lau chùi điện thoại, mặt bàn phím bằng khăn giấy tẩm một ít cồn 70-80 độ trước khi sử dụng (chỉ cần tẩm vừa ẩm là được).

* Tôi đọc trên mạng có thông tin nói cồn sát khuẩn sau khi lau hoặc xịt chỉ có tác dụng trong một thời gian ngắn, hiểu như vậy có đúng không? (Bạn đọc Thanh Xuân)

- TS Nguyễn Hồng Vũ: Sau khi xịt cồn và lau rửa thì bề mặt đã sạch, nên chuyện có tác dụng lâu hay không còn phụ thuộc vào nguồn nhiễm tiếp sau đó như thế nào.

* Đang có thông tin 2019-vCoV có thể biến đổi gen để thích ứng với các điều kiện môi trường khác nhau, tôi thấy lo âu. Liệu khả năng này có cao không? (Bạn đọc Minh Thành)

- TS Nguyễn Hồng Vũ: Việc virus biến đổi gen để tiến hóa, thích ứng với môi trường vật chủ thường xảy ra trong tự nhiên, nhất là với những virus như nCoV.

Việc biến đổi gen thường xảy ra khi virus gặp một virus khác tương tự chúng, như trường hợp nCoV đang được các nhà khoa học nghi ngờ là do sự đột biến tái tổ hợp (recombination) giữa virus cúm trong dơi và virus cúm ở người để từ đó virus của dơi có thể nhảy sang người và gây bệnh.

Việc biến đổi gen cũng có thể xảy ra trong sự tiến hóa của chính chúng để có thể trở nên kháng thuốc, để xâm nhập tế bào tốt hơn, để né được sự tấn công của các tế bào miễn dịch đã nhận ra chúng. Một ví dụ đó là virus cúm Flu thay đổi liên tục khiến chúng ta phải chích ngừa lại trong mỗi đầu mùa dịch hằng năm.