Tuyển sinh được coi là sống còn, nên nhiều trường đã đầu tư hàng tỉ đồng mỗi năm cho các hoạt động quảng bá tuyển sinh. Trong ảnh: học sinh phổ thông thích thú với màn “biểu diễn” của sinh viên một trường ĐH khối kỹ thuật – Ảnh: TRẦN HUỲNH

 

Nhiều chuyên gia nhận định suốt nhiều năm nay, các trường ĐH đều “quay cuồng” với tuyển sinh. Không chỉ trường tư, trong bối cảnh tự chủ, nguồn thu chính từ học phí, các trường công cũng đầu tư rất lớn cho chuyện tuyển sinh.

Đặt nặng tuyển đủ hơn tuyển đúng

TS Nguyễn Quốc Chính – giám đốc Trung tâm khảo thí và đánh giá chất lượng đào tạo ĐH Quốc gia TP.HCM – cho rằng tuyển sinh là việc rất quan trọng, các trường cần phải tuyển đủ để đảm bảo có kinh phí hoạt động, đồng thời phải tuyển đúng để đảm bảo chất lượng đào tạo. 

“Hiện đa số trường vẫn đặt nặng phần tuyển đủ hơn tuyển đúng. Điều này có thể giải quyết yêu cầu trước mắt nhưng rất không có lợi cho quá trình phát triển của trường” – ông Chính nói.

Thực tế cũng cho thấy hiện các trường có phương thức tuyển sinh đa dạng, nhưng mục đích chủ yếu vẫn là có thêm nguồn tuyển. TS Trần Đình Lý, phó hiệu trưởng Trường ĐH Nông lâm TP.HCM, nhận định: “Tuyển sinh là khâu hết sức quan trọng, quyết định đến việc sống còn của nhà trường. Các trường ĐH dù ở top nào cũng cần sự đa dạng phương thức xét tuyển, đồng nghĩa với đa dạng sự lựa chọn của người học”.

Trong khi đó, GS.TS Nguyễn Trọng Hoài, phó hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế TP.HCM, cho hay theo thông lệ quốc tế, phần lớn ĐH top ở các nước thường tuyển sinh dựa vào đánh giá năng lực (chẳng hạn SAT ở Mỹ). 

“Ở Việt Nam, các trường ĐH đang kết hợp nhiều phương thức tuyển sinh khác nhau, nhưng những năm tới tôi cho rằng sẽ tập trung chủ yếu kiểm tra năng lực của học sinh phổ thông để tuyển sinh. Đặc biệt, cần tách biệt việc công nhận tốt nghiệp THPT và kiểm tra năng lực để tuyển sinh ĐH” – ông Hoài nói.

Tương tự, TS Hà Thúc Viên, phó hiệu trưởng Trường ĐH Việt Đức, cũng cho rằng thi tốt nghiệp THPT nhằm đánh giá năng lực học sinh sau 12 năm học, còn thi ĐH là xác định năng lực theo học ĐH ở một trường nhất định, vì vậy không nên đánh đồng hai việc này.

Tuyển sinh phải phù hợp với yêu cầu chất lượng

Cũng theo GS Nguyễn Trọng Hoài, thông thường nếu chất lượng đầu vào tốt thì quá trình đào tạo thuận lợi hơn và chất lượng đầu ra cũng ổn hơn. Tuy nhiên, xu hướng quốc tế hiện nay các ĐH chỉ dựa trên một số tiêu chí cơ bản để tuyển sinh và phải coi trọng việc đảm bảo chất lượng trong đào tạo, siết chặt đầu ra. Ví dụ, các trường tốp trên thế giới tuyển vào 100 chỉ tiêu nhưng số sinh viên ra trường chỉ 30-50 sinh viên. 

“Trong khi ở Việt Nam chưa quen với thông lệ này, mọi người đều quan niệm vô ĐH là phải ra trường. Mục tiêu đào tạo các trường cũng xác định “có vào có ra” vì không muốn mất nguồn thu học phí, mặt khác cả người học và phụ huynh hiện cũng không chấp nhận việc “gãy gánh giữa đường”, nếu trường làm căng quá sẽ ít người chọn học” – ông Hoài nói.

Các chuyên gia đều cho rằng hiện nay các trường ĐH được giao quyền tự chủ cao, trong đó có tuyển sinh. Do đó, các trường cần xây dựng phương án tuyển sinh phù hợp với yêu cầu chất lượng đào tạo của mình. 

“Các trường cần sớm thay đổi trong đào tạo và tuyển sinh để phù hợp với tình hình mới. Phương án tuyển sinh phải ổn định để vừa giúp học sinh không bị động, chọn trường theo năng lực học tập và trường ĐH định vị yêu cầu chất lượng đào tạo” – TS Hà Thúc Viên nói.

Trong khi đó, theo PGS.TS Trần Thiên Phúc – phó hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TP.HCM), để tuyển được sinh viên có năng lực học tập theo các chương trình đào tạo của trường thì nên đa dạng các phương thức tuyển. 

“Ngay trong một phương thức tuyển cũng sử dụng nhiều yếu tố để gia tăng độ chính xác của lựa chọn (ví dụ xem xét thêm bài luận của ứng viên về mục tiêu học tập hoặc lý do lựa chọn ngành nghề, chọn trường…). Công tác này sẽ tốn khá nhiều công sức cho bộ phận tuyển sinh của trường, nhưng đó là việc đáng làm trong tương lai” – ông Phúc nhấn mạnh.