Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc vận động tại Michigan đúng thời điểm bỏ phiếu luận tội ngày 18-12 – Ảnh: Reuters

 

Tổng thống Mỹ bị luận tội lạm quyền với 230 phiếu thuận và 197 phiếu chống, đồng thời bị luận tội cản trở Quốc hội với 229 phiếu thuận và 198 phiếu chống.

Cuộc bỏ phiếu luận tội Tổng thống Donald Trump nhiều khả năng trở thành diễn biến mang tính bước ngoặt cho cuộc bầu cử 2020.

Cuộc trưng cầu

Báo đài chuyên đả kích ông Trump lâu nay như New York Times, Washington Post hay CNN đều đưa chữ “impeached” (bị luận tội) lên tiêu đề, với mục đích không gì khác nhằm nhắc nhở tất cả rằng ông Trump bị Hạ viện luận tội. Trong khi đó ở “phe” ông Trump có New York Post và Wall Street Journal.

Phản ứng của báo chí Mỹ vô tình nói lên thực tế rằng ngay cả những người ủng hộ Đảng Dân chủ cũng không lấy làm lạc quan sau quyết định của Hạ viện.

Ngược lại, cách nhấn mạnh chữ “impeached” càng khiến những người ủng hộ ông Trump có lý do để tin rằng đây là một hành động bôi nhọ danh dự của ông Trump, đấu đá đảng phái hơn là bất kỳ điều gì liên quan tới thượng tôn hiến pháp hay sự quan tâm dành cho công dân Mỹ.

Chính quyền ông Trump trong khi đó cũng nhanh chóng khai thác tâm lý này bằng những chiến dịch vận động ngay trong giai đoạn “dông bão”, nhằm khắc sâu một suy nghĩ vào đầu người dân rằng: Đảng Dân chủ đang dành thời gian luận tội tổng thống, còn chúng tôi dùng thời gian làm việc vì nhân dân.

Đó có vẻ cũng là lý do ông Trump gần đây liên tục dùng cụm từ “do nothing Democrats” (Đảng Dân chủ không làm gì cả) để nói về Đảng Dân chủ.

Trong thời điểm bỏ phiếu luận tội, Phó tổng thống Mike Pence đến bang “chiến địa” Michigan khoe thành tích kinh tế mà chính quyền đạt được dưới thời Tổng thống Trump.

Cũng ở Michigan, Tổng chưởng lý (Bộ trưởng Tư pháp) William Barr tuyên bố chiến dịch siết chặt tội phạm bạo lực, còn Bộ trưởng Y tế và dịch vụ nhân sinh Alex Azar ra đề xuất về một kế hoạch cho phép các tiểu bang nhập khẩu thuốc kê đơn rẻ hơn từ Canada, và Bộ trưởng Giao thông Elaine Chao cùng các cộng sự nói về hiệp định thương mại tự do mới giữa Mỹ, Mexico và Canada.

Marc Thiessen – nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu American Enterprise, từng làm việc dưới thời cựu tổng thống George W. Bush – trong một bài viết trên Washington Post đã dẫn ra những số liệu tích cực về kinh tế, tỉ lệ thất nghiệp thấp, những tiến triển trong hiệp định thương mại với Canada và Mexico, cũng như thỏa thuận thương mại với Trung Quốc… và cho rằng “những tuần gần đây được xem như chứa đựng những điều tốt đẹp nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump”.

Tính thời điểm của cuộc luận tội này chính vì vậy không phục vụ cho ý muốn của Đảng Dân chủ. Và CNN, trong một nỗ lực chứng minh ông Trump đang mất uy tín vì cuộc luận tội của Hạ viện, đã bình luận rằng kiểu gì người Mỹ cũng sẽ nhớ ông Trump bị luận tội, cho dù ông Trump có thể sẽ tái đắc cử năm 2020 và Đảng Cộng hòa giành lại quyền kiểm soát Hạ viện.

Cái “cho dù” ấy không khác gì một sự thừa nhận cho tương lai bốn năm nữa của ông Trump.

Đấu đá đảng phái

Đảng Dân chủ hiện kiểm soát Hạ viện, vì vậy không có gì quá bất ngờ khi Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và các cộng sự đủ sức thông qua cả hai điều khoản luận tội Tổng thống Cộng hòa Trump.

Tuy nhiên, cũng đúng như dự đoán của giới quan sát, phe Cộng hòa đã đoàn kết trong cuộc tranh luận bỏ phiếu luận tội nêu trên, và sự đoàn kết này sẽ tiếp tục được thể hiện tại phiên tòa ở Thượng viện tháng 1-2020. Thượng viện lại là nơi Đảng Cộng hòa kiểm soát, đồng nghĩa khả năng ông Trump không bị phế truất rất cao.

Tính ra để hất ông Trump khỏi vị trí tổng thống bằng một kết luận “có tội”, cần 2/3 trong số 100 thành viên Thượng viện phải nghĩ vậy, tức 20 thượng nghị sĩ Cộng hòa phải ra phiếu bất lợi cho tổng thống.

Như vậy, ông Trump là vị tổng thống thứ ba trong lịch sử bị luận tội sau Andrew Johnson (1868) và Bill Clinton (1998). Nhưng lịch sử cũng nói rằng chưa ai bị phế truất vì luận tội, tính cả trường hợp đã từ chức từ trước như Richard Nixon.

Phe Cộng hòa không che giấu sự ủng hộ cho tổng thống. Lãnh đạo đa số Thượng viện Mitch McConnell đã hứa sẽ phối hợp với Nhà Trắng, còn thượng nghị sĩ South Carolina, ông Lindsey Graham, tuyên bố thẳng thừng sẽ không làm một thẩm phán vô tư, mà sẽ ủng hộ ông Trump.

Chính vì thực tế trên, diễn biến của màn luận tội được chờ đợi này bị xem nhẹ về mặt kết quả. Báo Guardian (Anh) nhận xét rằng quyết định sau cùng của Hạ viện vừa qua đơn giản tạo ra hình ảnh một cuộc “chiến tranh lạnh nội bộ” trong lòng nước Mỹ, tức đấu đá đảng phái. “Điều này khiến đây là một trong những cuộc bỏ phiếu quan trọng nhất nhưng ít kết quả nhất trong lịch sử quốc hội”, Guardian viết.