Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Phùng Xuân Nhạ, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của các trường nội trú trong việc giáo dục, bảo đảm an toàn và yêu thương học sinh (HS) như gia đình thứ hai của các em. Những chia sẻ của người đứng đầu ngành giáo dục so với những gì diễn ra trong thực tế càng thấy cay đắng.
“Các cháu trong trường nội trú, xa nhà, ở với thầy cô 24/24 giờ, nhiều hơn cả với bố mẹ, do vậy các thầy cô phải đóng vai trò như bố mẹ trong gia đình, nhưng nếu các thầy cô không gương mẫu, mà còn có những hành vi phi đạo đức như trên thì không thể chấp nhận được, dù đây là trường hợp cá biệt”, ông Nhạ bày tỏ.
Ông Nhạ khẳng định đội ngũ cán bộ, giáo viên trong các trường này hết sức quan trọng, ngoài việc đánh giá theo chuẩn chung về nghề nghiệp đạo đức, lối sống, các thầy cô trường phổ thông dân tộc nội trú còn có yêu cầu khác. Do đặc thù khi vào học trong trường nội trú, HS còn nhỏ nên bản thân các em và gia đình đều coi thầy cô như cha mẹ, chăm sóc, giáo dưỡng HS như cha mẹ trong gia đình. Do vậy, các trường phải có trách nhiệm đảm bảo cho HS được an toàn, được yêu thương như chính trong gia đình mình.
Ông Nhạ cũng lưu ý vai trò của thầy giáo, cô giáo trong các trường này không chỉ dạy chữ mà còn phải dạy người, dạy đạo đức lối sống cho HS dân tộc thiểu số. Do vậy cần những giáo viên có năng lực, phẩm chất tốt, ngoài giảng dạy chuyên môn còn phải có kỹ năng nghiệp vụ để giúp HS dân tộc thiểu số hòa nhập, tự lập và phát huy được các giá trị bản thân. Điều đó không chỉ cần trách nhiệm của ngành giáo dục mà cần sự hỗ trợ của địa phương, các ngành khác.
Hiệu quả đào tạo chưa cao
| |
| |
 |
Các điều kiện như bếp ăn nội trú, nhà vệ sinh, nhà ở nội trú nay đã được quy định cụ thể trong chính sách nhưng còn nhiều bất cập, trẻ còn thiếu nhiều điều kiện sinh hoạt nội trú
|
 |
| |
|
Ông Trần Ngọc Sơn, Vụ trưởng Vụ Giáo dục dân tộc, Bộ GD-ĐT
|
| |
|
Trường phổ thông dân tộc nội trú là loại hình trường công lập, chuyên biệt trong hệ thống giáo dục quốc dân. Trường dành cho thanh, thiếu niên các dân tộc thiểu số với mục tiêu tạo nguồn đào tạo cán bộ và nguồn nhân lực có trình độ cho vùng dân tộc, miền núi. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển nhanh, mạnh của nền kinh tế thị trường, khoảng cách giữa miền núi, nông thôn và thành thị đã dần được thu hẹp khiến mục tiêu của mô hình trường đã có nhiều thay đổi đáng kể so với ban đầu.
Ông Trần Ngọc Sơn, Vụ trưởng Vụ Giáo dục dân tộc (Bộ GD-ĐT) nhìn nhận hiệu quả đào tạo của trường chưa cao. Chẳng hạn, việc thành lập các trường liên cấp ở một số địa phương chưa có sự chuẩn bị tốt về điều kiện phục vụ, nuôi dạy HS, cán bộ quản lý, giáo viên của các trường liên cấp còn nhiều lúng túng trong tổ chức hoạt động của 2 cấp trường. Đào tạo liên tục HS từ cấp THCS lên cấp THPT trong trường phổ thông dân tộc nội trú còn thấp, số HS tốt nghiệp lớp 9 được vào học tiếp lớp 10 rất ít (chiếm 23%) gây lãng phí trong đào tạo cả về nguồn lực kinh tế cũng như cán bộ người dân tộc thiểu số. Số HS tốt nghiệp THPT chủ yếu vào học CĐ, ĐH. Tuy vậy, số sinh viên sau khi tốt nghiệp ĐH, CĐ có thể tìm kiếm được việc làm để nuôi sống bản thân và gia đình rất khiêm tốn.
“Các điều kiện như bếp ăn nội trú, nhà vệ sinh, nhà ở nội trú nay đã được quy định cụ thể trong chính sách nhưng còn nhiều bất cập, trẻ còn thiếu nhiều điều kiện sinh hoạt nội trú”, ông Sơn nói.
4 mô hình trường nội trú
| |
| |
Mong muốn có các tổ tư vấn tâm lý
Nhiều ý kiến phát biểu tại hội nghị rất muốn thành lập các tổ tư vấn tâm lý trong trường nội trú để hỗ trợ kịp thời những khó khăn, vướng mắc về tâm sinh lý của HS nhưng không có cơ chế cho việc tuyển dụng cũng như chi trả lương để thành lập được đội ngũ này. Theo báo cáo của Bộ GD-ĐT, hiện nay toàn quốc có 315 trường phổ thông dân tộc nội trú ở 49 tỉnh/thành phố với 109.245 HS.
|
| |
|
Trong kế hoạch 10 năm tới, Bộ GD-ĐT khẳng định hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú nhất thiết phải tiếp tục duy trì và thực hiện một số giải pháp cấp bách để thực hiện hiệu quả mục tiêu tạo nguồn đào tạo cán bộ và nguồn nhân lực chất lượng cao ở vùng này. Muốn như vậy, sẽ phải nâng cao chất lượng của các trường nội trú, đảm bảo HS nội trú phải có “3 hơn” ở nhà: ăn ở, sinh hoạt tốt hơn; học tập tốt hơn và có cuộc sống vui hơn, tốt hơn.
Tuy nhiên, thay vì chỉ có một mô hình trường dành cho thanh, thiếu niên các dân tộc thiểu số như hiện nay, Bộ GD-ĐT đưa ra 4 mô hình khác nhau. Ngoài việc giữ nguyên mô hình như hiện nay, sẽ bổ sung 3 mô hình: trường có một bộ phận là HS phổ thông, mô hình HS dân tộc (nội trú) học tại trường phổ thông có cùng cấp với HS các dân tộc Kinh, mô hình trường trọng điểm (chất lượng cao) theo 4 vùng: Tây Bắc, Tây nguyên, duyên hải miền Trung và Tây Nam bộ. Đây sẽ là trường tạo nguồn đào tạo cán bộ, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo, biên giới, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn.
TUỆ NGUYỄN
