Ở Yemen, đến khóc cũng không còn nước mắt vì đói khát

Chân bé Fadl co giật trong đau đớn. Em khóc nhưng đôi mắt khô vì mất nước đến nỗi nước mắt không còn để chảy ra. Bụng Fadl căng phồng như một quả bóng, lộ rõ 12 chiếc xương sườn nhô lên.

Bác sĩ chạm tay vào mặt em bé suy dinh dưỡng đang được điều trị tại một bệnh viện ở Sanaa, Yemen vào ngày 24-1-2016 – Ảnh: AP

Một đoạn video do chính một bác sĩ cầm máy quay cho thấy Fadl, em bé Yemen 8 tháng tuổi, hấp hối trong những ngày cuối cùng của cuộc đời.

Chân Fadl co giật trong đau đớn. Em khóc nhưng đôi mắt khô vì mất nước đến nỗi nước mắt không còn để chảy ra. 

Fadl chào đời ở khu vực hẻo lánh. Mẹ của Fadl, cô Fatma Halabi, đã mang thai con chỉ trong 8 tháng và hạ sinh em sau khi cùng hàng ngàn người khác chạy trốn khỏi khu vực Mowza khi lực lượng chính phủ Yemen tấn công vào khu vực kiểm soát bởi phiến quân nổi dậy Houthi.

Fatma Halabi bị lạc khỏi chồng mình. Nhưng sau đó họ đoàn tụ và cùng sống trong một túp lều tạm bợ bỏ hoang trong thung lũng.

Thường thì Fatma Halabi và chồng chỉ ăn một bữa vào buổi sáng rồi nhịn đói đến ngày hôm sau.

Vì đói khát triền miên, Fatma Halabi không có sữa cho con bú. Cô cho Fadl uống sữa dê hoặc lạc đà – vốn thiếu rất nhiều chất dinh dưỡng so với sữa mẹ. Lúc Fadl 8 tháng tuổi, em chỉ cân nặng 2,9kg, chỉ bằng 1/3 trọng lượng đứa trẻ bình thường cùng lứa tuổi.

Fadl bị sốt và tiêu chảy, nên Fatma Halabi và chồng liên tục vay tiền để đưa con đến bệnh viện ở Mocha. Đến khi không thể trả viện phí nữa, họ đành mang Fadl về.

Không lâu sau, Fadl đã trút hơi thở cuối cùng trong vòng tay bà ngoại, lúc bố mẹ em đang ngủ trên sàn nhà, trong trạng thái hoàn toàn kiệt sức.

Saida Ahmad Baghili, 18 tuổi, suy dinh dưỡng mức độ nghiêm trọng. Cô đang ngồi trên chiếc giường tại Bệnh viện Hodeida, Yemen – Ảnh: CNN

Hai cuộc chiến: súng đạn và cái đói

Ngay cả trước chiến tranh, người dân của quốc gia nghèo nhất thế giới Ả Rập này đã phải vật lộn để nuôi sống bản thân. 

Sa mạc và núi là địa hình chủ yếu của Yemen. Nguồn tài nguyên nước ở đây cạn kiệt, nơi chỉ có 2-4% đất đai còn canh tác được, vì vậy thực phẩm và một số sản phẩm tiêu dùng khác phải nhập khẩu là chủ yếu.

Trong tình cảnh thiếu thốn từ lâu, người Yemen lại tiếp tục lún sâu vào hai cuộc chiến khác, và không một cuộc chiến nào tránh khỏi đau thương và cái chết.

Tháng 3-2015, chiến sự tại Yemen bùng nổ. Phe chính phủ được ủng hộ và hậu thuẫn bởi liên minh 10 nước “Bạn của Yemen” trong đó có Mỹ và Ả Rập Saudi, đã tiến hành các cuộc không kích tấn công vào các căn cứ điểm của phe nổi dậy Houthi ở Yemen.

Phe liên minh cho các máy bay chiến đấu tấn công vào bệnh viện, trường học, trang trại, nhà máy, cầu đường giao thông.

Song song đó, họ cũng ra lệnh cấm vận đường biển và hàng không trên các khu vực do quân Houthi kiểm soát, bao gồm cảng Hodeida trên Biển Đỏ, trước kia từng là cánh cửa vận chuyển 70% hàng nhập khẩu vào Yemen. 

Hiện tại chỉ có một số lượng tàu giới hạn được cho phép cập cảng, trong đó có những chiếc tàu chở viện trợ của nước ngoài nhưng thường hay chậm trễ.

Vì tác động của chiến tranh, nhiều người dân Yemen không thể sinh hoạt như bình thường, họ chưa được trả lương, công việc ngày một khó kiếm và mọi khó khăn ngày một tăng cao, và cuộc chiến với cái đói ngày càng tồi tệ.

Cho đến nay, gần 1/3 dân số Yemen phải sống hoàn toàn dựa vào nguồn thực phẩm viện trợ. Khoảng 2,9 triệu phụ nữ và trẻ em Yemen suy dinh dưỡng và 400.000 trẻ đang chiến đấu để giành lấy sự sống.

“Thật không may, Yemen hiện nay được xem là vấn đề nhân đạo cấp bách nhất của thế giới” – ông Stephen Anderson, giám đốc Chương trình Lương thực thế giới tại Yemen, cho hay.

Dù Yemen vẫn nhận được các khoản viện trợ nhân đạo của thế giới nhưng phần hỗ trợ này vẫn không đủ sức giải quyết những vấn đề tồn tại dai dẳng của Yemen. 

Các nỗ lực thoát khỏi cái đói được thực hiện bởi chính người dân, chính phủ hay các tổ chức nhân đạo dường như không hiệu quả, nếu không muốn nói là đi vào vô vọng.