Ngày 21.12, tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đã nhận trách nhiệm vụ tấn công. Ngay sau khi vụ việc xảy ra, cảnh sát đã bắt giữ một nghi phạm là người nhập cư quốc tịch Pakistan 23 tuổi, đến Đức xin tị nạn từ năm 2015. Trung tâm tị nạn mà người này tạm trú cũng đã bị lục soát nhưng đến tối 20.12 (giờ địa phương), nghi phạm đã được thả vì không đủ bằng chứng.
Giới chức Đức cho hay hung thủ thật sự của vụ tấn công làm ít nhất 12 người thiệt mạng tại chợ Giáng sinh Breitscheidplatz vẫn ngoài vòng pháp luật. AFP ngày 21.12 dẫn lời đại diện cảnh sát Berlin Klais Kandt cho biết: “Chúng tôi đang tìm kiếm một hoặc nhiều nghi phạm nguy hiểm có vũ khí liên quan đến vụ tấn công hiện bỏ trốn”. Theo ông Kandt, vũ khí này đã được nghi phạm dùng sát hại tài xế người Ba Lan để cướp chiếc xe tải làm phương tiện gây ra thảm án.
Sau khi thả nghi phạm đã bắt nhầm trong vụ tấn công bằng xe tải vào khu chợ Giáng sinh ở Berlin ngày 19.12, cảnh sát Đức đã lần ra manh mối mới và truy lùng nghi phạm khoảng 20 tuổi người Tunisia.
Nghi phạm người Tunisia
Bộ trưởng Nội vụ Đức Thosmas de Maizière khẳng định các nhà điều tra đã thu thập hơn 500 dấu vết và dữ liệu, bao gồm nhiều mẫu ADN lấy từ xe tải, hình ảnh từ máy quay an ninh, lời kể của các nhân chứng… Theo các báo Bild và Allgemeine Zeitung, cảnh sát đang tìm kiếm một nghi phạm quốc tịch Tunisia, tuổi từ 21 – 23, có nhiều tên (Ahmed A. và Anis A.). Giấy từ chối đơn xin tị nạn tại Đức của kẻ này đã được tìm thấy trong chiếc xe tải gây án. Tờ Der Spiegelđưa tin nghi phạm là người gốc thành phố Tataouine, phía nam Tunisia.
Còn tờ Süddeutsche Zeitung dẫn nguồn tin riêng cho biết nghi phạm có nhiều giấy tờ giả, với 8 tên khác nhau, đến Đức từ tháng 7.2015 và nộp đơn xin tị nạn từ tháng 4.2016. Theo nguồn tin trên, kẻ này từng liên lạc với công dân Iraq 32 tuổi tên Ahmad Abdulaziz Abdullah A., còn được biết với biệt danh Abou Walaa. Abou Walaa bị bắt cùng 4 tòng phạm hồi tháng 11với cáo buộc lập một chi nhánh chuyên tuyển người cho IS.
Được tin về vụ tấn công bằng xe tải vào khu chợ Giáng sinh tại Berlin vào ngày 19.12 làm nhiều dân thường thiệt mạng và bị thương, ngày 21.12, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã gửi điện chia buồn tới Tổng thống Đức Joachim Gauck; Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã gửi điện chia buồn đến Thủ tướng Đức Angela Merkel. Cùng ngày, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng gửi điện chia buồn tới Bộ trưởng Ngoại giao Đức Frank Walter-Steinmeier.
Theo TTXVN
Bộ trưởng de Maizière ngày 21.12 thông báo Đức đã phát lệnh truy nã nghi phạm Tunisia trên toàn châu Âu. Ông Ralf Jäger, người đứng đầu cơ quan nội vụ của bang North Rhine-Westphalia, nơi kẻ này từng nộp đơn xin tị nạn cho hay: “Hồi tháng 11, nghi phạm người Tunisia đã bị cảnh sát bang chúng tôi điều tra vì bị cho rằng đang chuẩn bị thực hiện một tội ác nghiêm trọng gây nguy hại cho quốc gia”.
Trong khi đó, đài CNN dẫn lời một quan chức an ninh Đức tiết lộ nghi phạm từng bị bắt với giấy tờ giả ở thị trấn Friedrichshafen vào tháng 8 nhưng đã được một thẩm phán trả tự do.
Lỗ hổng an ninh
Vụ việc ngày 19.12 đã khiến chính quyền của Thủ tướng Angela Merkel bị dư luận và phe đối lập chỉ trích dữ dội. Đặc biệt là việc “bắt nhầm” và tập trung điều tra người nhập cư Pakistan suốt một ngày trong khi hung thủ thật sự thì trốn thoát.
Bà Merkel bị chỉ trích cả về chính sách đón nhận người nhập cư lẫn việc không đảm bảo an ninh dù đã có nhiều dấu hiệu cảnh báo. Hồi tháng 7 vừa qua, các vụ tấn công bằng dao, rựa và tấn công liều chết do IS tổ chức đã xảy ra liên tiếp tại nhiều thành phố của Đức. Gần đây, các chuyên gia cũng cảnh báo việc nhiều tay súng gốc châu Âu tham gia IS quay về nước sau khi tổ chức này hứng nhiều thất bại ở Syria và Iraq.
Mặt khác, chợ Giáng sinh trước giờ luôn bị xem là mục tiêu của các tổ chức Hồi giáo cực đoan. Đức là một trong những quốc gia có nhiều chợ Giáng sinh nhất thế giới nhưng vẫn không áp dụng các biện pháp an ninh như nhiều nước lân cận. Tại khu Breitscheidplatz, cho đến trước sự việc ngày 19.12 vẫn ít cảnh sát tuần tra và hầu như không kiểm soát túi xách.
Trong khi đó, tại Pháp, sau vụ tấn công bằng xe tải ở thành phố Nice hồi tháng 7 làm 84 người thiệt mạng, xung quanh những nơi thu hút đông người như chợ Giáng sinh ở đại lộ Champs Élysées hay khu đi bộ bên bờ sông Seine của thủ đô Paris đều được đặt các khối bê tông lớn, để xe hơi hay xe tải không thể lao vào.
Đài truyền hình BFMTV dẫn lời chuyên gia về an ninh Dominique Rizet nhận định: “Cơ quan tình báo của Đức có ít người hơn hẳn so với Pháp, họ lại không có nhiều kinh nghiệm do lâu nay chưa từng đối mặt với các vụ tấn công quy mô lớn”. Với nhân sự khiêm tốn, tình báo Đức đã thật sự bị quá tải khi nước này đón gần 1 triệu người nhập cư từ hơn 1 năm qua.
Thủ tướng Đức Angela Merkel ngày 20.12 cho biết cảnh sát Đức tin rằng vụ xe tải lao vào khu chợ Giáng sinh ở thủ đô Berlin là hành động tấn công khủng bố, có thể do một người tị nạn thực hiện.