Doanh nghiệp vẫn lo ngại với chi phí đen

Kết quả chương trình giám sát thuế – hải quan năm 2015 vừa được công bố chiều 12-12 tại Hà Nội cho thấy dù thủ tục đã có cải thiện nhưng nhiều doanh nghiệp, hiệp hội vẫn cảm thấy 
lo lắng…

Người dân làm thủ tục hải quan – Ảnh: Hữu Khoa

Hội nghị này do Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc VN cùng Bộ Tài chính, Phòng Thương mại và công nghiệp VN (VCCI), Liên minh Hợp tác xã… tổ chức.

Vẫn còn phiền hà

Thay mặt nhóm khảo sát hiệp hội doanh nghiệp (DN) và liên minh hợp tác xã về thực hiện nghị quyết 19 trong lĩnh vực thuế và hải quan, ông Đậu Anh Tuấn, trưởng ban pháp chế VCCI, cho biết nhiều hiệp hội nhìn nhận đã có chuyển biến tích cực về thủ tục nộp thuế và thương mại điện tử.

Đối với thủ tục hành chính ngành thuế và hải quan, theo ông Tuấn, có tới 80% hiệp hội DN và liên minh hợp tác xã cho biết hài lòng với thủ tục về khai thuế, đăng ký thuế, nộp thuế, chính sách hải quan rõ ràng, giúp giảm thiểu thời gian nộp thuế và các chi phí.

Tuy nhiên, đối với ngành thuế, quá nửa các ý kiến được hỏi đều đánh giá ba thủ tục thanh kiểm tra thuế, hoàn thuế, miễn giảm thuế vẫn còn gây nhiều phiền hà, trở ngại đối với DN, trong đó phiền hà nhất là thủ tục thanh tra, kiểm tra thuế.

Với ngành hải quan, thủ tục giải quyết khiếu nại, thông quan và xử lý vi phạm hành chính còn gây khó khăn cho DN.

Cũng theo ông Tuấn, tình trạng DN phải chi trả chi phí không chính thức trong lĩnh vực thuế là điều khiến nhiều hiệp hội và liên minh hợp tác xã quan ngại.

Tâm lý nhiều DN lo lắng nếu không chi trả chi phí đen sẽ bị phân biệt đối xử như yêu cầu bổ sung giấy tờ không cần thiết, kéo dài thời gian hoặc yêu cầu bổ sung, giải trình hồ sơ.

Về tác phong phục vụ của cán bộ, ông Tuấn nhận định ngành thuế thời gian qua được cộng đồng DN đánh giá khá tích cực, như giao tiếp đúng mực, lịch sự, tôn trọng DN. Với ngành thuế, theo kết quả khảo sát có 28% đánh giá tốt và rất tốt, 55% đánh giá khá.

Tuy nhiên, ông Tuấn cho rằng ngành thuế vẫn cần tiếp tục tăng cường chất lượng phục vụ của cán bộ công chức nhằm nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ, làm tăng sự hài lòng của người nộp thuế.

Bởi thực tế chỉ 19% hiệp hội DN và liên minh hợp tác xã đánh giá thái độ của công chức thuế tận tình, chu đáo.

Sợ cán bộ hơn bộ trưởng

Một trong những vấn đề được DN bức xúc trong nhiều năm qua là thời gian thông quan còn quá dài. Theo ông Vũ Tiến Lộc – chủ tịch VCCI, đây là yếu kém của tám bộ kiểm tra chuyên ngành nên mỗi mình Bộ Tài chính không thể giải quyết được.

Cùng quan điểm này, ông Nguyễn Đình Cung – viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương – cho rằng chính sách về kiểm tra chuyên ngành đã và đang gây tốn kém thời gian và tiền bạc cho DN.

Để giảm thời gian thông quan, các bộ ngành phải thay đổi chính sách về kiểm tra chuyên ngành theo thông lệ quốc tế là chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm trên cơ sở quản lý rủi ro. Hiện VN đang kiểm tra 35% tổng số lô hàng xuất nhập khẩu, trong khi đó tỉ lệ này ở các nước chỉ 5 – 6%.

Đánh giá cao những cải cách chính sách thuế, hải quan nhưng ông Cung cho rằng những việc gây khó khăn liên quan đến thái độ, động lực làm việc của công chức.

Nhiều DN nói thẳng họ không sợ ông bộ trưởng mà sợ cán bộ trực tiếp đi thu thuế. Vì cán bộ đó nói DN sai thì là sai, mà nói DN đúng thì là đúng. Chính vì vậy, chúng ta cần trực tiếp làm rõ những vấn đề này. Nếu như Chính phủ ban hành chính sách tốt mà thực hiện không tốt sẽ làm DN mất lòng tin.

Để công tác thủ tục hành chính thành công hơn nữa trong thời gian tới, bà Nguyễn Thị Cúc – chủ tịch Hiệp hội Tư vấn thuế VN – cho rằng cần đào tạo nghiệp vụ và văn hoá ứng xử cho cán bộ thuế và hải quan.

Không chỉ cơ quan thuế, hải quan ở cấp tổng cục mà cả cấp cục, chi cục cũng cần phải tăng cường đối thoại với DN, lắng nghe ý kiến DN để qua đó rà soát văn bản hướng dẫn và giải quyết hằng quý chứ không phải hằng năm.