Hôm qua, giá USD tự do và trong hệ thống ngân hàng đã tăng gần sát mức trần biên độ là 21.890 đồng khiến thị trường lại đặt câu hỏi, liệu Ngân hàng nhà nước (NHNN) có giữ được kế hoạch biên độ tỷ giá 2% trong năm nay hay sẽ tiếp tục tăng tỷ giá. Xung quanh vấn đề này, Thanh  Niên đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Hồng, Phó thống đốc NHNN VN.

Đứng trên quan điểm tổng thể lợi ích quốc gia, NHNN tiếp tục định hướng cả năm 2015 sẽ điều hành trong phạm vi biên độ 2% như đã đề ra từ đầu năm    Bà Nguyễn Thị Hồng, Phó thống đốc Ngân hàng nhà nước VN

* Từ cuối năm 2011 đến nay, NHNN thường công bố biên độ dự kiến tăng tỷ giá ngay từ đầu năm và điều hành trong phạm vi biên độ đề ra. Tại sao không chọn cách điều hành tỷ giá linh hoạt trong giới hạn ổn định cho phép thay vì “nén” tỷ giá như vậy, thưa bà?

– Việc này xuất phát từ thực tiễn có nhiều giai đoạn trong quá khứ, tỷ giá và thị trường ngoại hối thường xuyên biến động, không chỉ gây khó khăn cho điều hành tỷ giá mà còn làm cho chính sách tiền tệ ở nhiều thời điểm bị động. Hệ luỵ là có thời điểm nền kinh tế dư cung ngoại tệ nhưng NHNN vẫn phải bán ngoại tệ để can thiệp, dẫn đến dự trữ ngoại hối nhà nước bị suy giảm nghiêm trọng, gây bất ổn kinh tế vĩ mô. Đó là lý do, từ năm 2012 đến nay chúng tôi chọn cách định hướng trước biên độ biến động của tỷ giá trong năm, trên cơ sở đó, phối kết hợp đồng bộ các công cụ của chính sách tiền tệ để điều hành ổn định tỷ giá trong phạm vi biên độ đề ra. Kết quả cho thấy, hằng năm tỷ giá đều được kiểm soát trong biên độ đề ra, cụ thể, năm 2012 và 2013, NHNN định hướng mức điều chỉnh tỷ giá không quá 2 – 3% nhưng trên thực tế năm 2012 không cần phải điều chỉnh, năm 2013 chỉ điều chỉnh tăng 1%, năm 2014 điều chỉnh 1% trong khi biên độ định hướng không quá 2%.

* Năm nay mức điều chỉnh tỷ giá tối đa được NHNN đặt ra là 2%. Tuy nhiên, mới hơn 4 tháng đầu năm đã sử dụng hết biên độ này mà đồng USD vẫn đang xu hướng tăng, liệu NHNN có thể giữ được biên độ 2% như kế hoạch không?

– Mức điều chỉnh không quá 2% cho năm nay đã được chúng tôi tính toán, cân nhắc trên cơ sở một loạt các yếu tố vĩ mô, tiền tệ trong, ngoài nước và cả yếu tố tâm lý, kỳ vọng trên thị trường. Vì vậy, đứng trên quan điểm tổng thể lợi ích quốc gia, NHNN tiếp tục định hướng cả năm 2015 sẽ điều hành trong phạm vi biên độ 2% như đã đề ra từ đầu năm. 

* Nhưng việc duy trì chính sách ổn định trong thời gian dài, tiền đồng được định giá cao sẽ gây những rủi ro, áp lực dồn nén đến tỷ giá. Đơn cử yếu tố tâm lý và đầu cơ vẫn có thể đe dọa sự ổn định của thị trường, đặc biệt trong bối cảnh cần tăng tỷ giá để hỗ trợ xuất khẩu để hàng hoá nội địa không bị giảm sức cạnh tranh so với các nước trong khu vực?

– Nhìn trên tổng quan, việc phá giá ở mức cao sẽ mang lại lợi ích cho những nhà xuất khẩu, nhưng đối với những ngành sản xuất hàng xuất khẩu phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu từ nước ngoài sẽ chịu tác động bất lợi khi giá nhập khẩu đầu vào tính bằng đồng nội tệ gia tăng. Mà chúng ta đều biết, rất nhiều ngành xuất khẩu có kim ngạch lớn của ta hiện nay đều phải nhập khẩu nguyên liệu đầu vào. Với ngành dệt may, tỷ lệ nguyên liệu nhập khẩu năm 2013 là 82,5%; 70% đối với sản phẩm gỗ, 65% đối với sản phẩm may mặc, 50 – 60% đối với sản phẩm da giày… Nếu nói phá giá thì bà con nông dân sẽ có lợi khi xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản nhưng ở chiều ngược lại, sẽ rất nhiều bà con nông dân phải chịu giá cao khi mua phân bón, thuốc trừ sâu, các thiết bị, công cụ sản xuất nông nghiệp… Chưa kể đến một thực tế là hàng xuất khẩu của VN thường bán ở mức giá thấp do chất lượng hàng hóa thấp, ít có cải tiến về mẫu mã, chất lượng… Với thực trạng này, việc điều chỉnh tỷ giá để nâng cao năng lực cạnh tranh về giá có thể cải thiện xuất khẩu nhưng không dễ cải thiện được nhiều.

Một vấn đề quan trọng là việc điều chỉnh tăng tỷ giá vượt biên độ đề ra sẽ làm gia tăng nghĩa vụ nợ nước ngoài của Chính phủ, ảnh hưởng tới việc kiểm soát nợ công khi đang ở sát ngưỡng 65% GDP. Doanh nghiệp cũng sẽ bị tăng nghĩa vụ trả nợ đối với các khoản vay nợ nước ngoài. Về lạm phát, mặc dù mức hiện tại vẫn đang trong tầm kiểm soát, tuy nhiên không thể chủ quan tới lạm phát khi giá dầu tăng trở lại. Chưa kể lạm phát còn chịu tác động trễ của chính sách tiền tệ hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế trong thời gian qua, cũng như xu hướng đang tăng trở lại của tín dụng đối với nền kinh tế.  Và từ đầu năm đến nay, hệ thống các tổ chức tín dụng vẫn tiếp tục mua ròng ngoại tệ từ tổ chức kinh tế và cá nhân. Với việc điều hành chính sách tiền tệ, tỷ giá theo hướng nâng cao lợi ích nắm giữ của VND sẽ tiếp tục khuyến khích họ bán ngoại tệ cho hệ thống các tổ chức tín dụng…

Với quan điểm nêu trên, trong thời gian tới, NHNN điều hành tỷ giá theo hướng ổn định, tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường trong nước và quốc tế, các dự báo kinh tế vĩ mô, tiền tệ để điều hành đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ và sẵn sàng bán ngoại tệ can thiệp để ổn định tỷ giá trong biên độ cam kết từ đầu năm.