Nhật, Mỹ xem xét tuần tra chung ở biển Đông

Tokyo và Washington đang cân nhắc việc tuần tra, giám sát chung ở biển Đông, nơi Trung Quốc đang đẩy mạnh xây đắp phi pháp.

Binh sĩ Mỹ và Philippines tham gia tập trận ngày 20.4 – Ảnh: Reuters

Sáng kiến trên nhằm bảo đảm sự ổn định của một trong những tuyến hàng hải quan trọng nhất thế giới nhưng lại đang có nhiều biến động, đồng thời buộc Trung Quốc kiềm chế những hành động gây lo ngại, Jiji Press dẫn một số nguồn tin cấp cao ở Tokyo cho hay.

Một quan chức cho biết các tuyến vận chuyển dầu nhập khẩu của Nhật đi qua biển Đông nên nước này có nhu cầu chiến lược phải duy trì an ninh, ổn định ở khu vực. Tổng tham mưu trưởng Lực lượng phòng vệ Nhật (SDF) Katsutoshi Kawano mới đây cũng nhấn mạnh biển Đông là tuyến đường biển rất quan trọng và là nơi SDF cần thực hiện các chiến dịch cảnh báo, giám sát “được xác định tuỳ thuộc môi trường an ninh và yêu cầu thời gian”.

Về phía Mỹ, Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách vấn đề an ninh châu Á – Thái Bình Dương David Shear cùng nhiều quan chức, sĩ quan khác cũng đã bày tỏ hy vọng SDF và quân đội Mỹ sẽ thực hiện các hoạt động cảnh báo – giám sát chung ở biển Đông.

Thực tế, đã có những bước tiến trong việc tạo ra khung pháp lý cần thiết cho việc tuần tra chung. Hồi tháng trước, tờ Mainichi Shimbun đưa tin 2 đảng trong liên minh cầm quyền của Nhật là LDP và Komeito đã nhất trí thông qua đề cương của dự luật an ninh mới, theo đó SDF được mở rộng hỗ trợ hậu cần cho Mỹ và các lực lượng nước ngoài khác trên phạm vi toàn cầu.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn với tờ South China Morning Post (SCMP) mới đây, Tổng thống Philippines Benigno Aquino III cũng cho hay ông ủng hộ Nhật sửa đổi Hiến pháp nhằm tăng cường vai trò quân sự trong khu vực. “Nếu Hiến pháp được sửa đổi thì Nhật sẽ dễ dàng đẩy mạnh vai trò an ninh ở Đông Nam Á. Các nước trong khu vực sẽ chào đón Nhật”, tiến sĩ Lý Minh Giang thuộc Trường Nghiên cứu quốc tế S.Rajaratnam (Singapore) nhận định với SCMP.

Trong một diễn biến khác, hơn 11.500 binh sĩ Mỹ và Philippines ngày 20.4 bắt đầu cuộc tập trận tác chiến thường niên Balikatan kéo dài 10 ngày, với sự tham gia của tổng cộng hơn 90 tàu chiến, máy bay. Tham gia Balikatan 2015 còn có 70 quân nhân Úc cũng như nhiều quan sát viên đến từ các nước Đông Nam Á, Nhật Bản, Ấn Độ và Hàn Quốc, theo Đài GMA News.

Giới tướng lĩnh Philippines khẳng định đây là cuộc tập trận Balikatan lớn nhất từ trước tới nay. Tuy địa điểm tập trận nằm tại tỉnh Palawan và một số khu vực khác của Philippines nằm kề cận khu vực tranh chấp ở biển Đông nhưng Manila khẳng định mục tiêu của sự kiện này tăng cường năng lực an ninh biển nói chung.

Cũng trong ngày 20.4, Reuters dẫn lời Tư lệnh Các lực lượng vũ trang Indonesia Moeldoko cho hay nước này sẽ nâng cấp các cơ sở quân sự tại quần đảo Natuna và một số khu vực khác để “ứng phó những diễn biến ở biển Đông”. Ông Moeldoko còn nhận định: “Có sự thay đổi đáng kể về những điều kiện bình yên và ổn định tồn tại ở khu vực trong thập niên qua. Do đó, mọi người có quan điểm Trung Quốc là mối đe doạ đối với láng giềng. Khu vực cần có sự cân bằng quân sự mới”.

Philippines sẽ kêu gọi ASEAN lên án Trung Quốc

Ngày 20.4, Trợ lý Ngoại trưởng Philippines Luis Cruz thông báo Tổng thống Benigno Aquino III sẽ nêu các hoạt động xây đắp phi pháp của Trung Quốc tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN, diễn ra ở Malaysia vào tuần tới, theo Reuters. Ông Cruz cho biết thêm Tổng thống Aquino III sẽ đề nghị các lãnh đạo ASEAN ra tuyên bố chung lên án hoạt động phi pháp của Trung Quốc ở biển Đông.

Cùng ngày, trong cuộc họp báo khởi động sự kiện tập trận chung Balikatan 2015, Tổng tham mưu trưởng quân đội Gregorio Catapang Jr trưng ra nhiều bức ảnh mới cho thấy Trung Quốc cấp tập nạo vét, bồi đắp, xây dựng tại quần đảo Trường Sa. Theo ông Catapang Jr, Manila đặc biệt lo ngại tình hình tại đá Vành Khăn vì nếu Bắc Kinh biến nơi này thành tiền đồn quân sự thì con đường tiếp cận vùng tranh chấp của Philippines sẽ bị chặn đứng. “Chúng tôi kêu gọi Trung Quốc ngừng các hoạt động cải tạo và lưu tâm đến trách nhiệm của một bên tuyên bố chủ quyền và là thành viên quan trọng của cộng đồng quốc tế”, CNN dẫn lời tướng Catapang tuyên bố.

Bên cạnh đó, tờ Philippine Daily Inquirer ngày 20.4 dẫn lời một số ngư dân Philippines cho hay tàu cá của họ đã bị tàu tuần duyên Trung Quốc xua đuổi và dùng vòi rồng tấn công tại khu vực bãi cạn Scarborough đang tranh chấp.

Vụ việc xảy ra ngày 9.4 và làm ít nhất 1 ngư dân bị thương. Philippines đã xác nhận thông tin này và cho biết đang cân nhắc triển khai tàu tuần duyên hộ tống ngư dân hoạt động trong khu vực còn Trung Quốc chưa có phản ứng.

Trùng Quang

Văn Khoa