Mạch máu “cáu” khói thuốc
GS Jean – Baptiste Ricco, Chủ tịch Hội Phẫu thuật Mạch máu Pháp, đã đến VN nhiều lần và giúp đỡ nhiều bệnh viện, trong đó có Bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM, phát triển chuyên ngành phẫu thuật mạch máu có hiệu quả. Tuy nhiên, ông nói bệnh mạch máu ở VN khó chữa.
Mạch máu “cáu” khói thuốc
* Thưa GS, qua nhiều lần đến Việt Nam công tác, ông có thấy bệnh mạch máu ở Việt Nam có nhiều hay không?
– GS Ricco: Nhiều chứ, lần đầu tiên khi đến VN cách đây chừng hơn 10 năm tôi cũng nghĩ do các bạn là người châu Á nên ít bị bệnh mạch máu. Nhưng tôi đã lầm, tỉ lệ bệnh nhân mắc bệnh mạch máu của các bạn không thua kém bất kỳ một quốc gia đang phát triển nào khác, nhất là các nước Đông Nam Á như Thái Lan, Indonesia… Và tỉ lệ ngày càng gia tăng do nhiều nguyên nhân, trong đó có việc thay đổi chế độ ẩm thực (các bạn đang chuyển rất nhanh từ chế độ ẩm thực truyền thống ít mỡ, ít thịt, nhiều rau và cá sang chế độ ẩm thực của phương Tây với các loại thức ăn nhanh giàu calorie, giàu chất đường và chất béo) và nhất là việc hút thuốc lá quá nhiều trong giới trẻ, kể cả những người trí thức.
* Hút thuốc lá ngoài việc gây tổn thương cho hệ hô hấp như ung thư, bệnh tắc nghẽn phế quản mãn tính… còn gây ra bệnh viêm tắc động mạch rất trầm trọng và là nguy cơ gây tử vong cho nhiều bệnh nhân. Như vậy bằng cách nào mà thuốc lá lại gây ra căn bệnh nguy hiểm vậy?
– Hút thuốc lá, trong thực tế không những là một trong những nguy cơ gây xơ vữa động mạch mạnh nhất. Các yếu tố khác là: đàn ông, tiền sử gia đình có người bị thiếu máu cơ tim, rối loạn chuyển hóa lipid, béo phì ở bụng, đái tháo đường, cao huyết áp… Ngoài ra nó còn là một trong những yếu tố khi bị giảm hoặc bỏ hẳn sẽ làm giảm rõ ràng nguy cơ phát triển bệnh xơ vữa động mạch.
Các bằng chứng nghiên cứu trong nhiều năm cho thấy: có sự gia tăng trung bình vào khoảng 70% và tăng gấp 3-5 lần nguy cơ bị nhồi máu cơ tim do tắc động mạch vành ở những người hút một gói thuốc một ngày so với người không hút. Tỉ lệ tổn thương xơ vữa của động mạch vành cũng tăng lên đáng kể ở những phụ nữ trên 35 tuổi có sử dụng thuốc ngừa thai và hút thuốc. Cơ chế gây bệnh chính của thuốc lá là gây nhiễm độc trực tiếp trên lớp nội mạc động mạch, do việc tạo thành các chất oxy hóa.
* Theo giáo sư, bệnh này ở VN có dễ điều trị hay không?
– Qua nhiều lần tiếp xúc với bệnh nhân bị viêm tắc động mạch của các bạn, tôi thấy bệnh này ở VN khá khó điều trị bởi vì bệnh nhân của các bạn đến bệnh viện trễ, không tuân thủ nghiêm túc quy trình điều trị và nhất là vẫn duy trì việc hút thuốc lá ngay cả trong quá trình chữa bệnh.
* Bệnh nhân của chúng tôi thường đến trễ khi chân bắt đầu bị hoại tử lở loét khá nhiều, nhưng vết lở không lành và bệnh nhân đau, nhất là khi đi lại. Trong nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng trên có nguyên nhân căn bản là bệnh nhân thường ít chú ý đến sức khỏe, kiến thức về y học không nhiều và kinh tế khó khăn. Trong điều kiện đó, theo GS, các thầy thuốc chuyên ngành mạch máu ở VN có đủ khả năng điều trị bệnh này?
– Các bạn làm được quá đi chứ. Theo tôi biết, phần lớn các phẫu thuật viên mạch máu của các bạn đều được đào tạo bài bản ở nước ngoài, nhất là ở Pháp. Các anh cũng đã được đào tạo tại Pháp đấy thôi.
* Để kết thúc buổi trò chuyện, xin GS cho một lời khuyên.
– Vâng, nếu muốn không mắc bệnh mạch máu thì xin đừng hút thuốc lá nữa và hãy sử dụng chế độ ẩm thực truyền thống của dân tộc các bạn.
PGS.TS NGUYỄN HOÀI NAM
