Lá bài ngoại giao của Trung Quốc

Trung Quốc đang mưu tính dùng chiến lược “ngoại giao cưỡng bức” để buộc các quốc gia trong khu vực phải dần công nhận chủ quyền phi lý của nước này ở biển Đông.

Đó là nhận định của GS-TS David Arase (Trung tâm Hopkins, ĐH Nam Kinh, Trung Quốc) tại hội thảo quốc tế “Tranh chấp ở biển Đông: Tác động và các hướng tiếp cận hòa bình, hợp tác” do ĐH Khoa học xã hội và nhân văn (ĐH Quốc gia Hà Nội) và Viện Konrad Adenauer (Đức) tổ chức hôm qua 9.10 tại Hà Nội.

Tham dự hội thảo có các chuyên gia quốc tế đến từ CHLB Đức, Mỹ, Indonesia, Nhật Bản, Philippines và đông đảo các chuyên gia VN đến từ ĐH Quốc gia Hà Nội, Học viện Ngoại giao, Viện Nghiên cứu Trung Quốc, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á thuộc Viện Hàn lâm khoa học xã hội VN và các viện nghiên cứu, các trường đại học trên địa bàn TP.Hà Nội.

Theo GS Arase, để đưa ra yêu sách chủ quyền trên biển Đông, Trung Quốc gặp rất nhiều khó khăn. Cụ thể, Bắc Kinh không thể đưa vấn đề biển Đông ra tòa án quốc tế hay sử dụng luật pháp quốc tế vì chắc chắn các cơ quan tài phán quốc tế sẽ phủ nhận tính chính danh đối với các yêu sách của Trung Quốc.

Trong ngắn hạn, Trung Quốc cũng chưa thể gây chiến vì sẽ bị cả thế giới quay lưng. Trung Quốc cũng chưa thể sử dụng công cụ cấm vận kinh tế với các quốc gia liên quan trong khu vực vì vẫn muốn lôi kéo các nước này vào vòng ảnh hưởng kinh tế của mình.

Thay vào đó, GS Arase cho rằng Trung Quốc sẽ áp dụng chiến lược “ngoại giao cưỡng bức” để buộc các quốc gia trong khu vực dần dần phải chấp nhận và công nhận chủ quyền phi lý của nước này ở biển Đông. “Các hành động của Trung Quốc cũng sẽ được tính toán kỹ lưỡng để nằm dưới ngưỡng buộc Mỹ phải phản ứng”, ông Arase nói.

Mỹ từng cho rằng nếu Trung Quốc càng phát triển thì quốc gia này sẽ càng văn minh hơn và sẽ tôn trọng trật tự luật pháp quốc tế. Thế nhưng thực tế hoàn toàn ngược lại. “Chính điều này đã buộc Mỹ phải đưa ra chiến lược xoay trục tái cân bằng ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương”, GS Arase nhận định.

Theo thiếu tướng Lê Văn Cương, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược Bộ Công an, việc Trung Quốc gây hấn tiến tới độc chiếm biển Đông không chỉ xâm phạm chủ quyền VN mà còn đe dọa và trực tiếp xâm phạm lợi ích sống còn của Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Ấn Độ, Mỹ, Liên minh châu Âu… Tướng Cương kêu gọi cộng đồng quốc tế cần nhận rõ các nguy cơ từ những hành động của Trung Quốc trên biển Đông và hợp tác để ngăn chặn các hành động này.

Theo GS Arase, do Mỹ và Trung Quốc đều mạnh nhưng không bên nào đủ mạnh để lấn át hoàn toàn bên kia nên Trung Quốc không có ý định gây chiến với Mỹ để bảo vệ vị thế bá quyền khu vực và ngược lại Mỹ cũng không muốn gây chiến với Trung Quốc. Chính vì lý do này, ông cho rằng những động thái của bên thứ ba sẽ ảnh hưởng đến cuộc đối đấu Mỹ – Trung và cuối cùng sẽ định đoạt bản chất trật tự khu vực. GS Arase nhận định các cuộc đấu tranh sắp tới ở biển Đông sẽ là các cuộc “chiến tranh chính trị – tâm lý” và một phần là kinh tế, pháp lý chứ không có đối đầu quân sự.

Trường Sơn