Ngoại trưởng Iran Mohammed Javad Zarif (bên phải) tiếp ông Miguel Arias Canete, Uỷ viên EU về năng lượng và khí hậu tại Tehran ngày 20-5 – Ảnh: REUTERS

Phát biểu được đưa ra ngày chủ nhật, 20-5 tại thủ đô Tehran của Iran trong khuôn khổ cuộc gặp với ông Miguel Arias Canete, Uỷ viên EU về năng lượng và khí hậu.

Tường thuật trên Al Jazeera, ông Zarif khẳng định: “Trong hoàn cảnh hiện tại, chỉ quyết tâm chính trị của EU là không đủ để bảo vệ thỏa thuận hạt nhân đã kí. EU cần có những bước tiến thực tế hơn – tăng cường đầu tư vào Iran nếu khối này tiếp tục hợp tác kinh tế với Cộng hòa Hồi giáo Iran”.

Ông Zarif đưa ra lời kêu gọi trong bối cảnh nhiều công ty ở các nước Châu Âu lo ngại về việc tiếp tục kinh doanh với Iran sau khi Mỹ xé bỏ thỏa thuận hạt nhân, làm giấy lên nghi ngờ về khả năng tồn tại của thỏa thuận này sau khi Mỹ rút lui.

Hãng tàu lớn của Hà Lan là Maersk Tankers, công ty bảo hiểm Đức German Allianz và nhà sản xuất thép của Ý Danieli ông báo kế hoạch ngừng hoặc giảm hoạt động ở Iran.

Công ty năng lượng lớn của Pháp là hãng Total cũng cảnh báo hãng có thể rút một dự án nhiều tỉ USD để phát triển mỏ khí đốt lớn của Iran là South Pars trừ khi có được sự miễn trừ (trừng phạt) của Mỹ.

Trong những ngày gần đây, quan chức EU đã cam kết sẽ tiếp tục làm việc với nhau để bảo vệ thoả thuận hạt nhân.

Sau cuộc gặp với Ngoại trưởng Iran, ông Arias Canete khẳng định lại cam kết của khối với thoả thuận và phát biểu: “Thông điệp của chúng tôi rất rõ ràng. Thoả thuận hạt nhân vẫn còn hiệu lực. Những gì ngài (Zarif) đề nghị đối với EU là chúng ta phải có các giải pháp cụ thể để thực hiện các cam kết của mình và đó là điều chúng tôi nhận thức đầy đủ”.

Tuy nhiên, Ông Arias Canete cho biết việc hàng loạt công ty của Châu Âu thông báo sẽ không tiếp tục đầu tư vào Iran “làm tình hình thêm phức tạp ở thời điểm hiện tại”.

Tổng giá trị thương mại của EU và Iran vượt mức 23,5 tỉ USD vào năm ngoái, phần lớn là xuất khẩu máy móc, phương tiện giao thông và nhập khẩu các sản phẩm liên quan đến năng lượng.

Ngày thứ năm tuần qua, Uỷ ban Châu Âu (EC) cho biết sẽ khởi động một quy trình cấm các công ty Châu Âu và tòa án tuân theo lệnh trừng phạt của Mỹ với Iran.

Chủ tịch EC Jean Claude Juncker cho biết họ có nghĩa vụ “bảo vệ các công ty châu Âu” khỏi các biện pháp trừng phạt tài chính của Washington. Các lựa chọn được khối này xem xét để giữ Tehran trong thỏa thuận hạt nhân bao gồm đưa ra hạn mức tín dụng mới, tăng cường hợp tác năng lượng và thực thi luật pháp EU để ngăn chặn các công ty châu Âu sử dụng các biện pháp trừng phạt của Mỹ.

Ông Arias Canete cho biết kế hoạch của các nước EU là sẽ trực tiếp thanh toán tiền mua dầu của Iran đến ngân hàng trung ương Iran mà không thông qua hệ thống tài chính của Mỹ.