Khoét núi xây chùa Một Cột trên đất Mỹ

Sau gần 3 năm thi công, bản sao của một trong những công trình biểu tượng của VN là chùa Một Cột đã mọc lên đầy uy nghi, kiêu hãnh trên vùng đồi núi đẹp và hùng vĩ ở Golden Hills, bang California.

Chùa Một Cột đã hoàn thành trên đất Mỹ – Ảnh: Nhân vật cung cấp

Trong bài viết trên Thanh Niên tuần san vào tháng 6.2013, chúng tôi đã ghi nhận sự trỗi dậy của Khu bảo tồn văn hoá Việt trên đất Mỹ khi có mặt tại Voviology City. Lúc đó, nơi đây đã hoàn tất nhà rường 300 năm tuổi, tượng mẹ Âu Cơ trăm trứng, đài tưởng niệm tượng Trần Hưng Đạo, trong khi các công trình khác chuẩn bị được khởi công là chùa Một Cột, bức tường Văn hoá VN. Tất cả đều nằm trong Voviology City, thuộc sở hữu của TS Châu Nhật Tân. Và vào cuối tuần qua, chùa Một Cột cuối cùng đã hoàn thành.

TS Châu Nhật Tân cho hay quá trình chuẩn bị đã bắt đầu từ năm 2011, và ông đặc biệt tâm đắc với thiết kế cùng sự tồn tại đặc biệt của ngôi chùa nổi tiếng. Đến tháng 4.2013, chùa Một Cột tại Khu văn hoá Việt tại Golden Hills, bang California chính thức được khởi công, dựa trên nguyên bản chùa Một Cột tại Hà Nội.

Có tận mắt chứng kiến công đoạn thi công mới thấy được mức độ khó khăn mà nhà xây dựng phải đối mặt khi dựng chùa Một Cột ở giữa lưng chừng núi, trên độ cao hơn 1.500 m. Ngoài yếu tố địa hình cao nguyên, thời tiết tại Golden Hills đặc biệt khắc nghiệt, chỉ cho phép làm việc tối đa 5 – 6 tháng/năm.

Khu bảo tồn văn hoá Việt là dự án được khởi công đầu tiên trong quần thể các nền văn hoá chủ đạo của thế giới, thu hút các kiều bào Việt từ Úc, Pháp, Na Uy… và cả người trong nước, cũng như thân nhân và bè bạn của TS Tân đến đây tham gia góp sức vào thời gian có thể. Anh Phong Truong, sống ở Sydney (Úc), và vợ hằng năm đều đến làm việc thiện nguyện tại công trình văn hoá do TS Châu Nhật Tân khởi xướng.

Anh cho hay công đoạn khó khăn nhất là làm sao đổ bê tông phần móng kiên cố cho ngôi chùa, cũng như lắp ráp phần bệ đỡ hình đài sen để đặt chùa Một Cột lên. Phải mất hơn 10 ngày mới đổ xong móng, trong khi công đoạn khoét núi, mở đường cho riêng dự án này đã được thực hiện 1 năm trước đó. Tất cả các công đoạn đều dựa chủ yếu vào sức người.

Do địa hình vùng núi cheo leo và đường sá tự làm, các cỗ máy lớn như máy đóng cọc đều không thể nào đưa lên độ cao chùa Một Cột đang toạ lạc. Hầu như toàn bộ đồ trang trí trong chùa đều được gửi từ VN sang, chẳng hạn như ngói, gạch, phù điêu, tượng Phật…

Theo TS Châu Nhật Tân, chùa Một Cột đã bị đặt mìn vào thời Pháp thuộc, nên khi tái xây dựng người ta chỉ chú trọng vào ngôi chùa, tức toà sen mà bỏ qua chi tiết ở nơi cầu thang. Toà sen theo ý niệm của Phật giáo là sự đạt đạo, mà sự đạt đạo là phải tự thân và tự lực không có vay mượn, không có dựa dẫm nên không thể nào làm đường đến toà sen là một khối đúc cầu thang thật lớn án cả kiến trúc độc đáo của chùa.

Đặc trưng của sự phồn thịnh và tốt đẹp

Dưới thời Lý, Đại Việt độc lập về ý chí, hùng mạnh về nhiều mặt cũng như sức mạnh đoàn kết của toàn dân. Theo sử sách, đây là một giai đoạn cực thịnh về kinh tế, chính trị, lẫn về tinh thần mà đặc trưng là tôn giáo, là tín ngưỡng truyền thống của dân tộc. “Phối hợp tất cả những điều trên để đất Việt trở thành một cường quốc mà giai đoạn ra đời của chùa Một Cột là đặc trưng của sự phồn thịnh và tốt đẹp đó”,

TS Châu Nhật Tân giải thích. Ngoài ra, hình dáng hoa sen của chùa Một Cột còn là biểu tượng của sự đạt đạo, đạt lý, đạt tình của tinh hoa, tinh thần và dân tộc, đóng vai trò như một biểu tượng hoà quyện chặt chẽ giữa đạo và đời, tình người và xã hội.

Thuỵ Miên