Vì sao nắng hạn bất thường?

Đã gần giữa tháng 6 mà miền Nam vẫn còn nắng hạn gay gắt, nhiều nơi tuy đã bắt đầu mùa mưa nhưng những cơn mưa xảy ra trên diện hẹp trong vài ngày rồi lại nắng gắt. Đâu là nguyên nhân của hiện tượng nắng hạn bất thường này.

Hiện tượng nắng nóng, hạn hán bất thường đã và đang xảy ra ở nhiều nơi trên cả nước – Ảnh: Diệp Đức Minh

Mùa mưa đến rất muộn

 

Từ trung tuần tháng 5 cho đến nay, hầu hết các địa phương ở khu vực Nam bộ đều có lượng mưa ít hơn nhiều so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Ghi nhận có hơn một nửa diện tích khu vực có lượng mưa thiếu hụt khoảng 50 – 80%. Như vậy, tính đến nay, Nam bộ đã trải qua gần 7 tháng mùa khô, mùa mưa năm nay rất muộn, có nơi muộn hơn 1 tháng so với bình thường, và trong thời kỳ đầu mùa mưa vẫn xảy ra tình trạng ít mưa do gió tây nam hoạt động yếu. Đây là điều hết sức bất thường, vì ngay cả năm El Nino rất mạnh 1997 – 1998, mùa mưa bắt đầu muộn nhưng vào mùa là có mưa khá đều.

Điều khá đặc biệt là tình hình nắng nóng trong tháng 5 và 6 năm nay kéo dài và gay gắt hơn, hầu hết có nhiệt độ cao nhất tuyệt đối tuy không đạt kỷ lục nhưng cao hơn so với những năm gần đây từ 1 – 20C. Cụ thể như tại TP.HCM, nhiều ngày có nhiệt độ từ 35 – 370C, trong khi thường thì tháng 6 do có mưa nên nhiệt độ cao nhất là 33 – 340C, chỉ vài ngày có nhiệt độ 35 – 360C. Không chỉ có nắng nóng mà còn rất oi bức do độ ẩm cao, nhiều tỉnh thành ở miền Đông, miền Tây Nam bộ chịu ảnh hưởng bởi thời tiết bất thường gây khó khăn cho đời sống và sản xuất, trong đó chịu tác động nhiều nhất là các diện tích lúa hè thu và hoa màu do thiếu nước, hạn hán gay gắt, xâm nhập mặn. Nhiều tỉnh ở ĐBSCL mưa chưa nhiều, lác đác vài nơi và xen kẽ là nắng hạn nên vụ lúa hè thu năm nay rất khó khăn, bà con nông dân phải tốn kém nhiều phân bón để giữ cho lúa còn non không bị chết, vàng úa, đặc biệt là vùng Đồng Tháp Mười, Tứ Giác Long Xuyên và ven biển.

Do hoạt động mạnh của áp thấp nóng

Nguyên nhân trời nóng bức bất thường là do hoạt động mạnh liên tục của áp thấp nóng phía tây, đã gây ra tình trạng nắng nóng rất gay gắt hết đợt này đến đợt khác đối với các tỉnh miền Trung. Đến nay, đã hơn 1 tháng miền Trung gồng mình với nhiệt độ cao nhất vượt mức kỷ lục trong hơn 40 năm qua, với nhiệt độ 40 – 420C xảy ra trên diện rộng. Mùa bão năm nay cũng muộn và khác hẳn so với những năm gần đây, trong hai tháng qua vẫn chưa có cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới hoạt động gần và trên Biển Đông để tạo điều kiện thu hút gió, do vậy gió tây nam hoạt động yếu dẫn đến hệ quả là mưa ít đối với Nam bộ.

Hiện nay Tây nguyên và Nam bộ đang trong thời kỳ đầu mùa mưa, gió tây nam sẽ mạnh dần nên trong 3 – 4 ngày nữa mưa sẽ tăng dần cả về diện và lượng. Tuy nhiên mưa vẫn chưa đều trên diện rộng, một số nơi sẽ có mưa vừa mưa to, nhưng cũng có nơi vẫn còn ít mưa, trời có nơi vẫn còn nóng và oi bức, mưa tập trung về chiều tối. Cần chú ý đề phòng sau nhiều ngày nóng bức, hiện tượng thời tiết nguy hiểm như giông sét, lốc xoáy và gió giật mạnh có thể xảy ra.

19 nơi nắng nóng vượt ngưỡng lịch sử Theo Trung tâm dự báo khí tượng thuỷ văn T.Ư, đã có 19 trạm ghi nhận nhiệt độ cao nhất ngày vượt ngưỡng lịch sử trong tháng 5.2015 tại Bắc bộ và Trung bộ. Cao điểm của đợt nắng nóng này là từ 26 – 31.5 với nhiệt độ cao nhất ngày phổ biến 39 – 410C, một số nơi trên 420C. Nhiệt độ ở nhiều nơi thuộc bắc Trung bộ và trung Trung bộ đã vượt giá trị lịch sử trong tháng 5 như: Như Xuân, Tĩnh Gia (Thanh Hoá); Quỳ Châu, Quỳ Hợp, Tây Hiếu, Con Cuông (Nghệ An); Hương Khê, Kỳ Anh (Hà Tĩnh); Tuyên Hoá, Ba Đồn (Quảng Bình); Đông Hà, Khe Sanh (Quảng Trị)… Mai vọng

Miền Trung nắng nóng rất gay gắt kéo dài thêm 2 tháng nữa Theo dự báo mới nhất, hiện tượng El Nino tiếp tục phát triển và có xu hướng mạnh lên, kéo dài cho đến những tháng gần cuối năm 2015. Do vậy, thời tiết trên cả nước sẽ còn nhiều diễn biến bất thường trong mùa mưa bão năm nay. Miền Trung nắng nóng rất gay gắt sẽ còn kéo dài thêm 2 tháng nữa, mùa bão muộn nhưng có khả năng bão mạnh, hoạt động bất thường. Miền Nam có khả năng xảy ra hạn bà chằn từ nay đến tháng 8, nền nhiệt cao hơn trung bình, nhưng cũng sẽ có những đợt mưa lớn có khả năng gây ngập, nhất là trong tháng 7 và tháng 9, tháng 10.

Th.S Lê Thị Xuân Lan