Cần chấm dứt nạn hối lộ liên quan đến vốn ODA Nhật Bản

Đây là khẳng định của ông Mori Mutsuya, Trưởng đại diện Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tại VN tại cuộc họp báo sáng qua (1.4).

Đường sắt trên cao đoạn Nguyễn Trãi – Hà Đông (Hà Nội) – Ảnh: Ngọc Thắng

Cuộc họp nhằm đánh giá kết quả sử dụng vốn viện trợ phát triển chính thức (ODA) của Nhật Bản dành cho VN trong năm tài khoá 2014 (4.2014 đến 4.2015) và định hướng cho năm tài khoá 2015.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về kết quả điều tra nghi án Công ty tư vấn giao thông Nhật Bản (JTC) hối lộ 16,4 tỉ đồng để được tham gia Dự án đường sắt đô thị tuyến số 1 Hà Nội mới đây, ông Mori Mutsuya cho biết vụ đưa và nhận hối lộ này có thật và là vụ đưa hối lộ thứ 2 xảy ra tại VN liên quan đến dự án ODA của Nhật Bản, sau vụ năm 2008. “Tôi mong rằng đây là vụ cuối cùng tại VN. Nếu còn xảy ra vụ thứ 3, tôi chắc chắn người dân Nhật Bản sẽ lên tiếng yêu cầu chính phủ Nhật Bản chấm dứt ngay việc cung cấp ODA cho VN. Rút kinh nghiệm từ vụ việc này, tôi cho rằng hai bên cần làm việc một cách nghiêm túc để tránh xảy ra những vụ việc tương tự”, đại diện JICA nói.

Trong phiên xét xử tại Nhật Bản, phía JTC đã thừa nhận hành động hối lộ trong dự án xây dựng Đường sắt đô thị Hà nội số 1. Như vậy hợp đồng tư vấn giữa JTC với Ban Quản lý các dự án Đường sắt đã không tuân thủ qui định đấu thầu của JICA. Chiểu theo “Điều kiện chung của vốn vay ODA Nhật Bản”, JICA đề nghị phía Việt Nam hoàn trả toàn bộ số tiền đã giải ngân cho hợp đồng tư vấn này.”

Trả lời câu hỏi Nhật Bản có tiếp tục cấp ODA cho dự án tuyến đường sắt đô thị trên cao Metro số 1 nữa hay không, ông Mori Mutsuya cho rằng, quan điểm của phía Nhật Bản là chỉ xử lý những cá nhân liên quan chứ không ngừng cung cấp ODA cho dự án đường sắt đô thị tuyến số 1 Hà Nội. Tuy nhiên, phía Nhật Bản đang làm việc với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính của VN để kiến nghị có bên thứ 3 hoàn toàn độc lập giám sát các dự án ODA của Nhật Bản nếu có bất thường xảy ra.

Theo JICA, hiệu quả thực hiện các dự án ODA của Nhật Bản tại VN trong năm tài khoá vừa qua là tốt. Bên cạnh đó, VN là đối tác quan trọng của Nhật Bản nên trong năm tài khoá 2015 Nhật Bản tiếp tục duy trì ODA cho VN tương đương mức của năm 2013 là hơn 165 tỉ yen. Tuy nhiên, ông Mori Mutsuya quan ngại rằng việc các khoản vay có được ký hay không lại phụ thuộc vào VN. Theo đó, từ khi VN thực hiện Nghị định số 38/2013/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý và sử dụng ODA và nguồn vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ, thủ tục ký kết ODA vô cùng phức tạp. Theo JICA, sự kiện ngày 31.3 vừa qua VN và Nhật Bản chỉ ký được 2 hiệp định vay vốn trong tổng số 7 dự án đã được ký Công hàm trao đổi về cung cấp vốn vay ODA của Nhật Bản cho thấy thủ tục hành chính của VN mất rất nhiều thời gian.

Dự án xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1 (giai đoạn 1) do Tổng công ty đường sắt VN là chủ đầu tư có tổng mức đầu tư của dự án là 19.460 tỉ đồng, trong đó gần 14.000 tỉ vay JICA. JTC đứng đầu liên danh với các công ty con của Nhật Bản khác và một số công ty VN được chọn làm tư vấn. Tháng 3.2014, ông Tamio Kakinuma – Giám đốc Công ty JTC thừa nhận với cơ quan công tố Tokyo việc đã “lót tay” khoảng 80 triệu yen (tương đương 16,4 tỉ đồng) cho một dự án ODA ở VN. Liên quan sự việc này, Cơ quan Cảnh sát điều tra – Bộ Công an đã khởi tố bị can, ra lệnh bắt, khám xét đối với 6 cán bộ thuộc Tổng công ty đường sắt VN về hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Trong số này có ông Trần Quốc Đông – nguyên Phó tổng giám đốc Tổng công ty đường sắt VN.

Trường Sơn – Hoàng Trang