Tờ Pacific Daily News hôm qua 9.9 dẫn thông báo từ Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Mỹ (USPACOM) cho biết sẽ tập trận hải quân quy mô lớn tại Tây Thái Bình Dương, cụ thể là ở ngoài khơi đảo Guam và quần đảo Mariana, từ ngày 12 – 23.9.

Thông tin này được đưa ra không lâu sau khi Trung Quốc và Nga xác nhận lực lượng hải quân hai nước sẽ tiến hành tập trận chung tại Biển Đông, cũng bắt đầu từ 12.9 và kéo dài một tuần. Tuy cả ba nước đều khẳng định các cuộc diễn tập quân sự không nhằm vào bất cứ quốc gia nào song động thái trên được cho là nhằm phô diễn sức mạnh quân sự trong bối cảnh tình hình an ninh châu Á – Thái Bình Dương liên tục biến động.

Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Mỹ cho biết cuộc tập trận mang tên Valiant Shield 2016 quy tụ lực lượng từ không quân, hải quân, lục quân và thủy quân lục chiến của nước này. Tổng cộng có tới 18.000 quân nhân cùng 180 máy bay và 11 tàu chiến, bao gồm tàu tấn công đổ bộ USS Bonhomme Richard, tham dự cuộc tập trận.

Bên cạnh đó, đội tàu chiến Mỹ tham gia diễn tập sẽ do tàu sân bay lớp Nimitz USS Ronald Reagan dẫn dắt. USS Ronald Reagan hiện đang đồn trú tại căn cứ Yokosuka, Nhật Bản và là tàu sân bay duy nhất đang được Washington triển khai tại châu Á – Thái Bình Dương. Theo Pacific Daily News, Lầu Năm Góc nhấn mạnh rằng Valiant Shield 2016 là cuộc diễn tập thường kỳ và không nhằm vào mục tiêu cụ thể nào. Tuy nhiên, giới quan sát nhận định thời điểm tập trận “có thể không phải là trùng hợp” trong bối cảnh Nga – Trung cũng tập trận chung ở Biển Đông và Trung Quốc bị cáo buộc có ý đồ bồi đắp ở bãi cạn Scarborough đang tranh chấp với Philippines. Đó là chưa kể CHDCND Triều Tiên liên tục phóng tên lửa ra biển.

Cũng nằm trong kế hoạch tập trận “thường kỳ”, Trung Quốc và Nga sẽ phối hợp diễn tập quân sự trên Biển Đông từ ngày

12 – 19.9, thông báo từ Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho hay. Đáng chú ý, theo Hãng tin Tass, phát ngôn viên Vladimir Matveyev của Quân khu miền Đông Nga cho biết thêm cuộc tập trận mang tên Joint Sea 2016, nhằm mục đích tập luyện bảo vệ tàu bè cũng như tiến hành đổ bộ. Moscow đã cử 5 tàu chiến gồm 2 tàu chống ngầm cỡ lớn Đô đốc Tributs và Đô đốc Vinogradov, tàu đổ bộ cỡ lớn Peresvet, tàu kéo Alatau và tàu chở dầu Pechenga đến Trạm Giang, Trung Quốc để tham gia Joint Sea 2016.

Đô đốc Tributs và Đô đốc Vinogradov là 2 tàu khu trục chống ngầm lớp Udaloy I, được đóng cho hải quân Liên Xô trước đây, mỗi tàu có độ choán nước 6.930 tấn. Các chiến hạm này còn có khả năng chống tàu nổi, được trang bị tên lửa đối hạm siêu thanh P-270 Moskit. Trong khi đó, Peresvet là tàu đổ bộ lớp Ropucha, có khả năng chở 10 xe tăng tác chiến chủ lực hoặc 12 xe bọc thép chở quân cùng 230 – 340 binh sĩ.

Trong khi đó, Trung Quốc vẫn chưa công bố lực lượng tham gia và địa điểm tập trận cụ thể. Theo giới quan sát, sự mập mờ này có thể nhằm tạo cảm giác nghi ngờ Joint Sea 2016 sẽ diễn ra trong những khu vực có tranh chấp, từ đó dẫn đến ấn tượng là Nga ủng hộ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. Tuy nhiên, có vẻ như Moscow cũng đang nỗ lực cân bằng giữa quan hệ đang rất tốt đẹp với Bắc Kinh và vấn đề Biển Đông. Chuyên san The Diplomat chỉ ra rằng đội tàu Nga được triển khai lần này có quy mô tương đối nhỏ, thiếu vắng các chiến hạm đời mới và không có tàu ngầm.

Tàu khu trục chống ngầm Đô đốc Vinogradov của Nga sắp tập trận với Trung Quốc tại Biển ĐôngẢNH: NAROD

Cũng trong hôm qua 9.9, Bộ trưởng Không quân Mỹ Deborah Lee James chỉ trích Trung Quốc đang theo đuổi ý đồ “quân sự hoá” Biển Đông và bà khẳng định Mỹ có thể tiến hành nhiều hơn nữa các hoạt động trên biển cũng như trên không nhằm bảo đảm an ninh và tự do lưu thông trong khu vực. “Chúng tôi nhận thấy đang có tình trạng quân sự hoá trên một số đảo, như xây đường băng, dựng tháp chỉ huy và kiểm soát. Đây rõ ràng là hành động quân sự hoá nhằm phô diễn sức mạnh để làm một điều gì đó. Và điều đó là gì, hẳn ai cũng có thể đoán ra”, tờ The Washington Free Beacon dẫn lời bà James nhận định khi được hỏi về tham vọng của Trung Quốc tại Biển Đông.

Bộ trưởng Mỹ nhấn mạnh mong muốn của chính quyền Tổng thống Barack Obama là tìm giải pháp cho vấn đề Biển Đông thông qua các kênh ngoại giao. Thế nhưng, những nỗ lực này cho đến nay vẫn không thể ngăn chặn các hoạt động phi pháp của Bắc Kinh. Vì thế, bà James tuyên bố Washington sẽ tiến hành thêm nhiều hoạt động hàng hải và trên không để thực hiện quyền tự do đi lại trong khu vực.

Bà cho biết không quân Mỹ đã “định kỳ thực hiện quyền tự do đi lại trên không của chúng tôi” đồng thời triển khai thêm 3 oanh tạc cơ tới căn cứ quân sự của nước này trên đảo Guam hồi tháng trước nhằm tăng cường sự hiện diện quân sự tại châu Á – Thái Bình Dương. “Chắc chắn sẽ có thêm nhiều hoạt động nữa”, Bộ trưởng Không quân Mỹ khẳng định.