Ảnh chắp ghép, tấm bị loại tấm đoạt huy chương

Tại lễ khai mạc triển lãm ảnh Ấn tượng Hà Nội diễn ra hôm 19.7, nhiều người bức xúc khi bức ảnh Vì thành phố xanh sạch đẹp của tác giả Phạm Hoài Nam đoạt huy chương bạc dù đã ‘nhân bản’ một nữ công nhân.

Bức ảnh Vì thành phố xanh sạch đẹpẢNH: PHẠM HOÀI NAM

Lỗi chắp ghép thô thiển

Vì thành phố xanh sạch đẹp chụp từ trên cao, ghi lại cảnh 3 nữ công nhân đang chăm hoa ở đài phun nước bên hồ Gươm (Hà Nội), cạnh đó là một nữ công nhân đang dọn rác. Nội dung và hình thức bức ảnh không có gì mới. Tuy nhiên, rắc rối đã đến khi nhiều người tinh mắt phát hiện ra một số lỗi chắp ghép khá thô thiển trong ảnh.

Theo đó, 3 nữ công nhân mặc áo mưa màu hồng đang chăm hoa bị cho là được tác giả “nhân bản” từ 2 người. Trong bức ảnh được phóng lớn treo tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài (Hà Nội), có thể thấy rõ 2 công nhân trong ảnh có nón, khăn, áo mưa, găng tay, ủng bảo hộ giống hệt nhau. Tinh mắt hơn nữa, có thể thấy ảnh một trong 2 công nhân này không rõ nét, chứng tỏ đã có lỗi xảy ra trong quá trình “nhân bản”, tức đã dùng một ảnh khác có hình công nhân để ghép vào bức ảnh Vì thành phố xanh sạch đẹp. Mở file và phóng to trên máy tính, lỗi này hiện rõ mồn một, khi độ phân giải của hình ảnh “cô công nhân được nhân bản” thấp hơn “cô công nhân gốc” khiến ảnh bị rạn, vỡ.

Cũng trong ảnh này, người ta còn thấy cô công nhân môi trường và chiếc thùng rác bên cạnh cũng được “bê” ở đâu đó và đặt vào trong ảnh, với một vùng chọn không liền mạch với hình nền.

Ảnh chắp ghép, tấm bị loại tấm đoạt huy chương - ảnh 1

Hai công nhân trong ảnh khác về độ nét khi phóng to cùng tỷ lệ, chi tiết tố cáo tác giả đã “nhân bản”

Ảnh chắp ghép vẫn đoạt giải

Đáng chú ý, bức ảnh Vì thành phố xanh sạch đẹp vẫn được trao huy chương bạc, sau khi bức ảnh Hoạ sĩ Phan Kế An của Nguyễn Đắc Như – lẽ ra đã đoạt huy chương vàng – bị huỷ giải thưởng do dư luận tố đã có những lỗi chắp ghép thô thiển.

Trả lời Thanh Niên về việc có hay không sự bất công khi cả hai bức ảnh đều bị tố chắp ghép, mà một thì bị mất huy chương vàng, một vẫn được huy chương bạc, ông Vũ Quốc Khánh, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN, Chủ tịch Hội đồng giám khảo, cho biết Vì thành phố xanh sạch đẹp vẫn được trao huy chương bạc Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực Hà Nội vì sự chắp ghép trong bức ảnh này là “chấp nhận được”, chứ không “thô thiển” như bức ảnh Hoạ sĩ Phan Kế An. Tuy nhiên, giới hạn thế nào là “thô thiển” trong chắp ghép thì ông Khánh không nói rõ.

Cũng tại triển lãm, tác giả Phạm Hoài Nam đã từ chối trả lời câu hỏi của Thanh Niên về những nghi vấn trong bức ảnh đoạt giải của mình vì “ban tổ chức, ban giám khảo đã nói hết rồi”.

Trong cuộc họp báo diễn ra trước lễ khai mạc triển lãm, ông Bùi Mạnh Tuấn (Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội) hỏi thẳng: “Liệu có phải do cái tâm, cái tầm của ban tổ chức, ban giám khảo còn hạn chế, mà một bức ảnh lắp ghép, một người nhân bản thành 2 người vẫn được trao giải thưởng?”.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Cao Phong, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Nhiếp ảnh, cho biết: “Không thể ngờ bộ ảnh đoạt giải cao của cuộc liên hoan lần này lại nghèo nàn và “tệ” đến vậy. Dù có mang tên Ấn tượng Hà Nội thì tôi tin là liên hoan này chẳng để lại ấn tượng gì với công chúng thủ đô”.

Như thế nào là “chắp ghép làm sai lệch thực tế” ?

Trên trang web http://hanoi.lienhoananhkhuvuc.vn/tin-tuc/the-le-13, mục 3 thể lệ cuộc thi ghi rõ: Ảnh không chắp ghép làm sai lệch thực tế. Ban tổ chức sẽ kiểm tra file gốc khi cần thiết. Tác giả không thực hiện yêu cầu sẽ bị hủy kết quả thi.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Vũ Huyến, nguyên Phó chủ tịch Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN, nói với Thanh Niên: “Thể lệ cuộc thi không cấm chắp ghép mà chỉ cấm “chắp ghép làm sai lệch thực tế” là không nên, vì kiểu gì chắp ghép cũng làm sai lệch thực tế, ít nhất là sai thực tế với bức ảnh ban đầu đã chụp. Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN chưa có định nghĩa thế nào là chắp ghép làm sai lệch thực tế. Với tấm ảnh được huy chương bạc lần này, một cô công nhân nếu được nhân thành hai cô thì đương nhiên không phải là sự thật. Việc này cũng giống vụ trong cuộc thi ảnh báo chí ở một tỉnh Tây nguyên cách đây đã lâu, một bức ảnh đoạt giải cao có một chiếc máy cày được nhân bản thành hai và đều đang cày ruộng”.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Lý Hoàng Long, Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật, Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN, đưa ý kiến: “Việc thể lệ ghi ảnh không chắp ghép làm sai lệch thực tế chính là cách ban tổ chức tự trói mình. Khi người dự thi gửi ảnh chắp ghép thì rất khó xử. Theo tôi, nếu chúng ta đặt nặng tính khoảnh khắc của nhiếp ảnh, thì không chấp nhận luôn việc chắp ghép. Còn nếu muốn cho tác giả thể hiện ý tưởng thì mở riêng các cuộc thi chắp ghép, ý tưởng, cho anh em chơi thoải mái luôn. Chứ cứ để chung như vầy thì chẳng khác nào tự mình trói mình. Theo cá nhân tôi, đến thời điểm này nên ưu tiên cho nhiếp ảnh khoảnh khắc được trở lại. Chứ chuyện chắp ghép nó cũ lắm rồi, cá nhân tôi từng có nhiều ảnh chắp ghép, có nhiều giải thưởng quốc tế. Nhưng bây giờ thì thấy không ổn nữa”.

Liên hoan ảnh khu vực Hà Nội năm 2016 có đề tài Ấn tượng Hà Nội do Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN và Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội tổ chức. Đây cũng là một trong 8 liên hoan ảnh khu vực của Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN. Liên hoan đã nhận được 1.875 ảnh, của 276 tác giả ở Hà Nội. Hội đồng giám khảo gồm 5 nghệ sĩ nhiếp ảnh, nhà báo đã chấm online trên file kỹ thuật số, sau đó chấm giải trên các ảnh lọt vào triển lãm đã được in ra giấy.

Sau khi ảnh Họa sĩ Phan Kế An của tác giả Nguyễn Đắc Như bị rút huy chương vàng, ban tổ chức đã trao 2 huy chương bạc, 3 huy chương đồng và 5 giải khuyến khích. Triển lãm diễn ra đến hết ngày 24.7 tại 29 Hàng Bài, Hà Nội.

Lưu Quang Phổ