Đại sứ Phạm Quang Vinh phát biểu tại hội thảo tối 28-4 – Ảnh: ĐSQVN

Hội thảo quy tụ khoảng 5.000 đại biểu gồm các cựu binh, nhà nghiên cứu, sử gia, đại diện của nhiều tổ chức và phong trào phản chiến…

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cùng nhiều chính khách và cựu chính khách Mỹ cũng tham dự hội thảo.

Lịch sử đã sang trang

Phát biểu tại phiên thảo luận “Việt Nam và Mỹ trong thế kỷ 21: Một sự khởi đầu mới”, đại sứ Phạm Quang Vinh điểm lại những cơ hội xây dựng một mối quan hệ tốt đẹp từng bị bỏ lỡ như gần 230 năm trước, khi tổng thống Jefferson, một trong các tác giả của bản tuyên ngôn độc lập, cố gắng đưa giống lúa của Việt Nam về trồng tại bang Virginia và những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi tổng thống Harry Truman trong giai đoạn 1945-1946 đề nghị hai nước “hợp tác toàn diện”.

Thay vào đó, hai nước đã phải trải qua một cuộc chiến tranh đầy đau thương với nhiều hậu quả ghê gớm.

Về phía Việt Nam, đó là 3 triệu người chết, 4 triệu người bị thương tật, 4,8 triệu người phơi nhiễm chất da cam/dioxin và hàng trăm nghìn người mất tích.

Một cuộc chiến tranh mà cựu tổng thống Bill Clinton mô tả là “đau đớn và ám ảnh” và Ngoại trưởng John Kerry cho là “một sự thất bại nặng nề nhất về năng lực ngoại giao và nhãn quan chính trị”.

Nhưng lịch sử đã sang trang như lời Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm lịch sử tới Mỹ tháng 7-2015: “Có lẽ ít ai hình dung được bằng cách nào mà hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ có thể vượt qua được nỗi đau của chiến tranh để xây dựng một mối quan hệ phát triển mạnh mẽ và tích cực như hiện nay”.

Về chính trị, hai nước đã khẳng định ở cấp cao nhất về nguyên tắc tôn trọng “thể chế chính trị và độc lập chủ quyền” của nhau, tạo cơ sở tin cậy cho việc tiếp tục thúc đẩy và làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác.

Về kinh tế, thương mại, sau hơn 20 năm trao đổi thương mại đã tăng 90 lần, từ 500 triệu USD năm 1994 đến 45 tỉ USD năm 2015.

Triển vọng này còn lạc quan hơn nữa sau khi các bên hoàn tất phê chuẩn Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Hợp tác an ninh quốc phòng có nhiều bước tiến với việc hai bên ký kết tuyên bố tầm nhìn chung 2015, triển khai bản ghi nhớ năm 2011 trên các lĩnh vực như an ninh hàng hải, tìm kiếm cứu nạn, đối phó thiên tai và gìn giữ hòa bình.

Đặc biệt, hợp tác giải quyết hậu quả chiến tranh như rà phá bom mìn còn sót lại, tẩy độc và chăm sóc y tế người bị phơi nhiễm chất da cam/dioxin trở thành một nội dung ưu tiên của quan hệ. Giao lưu văn hoá giáo dục, thăm viếng, trao đổi kinh nghiệm ngày càng diễn ra sôi động.

Đại sứ nhắc lại tuyên bố tầm nhìn 2015, công nhận sự thành công và đóng góp nhiều mặt của cộng đồng người Việt tại Mỹ đối với mỗi nước cũng như quan hệ hai nước.

Với 19.000 sinh viên, Việt Nam trở thành nước có nhiều du học sinh nhất tại Mỹ trong số các nước ASEAN. Năm 2015, hơn nửa triệu khách du lịch Mỹ đến Việt Nam.

Hai nước mở rộng trao đổi ở quy mô khu vực với nhiều sáng kiến thiết thực như GHSA (y tế), LMI (môi trường, nguồn nước, biến đổi khí hậu), trong khuôn khổ ASEAN và hợp tác Đông Á bao gồm duy trì hoà bình, ổn định tại khu vực.

Trong bài phát biểu, đại sứ cũng đề nghị phía Mỹ sớm công nhận Việt Nam có quy chế thị trường và dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vũ khí đối với Việt Nam.

Nhiều cuộc gặp quan trọng

Đại sứ Phạm Quang Vinh khẳng định đây sẽ là bối cảnh thuận lợi cho chuyến thăm Việt Nam sắp tới của Tổng thống Barack Obama.

Nhân dịp này, đại sứ Phạm Quang Vinh đã có cuộc trao đổi với ông Mark Upegrove, giám đốc Thư viện tổng thống Johnson; tham quan thư viện, tìm hiểu những nội dung lưu trữ liên quan đến Việt Nam; gặp lãnh đạo Đại học Texas; ăn trưa – làm việc với Phòng Thương mại Austin; gặp hai con gái tổng thống Johnson – Luci Baines Johnson và Lynda Johnson Robb; gặp – trao đổi với nhiều nhân vật từ phía Mỹ ủng hộ bình thường hóa và phát triển quan hệ hai nước như cựu TNS Bob Kerrey, TNS Chuck Robb, cựu binh Tom Vallely; gặp một số phóng viên nổi tiếng đưa tin về cuộc chiến tranh như Nick Út (giải Pulitzer, tác giả bức ảnh nổi tiếng Em bé Napalm), David Kennerly (giải Pulitzer), một số quan chức cố vấn an ninh của Mỹ dưới thời Johnson như Tom Johnson (cựu chủ tịch Đài CNN), Ben Barnes (cựu phó thống đốc bang Texas).

Đại sứ Phạm Quang Vinh cũng có các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc nhiều doanh nghiệp, đại diện bà con kiều bào và các đối tác Mỹ.

Tại đây, đại sứ thông báo chủ trương nhất quán của Việt Nam về tiếp tục cải cách, đổi mới, tạo điều kiện hơn nữa cho hợp tác giao thương giữa hai nước nói chung và giữa Việt Nam – Texas nói riêng.

Đại sứ tin rằng với mối quan hệ thương mại tăng trưởng trên 40%/năm, với thế mạnh giáo dục, khoa học công nghệ và năng lượng, Texas còn nhiều tiềm năng trong hợp tác với Việt Nam và quan hệ hai bên sẽ lạc quan hơn nữa.