Không chuyển nợ DN thành nợ nhà nước

Đây là ý kiến của Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng tại phiên họp sáng qua (20.3), khi Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án luật Quản lý nợ công (sửa đổi).

Nợ công những năm gần đây tăng nhanhẢNH: NGỌC THẮNG

Bộ trưởng cho hay lần sửa đổi này, Chính phủ đề xuất bổ sung 3 chương mới quy định về chỉ tiêu an toàn, chiến lược, chương trình và kế hoạch vay, trả nợ công; về quản lý cho vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ và về đảm bảo khả năng trả nợ công.

Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án luật trên, do Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Đức Hải trình bày, cho thấy cơ quan thẩm tra thống nhất với nội dung về phạm vi nợ công thể hiện trong dự luật (gồm nợ chính phủ, nợ được Chính phủ bảo lãnh, nợ chính quyền địa phương). Theo dự luật, không tính vào nợ công các khoản nợ do Ngân hàng Nhà nước phát hành để thực hiện chính sách tiền tệ, nợ tự vay tự trả của doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Trong trường hợp doanh nghiệp không đủ khả năng trả nợ thì thực hiện thủ tục phá sản. Báo cáo cũng đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định nhằm tăng cường quản lý, giảm thiểu rủi ro đối với khoản nợ tự vay tự trả của DNNN.

Cho ý kiến dự luật, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga băn khoăn về việc các kỳ họp Quốc hội gần đây vẫn đánh giá là nợ công tăng nhanh, áp lực trả nợ trong ngắn hạn rất lớn và nợ chính phủ cao. “Luật này có giải quyết được bất cập của thực trạng hiện hành không? Chúng tôi cũng đề nghị cho biết, từ khi có luật là năm 2009 đến nay, đúng ra có luật phải hạn chế được tình trạng nợ công tăng nhanh. Vậy cái gì đã làm cho thực trạng nợ công tăng nhanh như thế, cái này do tổ chức thực hiện luật hay do bản thân luật của chúng ta có vấn đề?”, bà Nga hỏi.

Về vấn đề này, theo phân tích của Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng tại phiên họp, giai đoạn từ năm 2011 – 2015, mục tiêu tăng trưởng kinh tế được đặt ra là 7 – 7,5%, sau đó phải điều chỉnh xuống 6,5 – 7% do suy giảm kinh tế thế giới. Nhưng mức tăng thực tế chỉ là 5,9%. Trong khi nhà nước vẫn phải bảo đảm các yêu cầu khác như: bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư hạ tầng giao thông đồng bộ. Ngoài ra là việc phát hành trái phiếu chính phủ hơn 330.000 tỉ đồng, dẫn tới tổng số vay cả giai đoạn 2011 – 2015 khoảng 1,4 triệu tỉ.

Một nguyên nhân khác theo Bộ trưởng Dũng là GDP thực tế những năm qua đều thấp hơn kế hoạch, còn điều hành, cân đối ngân sách đều dự toán theo kế hoạch được giao. Bộ trưởng Dũng cũng thẳng thắn chỉ ra một nguyên nhân nữa là sự phối hợp giữa các cấp, đặc biệt các ngành không ăn ý. “Rõ ràng quá bất cập ở chỗ này, vay cứ vay, chia cứ chia, trả nợ tách ra thì làm sao mà làm được. Dự toán cứ đưa 17.000 – 18.000 tỉ đồng/năm, nhưng giải ngân 50.000 – 60.000 tỉ đồng/năm thì năm nào chả bội chi cao”, ông Dũng nói.

Chốt lại phiên thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị Chính phủ phải giải trình thêm về các khoản nợ của các DNNN, nhất là những doanh nghiệp mà nhà nước nắm quyền chi phối, các đơn vị sự nghiệp có quyền tự chủ tài chính.

Trong giải trình về vấn đề nợ của DNNN, Bộ trưởng Dũng cho biết đã có báo cáo gửi Chính phủ đề nghị xem xét lại mô hình Tổng công ty đầu tư phát triển đường cao tốc VN (VEC). Ông Dũng cho biết liên quan đến 5 dự án Chính phủ vay ODA sau đó chuyển cho VEC vay lại vì là DN nhưng VEC không trả được nợ, món nợ này lại chuyển lại thành nợ chính phủ mặc dù bản chất vay ODA đã là nợ chính phủ rồi. Theo ông Dũng, nếu để VEC làm nhà thầu hoặc ban quản lý dự án thì sẽ không xảy ra chuyện trên. Bộ trưởng Dũng cho biết vừa qua VEC còn được đưa ra cổ phần hoá nhưng Bộ Tài chính đã không đồng ý. “Chúng tôi phát thẳng văn bản nói ông có vốn đâu mà cổ phần hoá, ông nợ một đống không trả được, nợ hất về Chính phủ giờ còn đòi cổ phần hoá. Chúng tôi báo cáo Chính phủ phải xem lại mô hình VEC”, Bộ trưởng Dũng cho hay.

Trường Sơn