Thứ Tư lễ Tro 2024 – Cuộc tiến hoá của đất bụi
Vì thế, hôm nay Giáo Hội nhắc lại cho ta sự thật của bụi đất, để ta càng ngày càng yêu mến Chúa hơn, gắn bó với Đức Giêsu hơn.
Thứ Tư lễ Tro 2024
Cuộc tiến hoá của đất bụi
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn, HKK
Lời mở
Chúng ta bước vào Mùa Chay với nghi thức xức tro. Tro đốt từ những lá đã được làm phép từ năm trước với ý nghĩa tượng trưng cho vật chất bị huỷ hoại thành bụi đất và Giáo Hội nhắc nhở chúng ta rằng: “Con là bụi đất, sẽ trở về bụi đất”. Điều nhắc nhở này mời gọi ta nhìn ra sự thật của đời người để tin tưởng hơn vào tình yêu và quyền năng Chúa, chứ không phải tạo nên thái độ bi quan yếm thế như một số người trong chúng ta lầm tưởng.
1. Thân cát bụi và cuộc tiến hoá của vật chất
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trong bài hát Cát Bụi có thể đã mượn ý của câu Kinh Thánh: “Con người là bụi đất, sẽ trở về bụi đất” (x. St 3,19) để sáng tác những dòng nhạc tuyệt vời. Ông kể cho ta nghe một sự thật của đời người, dù nó có vẻ bi quan: “Hạt bụi nào hoá kiếp thân tôi… cho trăm năm vào chết một ngày”. Nhiều người còn bi quan hơn vì thấy rằng cái chết đó cũng giống như con chó, con mèo, cành cây, nhánh cỏ. Tất cả đều tan thành bụi đất, thành vật chất như vũ trụ quanh ta.
Tuy nhiên, khi xức tro trên trán, Giáo Hội không muốn ta bi quan. Nhắc nhở ta là bụi đất và sẽ trở về với đất bụi là muốn nói đến một cuộc biến đổi kỳ diệu, vì bụi đất ấy đã được Ngôi Lời Thiên Chúa đón nhận trong mầu nhiệm làm người của mình. Bụi đất của xác thân ấy lại được Ngôi Lời Thiên Chúa là Đức Giêsu biến đổi qua cái chết và sự sống lại của Người, không phải chỉ thành con người vĩnh hằng, mà thành Con Thiên Chúa giống như Người. Đó là tất cả niềm hy vọng, niềm vui và bình an cho ta.
Hơn nữa, khối bụi đất của ta lại vô cùng kỳ diệu dưới mắt các nhà khoa học. Đến tháng 11 năm 2016, Liên minh Hoá học Ứng dụng và Tinh khiết Quốc tế đã công nhận tổng số 118 nguyên tố. 94 nguyên tố đầu tiên xuất hiện tự nhiên trên trái đất và 24 nguyên tố còn lại tổng hợp được trong các phản ứng hạt nhân. Trong cơ thể con người chỉ có khoảng 20 nguyên tố, trong đó C-H-O-N chiếm tới 96% trọng lượng cơ thể (x. Bs Alice Roberts, Atlas Giải phẫu Cơ thể Người, NXB Y Học, 2017, tr. 24 ). Chắc hẳn nhiều em học sinh và sinh viên còn nhớ đếng Bảng Tuần hoàn các Nguyên tố Hoá học của Mendeleev công bố năm 1869. Đấy là khối bụi đất trong cơ thể ta.
Nhiều bạn trẻ hiện nay được giảng dạy rằng nguồn gốc con người và vạn vật tự nhiên mà có vì do vật chất tiến hoá ngẫu nhiên mà thành theo giả thuyết khoa học của Darwin (1809-1883). Họ không biết rằng giả thuyết này hoàn toàn sai lầm và vô lý trước những khám phá mới đây về con người. Năm 2005, các nhà khoa học đã phân tích được cấu trúc của bộ gen người gồm khoảng 3 tỉ base của ADN chứa trong nhân của một tế bào nhỏ xíu. Ba tỉ yếu tố này phải sắp đặt theo đúng cấu trúc thì mới thành con người. Nếu không, chúng sẽ thành quả dưa chuột, vì giống con người đến 1,5 tỉ base, hay thành con tinh tinh giống ta đến 95%. Nhưng cho đến nay sau cả trăm triệu năm, chưa có quả dưa chuột nào hay con tinh tinh nào hoá thành người. Một cây viết chỉ có 4 hay 5 yếu tố cũng cần phải có người làm ra và sắp đặt theo một trật tự nhất định, chứ không thể tự mình ngẫu nhiên biến đổi thành cây bút viết được, huống chi là con người. Vì thế, con người là một cấu trúc kỳ diệu của vật chất mà chỉ có Thiên Chúa Tạo Hoá mới có thể làm ra.
2. Các giá trị tinh thần và cuộc biến đổi kỳ diệu nhờ Chúa Giêsu Kitô
Hơn nữa, các nhà khoa học khám phá ra nhiều điều kỳ diệu: đó là trong khối bụi đất ấy đang có sự sống, tư tưởng, tình yêu và nhiều giá trị của tinh thần như tự do, hạnh phúc, chân thiện mỹ…. Nhưng cho đến nay, dù với những máy móc hiện đại nhất, người ta thấy khối đất bụi ấy chỉ là các nguyên tố đơn giản vận hành và biến đổi không ngừng như cacbon, hydro, oxy, nitơ, sắt, đồng, chì, kẽm. Khoa học không thấy, không đo, không đếm được sự sống, tư tưởng, tình yêu, hạnh phúc, niềm vui, tự do…cũng không xác định được chúng ở đâu trong thân xác con người, còn nói chi đến việc giải thích hay làm chủ chúng!
Muốn cảm nhận và hiểu được các giá trị đó, ta phải vượt ra ngoài bụi đất để thấy một Thiên Chúa là nguồn của sự sống, tình yêu, tư tưởng và mọi giá trị hiện hữu. Chính Ngài đã ban cho khối bụi đất này được biết yêu như Ngài, sống như Ngài, suy nghĩ như Ngài. Cho nên con người là hình ảnh của Thiên Chúa mà bụi đất nhắc nhở cho ta điều đó.
Hôm nay khi xức tro trên đầu, ta không phải chỉ nhìn vào bụi đất mà nên tìm về nguồn hiện hữu của mình, nhìn vào Đấng Tạo Hoá đã dựng nên ta, Đấng đã ban cho ta tất cả những ân phúc lớn lao đó. Hơn nữa, Đấng ấy còn muốn cứu độ ta khi sai Ngôi Lời Thiên Chúa, Con của Ngài, mang thân đất bụi như ta để biến ta từ bụi đất trở thành Thiên Chúa như Người. Đó là cuộc tiến hoá thần linh mà mỗi người chúng ta đều có thể thực hiện được với Đức Giêsu trong mầu nhiệm Vượt Qua của đời mình.
Vì thế để chuẩn bị cho cuộc biến đổi siêu việt này, Mẹ Giáo Hội mời gọi con cái mình dành 40 ngày chay thánh để bước vào mùa tập luyện thiêng liêng. Tuy nhiên chúng ta đừng hiểu lầm việc giữ chay theo nghĩa kiêng ăn uống các thực phẩm bên ngoài của nhiều tôn giáo khác.
3. Để biến đổi siêu việt ta cần phải làm gì?
Trước hết ta cần hiểu rằng cuộc biến đổi này đặt trọng tâm vào tinh thần chứ không phải vật chất vì chính tinh thần định hình cho vật chất như lời Chúa phán trong Bài Đọc I (x. Ge 2,12-18): “Các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta…Đừng xé áo, nhưng hãy xé lòng”. Thánh Phaolô cũng mời gọi: “Nhân danh Đức Kitô, chúng tôi nài xin anh em hãy làm hoà với Thiên Chúa. Đấng chẳng hề biết tội là gì, thì Thiên Chúa đã biến Người thành hiện thân của tội lỗi vì chúng ta, để làm cho chúng ta nên công chính trong Người ”.
Tiếp đến, qua bài Tin Mừng (x. Mt 6,1-6.16-18), Chúa Giêsu chỉ dẫn tường tận cho ta 3 việc phải làm, đó là bố thí, cầu nguyện và ăn chay. Nhưng ta cần làm chúng theo tinh thần đạo đức thực thụ chứ không giả dối. Việc đầu tiên không phải là làm cho Chúa nhưng là làm cho con người, nhất là cho những ai đói khổ về tinh thần cũng như vật chất vì họ chính là Chúa Giêsu Kitô (x. Mt 25, 31-46). Cầu nguyện cũng không phải là dành giờ đọc thêm các kinh trong Mùa Chay, nhưng là làm sao cho ta kết hợp một cách thân tình với Chúa để ta “nhận lãnh được những ân huệ của Chúa và đừng để chúng trở nên vô hiệu” (x. 2 Cr 6,1).
Việc ăn chay thời nay chính là bỏ bớt đi những tham vọng, dục vọng đang làm biến dạng hình ảnh tốt đẹp của Chúa trong ta; bớt đi những giờ lướt web, xem những phim ảnh đồi truỵ, ma quái, hoang đường hay chơi những trò chơi điện tử xa rời thực tế. Bộ nhớ của nhiều người đã trở thành hỗn độn vì nhồi nhét hàng tỉ dữ liệu vô bổ đó mỗi ngày, cộng thêm vì thiếu khí trong máu và thiếu máu trong não, thiếu ngủ để sắp xếp các kiến thức thu thập được nên nhiều người học hành kém cỏi, thiếu lòng đạo đức và không phát huy được những tài năng ân sủng kỳ diệu Chúa ban.
Lời kết
Vì thế, hôm nay Giáo Hội nhắc lại cho ta sự thật của bụi đất, để ta càng ngày càng yêu mến Chúa hơn, gắn bó với Đức Giêsu hơn. Ta sẽ làm cho khối bụi đất này ngày càng biến đổi, để đến một lúc nào đó, ta cảm nghiệm được tình yêu, quyền năng, ân sủng vô cùng của Thiên Chúa trong con người tầm thường tội lỗi của mình và thấy rằng bụi đất đó thật sự đã hoá thành Thiên Chúa. Amen.
