Tàu tuần duyên Nhật Bản gần khu vực tranh chấp với Nga vào thàng 4.2017    REUTERS

AFP đưa tin Nhật Bản trong Sách xanh Ngoại giao 2022 công bố ngày 22.4 đã gọi 4 hòn đảo đang tranh chấp với Nga ở phía Bắc nước này là nơi bị Nga chiếm đóng trái phép. Các đảo này được Nga gọi là nhóm đảo Nam Kuril, còn Nhật Bản gọi đây là Vùng lãnh thổ phương Bắc.

“Lo ngại lớn nhất giữa Nhật Bản và Nga là Vùng lãnh thổ phương Bắc”, theo Sách xanh Ngoại giao Nhật Bản. Tài liệu này cũng gọi chúng là “các vùng lãnh thổ của Nhật Bản mà Nhật Bản có các quyền chủ quyền, nhưng hiện bị Nga chiếm đóng trái phép”.

Trong Sách xanh Ngoại Nhật Bản trước đó, Tokyo cũng có cùng giọng điệu trên. Tuy nhiên, cụm từ “chiếm đóng trái phép” không được sử dụng. Lần gần nhất Bộ Ngoại giao Nhật Bản sử dụng cụm từ này trong báo cáo chính sách thường niên là vào năm 2003.

Từ lâu, Nga và Nhật Bản đã thực hiện các nỗ lực để ký một hiệp ước sau Thế chiến 2. Tuy nhiên, các hòn đảo do Moscow kiểm soát và được Tokyo tuyên bố chủ quyền vẫn là một trở ngại trong quan hệ hai nước.

Sách xanh Ngoại giao Nhật Bản năm nay được đưa ra vào thời điểm Nhật Bản và các đối tác G7 đang áp đặt các lệnh cấm vận cứng rắn đối với Nga liên quan chiến sự ở Ukraine. Tài liệu cũng được công bố trước khi Nhật Bản sửa đổi chiến lược an ninh quốc gia vào cuối năm nay.

Trong Sách xanh, Bộ Ngoại giao Nhật Bản cũng cho biết cuộc khủng hoảng Ukraine sẽ khiến các cuộc đàm phán về hiệp ước với Nga bị đình trệ.

Vào tháng trước, Nga tuyên bố sẽ hủy bỏ đàm phán vì “không thể tiếp tục đối thoại” với một “quốc gia có quan điểm thù địch công khai và đang cố gắng gây tổn hại đến lợi ích của đất nước Nga”.

Trước động thái mới nhất của Nhật Bản, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 22.4 tuyên bố 4 hòn đảo trên là một phần không thể thiếu của lãnh thổ Nga, theo hãng thông tấn TASS. Ông Peskov cũng nhấn mạnh rằng đàm phán với Tokyo khó có thể tiếp tục diễn ra.

Trong Sách xanh Ngoại giao công bố ngày 22.4, Nhật Bản có giọng điệu thận trọng đối với Trung Quốc dù trước đó Tokyo đã bày tỏ quan ngại về các hoạt động ngày càng hung hăng của Bắc Kinh trong khu vực.

“Điều quan trọng là phải xây dựng mối quan hệ Nhật – Trung mang tính xây dựng và ổn định”, Sách xanh Ngoại giao viết, đồng thời nhắc lại lo ngại về “những nỗ lực thay đổi hiện trạng bằng vũ lực của Bắc Kinh ở Biển Đông và Biển Hoa Đông”.