Hàng loạt doanh nghiệp (DN) tại TP.HCM sản xuất theo mô hình “3 tại chỗ” (3T) đều gặp nhiều khó khăn do phải tổ chức ăn, ở tại chỗ; trang thiết bị cho sinh hoạt… nên chi phí gia tăng. Đặc biệt là chi phí xét nghiệm định kỳ 3 ngày/lần hoặc 7 ngày/lần theo quy định của ngành y tế đối với người lao động khiến DN tốn rất nhiều tiền. Tới thời điểm hiện tại, TP.HCM cũng như các tỉnh thành phía nam đang từng bước mở cửa kinh tế trở lại. Các DN cũng chuẩn bị kế hoạch khôi phục sản xuất trong điều kiện bình thường mới, bỏ mô hình 3T. Thế nhưng, quy định xét nghiệm định kỳ nói trên lại chưa được thay đổi.

Công ty giày Viễn Thịnh có cả nhà máy tại Long An và TP.HCM đã tổ chức sản xuất 3T cho khoảng 500 lao động trong tổng số 2.500 lao động. Đại diện công ty cho biết riêng chi phí xét nghiệm trong hơn 2 tháng qua tổng cộng đã ngốn hơn 1 tỉ đồng. Đó là chưa kể mỗi khi thực hiện xét nghiệm không chỉ tốn thời gian mà tâm lý người lao động cũng bị ảnh hưởng, kéo theo năng suất sụt giảm.

Vì vậy, theo ông Trần Thế Linh, Giám đốc Công ty giày Viễn Thịnh, mặc dù mỗi tỉnh có một số tiêu chí quy định khi cho DN mở cửa sản xuất trở lại nhưng riêng đối với người lao động đều yêu cầu là có thẻ xanh Covid, xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 trước khi vào làm việc. Sau đó trong quá trình hoạt động, DN phải tự tổ chức xét nghiệm tầm soát định kỳ cho người lao động và báo cáo kết quả xét nghiệm cho cơ quan quản lý tại địa phương. Tần suất xét nghiệm cho người lao động theo quy định của ngành y tế vẫn là 7 ngày/lần hoặc 3 ngày/lần đối với nhóm nguy cơ cao. Ví dụ trong giai đoạn đầu tiên, nhà máy chỉ được cho sản xuất khoảng 50% lao động, tương đương 1.200 người thì một tuần, tối thiểu công ty phải xét nghiệm PCR theo mẫu gộp 10 người là 120 xét nghiệm, tương đương khoảng 15 triệu đồng. Nhưng tần suất xét nghiệm 7 ngày/lần chỉ áp dụng cho những người đã được tiêm đủ 2 mũi vắc xin Covid-19. Còn đối với những người mới được tiêm 1 mũi vắc xin thì yêu cầu phải xét nghiệm 3 ngày/lần. Như vậy ước tính chỉ riêng chi phí xét nghiệm cho 50% số lao động của nhà máy được phép làm việc mỗi tháng sẽ lên hơn 100 triệu đồng.

“Hiện nay dù hoạt động 3T hay sắp tới sẽ hoạt động bỏ 3T thì DN cũng chỉ hoạt động cầm chừng để giữ chân khách hàng, không dám ký thêm đơn hàng mới. Vì nếu nhận thêm đơn hàng thì phải tăng số lượng lao động thì lại càng tốn thêm chi phí liên quan cho việc xét nghiệm, phòng chống dịch bệnh. Bản thân DN cũng luôn lo lắng để áp dụng nhiều biện pháp phòng ngừa dịch bệnh vì nếu lỡ có ca F0 ngay trong nhà máy thì dễ bị lây lan, chi phí chữa bệnh… đều gia tăng nên DN càng đuối. Tôi mong rằng nên xem xét giãn cách ra, có thể chỉ xét nghiệm 2 tuần/lần hoặc xét nghiệm tầm soát một số đại diện mẫu và để DN có phương án đảm bảo phòng chống dịch phù hợp”, ông Trần Thế Linh nhấn mạnh.

Là công ty đã thực hiện sản xuất theo mô hình 3T nên ông Trương Chí Thiện, Giám đốc Công ty thực phẩm Vĩnh Thành Đạt, cho hay DN mình hoàn toàn có thể đáp ứng được quy định trong bộ tiêu chí đánh giá hoạt động an toàn trong phòng, chống dịch Covid-19 tại các cơ sở sản xuất trên địa bàn TP.HCM. Tuy nhiên, quy định vẫn đưa ra yêu cầu các DN tự tổ chức xét nghiệm cho nhân viên với tần suất 3 ngày/lần hoặc 7 ngày/lần khiến DN “quá đuối”. Cụ thể, công ty này có 200 lao động và nếu test Covid-19 nhanh 7 ngày/lần thì sẽ hết 30 triệu đồng, tương đương khoảng 120 triệu đồng/tháng. Nếu xét nghiệm mẫu gộp thì cũng mất gần cả 100 triệu đồng/tháng. Đó là chưa kể có những bộ phận nguy cơ cao như đội xe phải thực hiện xét nghiệm 3 ngày/lần. Trong khi đó, gần như toàn bộ lao động của công ty này đã được tiêm 2 mũi vắc xin từ đầu tháng 9 và 80% công nhân ở gần nhà máy. Để chuẩn bị thực hiện hoạt động lại trong tình hình mới, công nhân đều cam kết chỉ đi về từ chỗ ở đến công ty và không đi đâu sau giờ sản xuất. Thậm chí, công đoàn của nhà máy hiện đã tổ chức đi chợ hộ cho toàn bộ nhân viên để hạn chế tình trạng người lao động phải tự ra chợ, cửa hàng thực phẩm nhằm giảm tình trạng tiếp xúc bên ngoài.

Ông Trương Chí Thiện kiến nghị: Số người lao động tại công ty đã tiêm vắc xin 2 mũi, đã được xét nghiệm âm tính trước khi vô công ty làm việc thì có thể giãn cách việc test lại định kỳ sau đó. Có thể trong tháng 10 khi bắt đầu hoạt động bình thường mới thì để DN xét nghiệm 2 tuần/lần và sau đó giãn ra chỉ thực hiện 1 tháng/lần. Bởi DN khi có đánh giá bộ phận nào, lao động nào có nguy cơ cao cũng sẽ gia tăng việc xét nghiệm nhiều hơn để phát hiện người nhiễm bệnh nhằm cách ly và điều trị nhanh, đảm bảo không để lây lan rộng cho cả dây chuyền sản xuất hay toàn bộ nhà máy.

Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Công ty XNK Vina T&T, cũng cho biết đến nay các DN hầu như đã kiệt sức sau giai đoạn sản xuất 3T và mong được bỏ mô hình này để gia tăng sản xuất trở lại. Nhưng nếu như quy định xét nghiệm định kỳ 7 ngày/lần hay 3 ngày/lần thì không khác gì với mô hình 3T? Vì vậy, cần phải giãn thời gian xét nghiệm ra hoặc chỉ xét nghiệm theo mẫu chọn lọc mang tính đại diện để DN giảm được chi phí trong hoạt động. Bởi nếu vẫn gánh thêm nhiều chi phí thì sẽ không hiệu quả hoặc thua lỗ thì DN lại không thể mở cửa sản xuất trở lại.

Ông Đỗ Hòa, chuyên gia tư vấn về chiến lược, cho rằng hiện Chính phủ đã xác định hiện nay từ mục tiêu “Zero Covid-19” chuyển sang “sống chung với Covid-19” nên phải xem lại liệu có cần thiết để xét nghiệm liên tục và đại trà như trước đây hay không? Hơn nữa, quy định này sẽ không khả thi trong khi lượng công nhân đáp ứng đủ các quy định khác để trở lại làm việc ở các DN, KCN đang thiếu. Chi phí liên quan gia tăng khiến DN tiếp tục ngừng hoạt động càng khiến nền kinh tế khó hồi phục. Thay vào đó, ông đề nghị chỉ nên lấy mẫu xét nghiệm đại diện như theo tổ, dây chuyền sản xuất với tần suất 1 tuần/lần. Khi tổ hay dây chuyền sản xuất nào sau khi test mẫu có người nhiễm bệnh thì sẽ tạm ngưng để xét nghiệm toàn bộ và thực hiện cách ly, phòng chữa bệnh.

“Tôi vẫn cho rằng nhà nước chỉ nên đưa ra quy định chung mà không cần có các tiêu chí riêng cho từng nhóm ngành. Phải để DN tự chủ trong phòng, chữa bệnh Covid-19 khi đã xác định là phải sống chung với bệnh này. Hoặc nhà nước có thể quy định chung là cho phép DN hoạt động nhưng phải đảm bảo phòng chống dịch. Khi phát hiện có ca bệnh thì mọi chi phí chữa trị DN đều phải tự lo. Với giải pháp này tôi cho rằng các DN đều sẽ có trách nhiệm cao nhất và có nhiều sáng kiến phòng chống dịch phù hợp với từng nhà máy, từng địa phương cũng như đặc điểm riêng của lĩnh vực hoạt động. Việc quy định quá chi tiết với nhiều tiêu chí cũng không thể đảm bảo có lực lượng kiểm tra, giám sát thì cũng không hiệu quả”, ông Đỗ Hòa nói.