Theo công văn hướng dẫn, Tổng cục Thuế trích Điều 24 sửa đổi bổ sung một số điều của luật Thuế TNCN năm 2012 và cho rằng chỉ trường hợp tổ chức, cá nhân phát sinh trả thu nhập chịu thuế TNCN mới thuộc diện phải khai thuế. Do đó, trường hợp tổ chức, cá nhân không phát sinh trả thu nhập chịu thuế TNCN thì không thuộc diện điều chỉnh của luật Thuế TNCN. Tổ chức cá nhân không phát sinh trả thu nhập chịu thuế TNCN tháng, quý nào thì không phải khai thuế.

Sở dĩ Tổng cục Thuế có công văn hướng dẫn này dù rằng luật Thuế TNCN đã được ban hành năm 2012 là do cục thuế các tỉnh thành phản ánh vướng mắc trong quá trình thực hiện Nghị định số 126/2020/NĐ-CP.

Cụ thể, Điều 7 Nghị định số 126 quy định : “Người nộp thuế không phải nộp hồ sơ khai thuế trong các trường hợp sau đây: người nộp thuế chỉ có hoạt động, kinh doanh thuộc đối tượng không chịu thuế theo quy định của pháp luật về thuế đối với từng loại thuế” và “Cá nhân có thu nhập được miễn thuế theo quy định của pháp luật về thuế TNCN và quy định tại điểm b khoản 2 Điều 79 luật Quản lý thuế trừ cá nhân nhận thừa kế, quà tặng là bất động sản; chuyển nhượng bất động sản”. Trong khi đó, luật Quản lý thuế số 38/2019 đề cập miễn thuế đối với cá nhân có số tiền thuế phát sinh phải nộp hằng năm sau quyết toán thuế TNCN từ tiền lương, tiền công từ 50.000 đồng trở xuống.

Luật sư Trần Xoa – Giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang cho rằng căn cứ quy định Nghị định 126, tất cả doanh nghiệp không trả thu nhập cho người lao động thì vẫn phải nộp hồ sơ khai thuế TNCN tháng hoặc quý. Riêng quyết toán thuế TNCN năm thì nếu cả năm không trả thu nhập cho người lao động thì mới không phải nộp hồ sơ khai quyết toán thuế TNCN năm. Chính vì vậy nên những doanh nghiệp không trả thu nhập cho người lao động từ ngày 5.12.2020 (ngày Nghị định số 126 có hiệu lực) vẫn phải nộp hồ sơ khai thuế TNCN tháng, quý, dẫn đến rất bức xúc nhưng vẫn phải thực hiện, vì từ ngày 5.12.2020 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn có hiệu lực, thay thế Nghị định số 129/2013/NĐ-CP, với mức phạt hành vi này tăng lên 3 – 4 lần so với trước. Nghị định 129/2013 xử phạt hành vi “Không nộp hồ sơ khai thuế nhưng không phát sinh số thuế phải nộp” từ 2 – 5 triệu đồng thì Nghị định 125/2020 phạt từ 8 – 15 triệu đồng.

Ông Trần Xoa cho rằng Nghị định số 126 đã gây ảnh hưởng đến lợi ích chính đáng, hợp pháp của người nộp thuế, nhưng không được sửa đổi theo đúng luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật số 80/2015/QH13, mà dùng công văn của Tổng cục Thuế để hướng dẫn khác Nghị định là chưa phù hợp.