Thuế với hoạt động cho thuê nhà ở TP.HCM đang được Cục Thuế TP thúc đẩy tăng thu. Trong ảnh: chuyển đồ khi thuê nhà ở một chung cư tại huyện Nhà Bè – Ảnh: TỰ TRUNG

Các chuyên gia cho rằng cần thiết phải siết lại thuế với cá nhân cho thuê nhà, căn hộ, trong khi người cho thuê nhà lại đòi hỏi mức thuế, cách đánh thuế hợp lý hơn.

Cần chính quyền cơ sở vào cuộc

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Tạ Thị Phương Lan – phó vụ trưởng Vụ Quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp vừa, nhỏ và hộ kinh doanh, cá nhân (Tổng cục Thuế) – cho biết lâu nay cơ quan thuế luôn nỗ lực quản lý thuế với cá nhân cho thuê nhà, căn hộ.

Tại quận Tây Hồ (Hà Nội), nơi có nhiều người nước ngoài thuê nhà, cơ quan thuế đã gửi thư ngỏ bằng tiếng Anh cho người thuê để có cơ sở làm việc với chủ nhà và yêu cầu nộp thuế. Tuy nhiên, với người Việt thuê nhà còn gặp nhiều khó khăn. Có trường hợp chủ và người đi thuê thỏa thuận là cho mượn để đối phó.

Luật sư Trần Xoa – giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang – cho rằng với việc Cục Thuế TP.HCM trình UBND TP.HCM phương án chống thất thu, nếu đồng ý, UBND TP.HCM sẽ có ý kiến chỉ đạo. Từ đó, UBND các quận, huyện sẽ chỉ đạo xuống phường, xã và cuối cùng là công an khu vực và tổ trưởng tổ dân phố. Chính quyền cơ sở vào cuộc, cơ quan thuế không khó nắm danh sách nhà cho thuê, mặt bằng giá cho thuê trong khu vực.

Từ đó cơ quan thuế sẽ có cơ sở để đấu tranh với người cho thuê nhà, vì không thể giá cho thuê trong khu vực là 15-20 triệu đồng/tháng nhưng anh chỉ cho thuê giá 5 triệu đồng/tháng. Còn nếu cho mượn nhà thì phải xem người mượn có mối quan hệ như thế nào.

“Với việc vào cuộc từ các cấp chính quyền sẽ lòi ra nhiều vụ lách thuế. Nghĩa vụ đóng thuế là của người có nhà cho thuê. Người thuê bị chính quyền mời lên, việc có thể trở thành đồng phạm sẽ tạo sức ép với họ. Theo quy định, trốn thuế với mức từ 100 triệu đồng trở lên đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự” – ông Xoa nói.

Người cho thuê muốn được trừ chi phí

Anh Quốc Nam (Q.Bình Thạnh, TP.HCM) – đang có căn hộ cho thuê – nói để mua căn hộ anh phải vay tiền ngân hàng, mỗi tháng trả cả gốc lẫn lãi hơn 12 triệu đồng, gần bằng số tiền thu được từ căn hộ cho thuê.

“Nếu cơ quan thuế tính 10% thuế trên tổng doanh thu là chưa ổn. Vì nếu trả cả lãi vay và thuế thì tôi “trắng tay”. Sau này khi bán căn hộ có lời tôi đã nộp thuế chuyển nhượng rồi. Do vậy cơ quan thuế nên nghiên cứu mức thuế hợp lý để khuyến khích người có nhà cho thuê kê khai thuế” – anh Nam kiến nghị.

Chị Thu Vân (Q.7, TP.HCM) đánh giá, ngưỡng doanh thu 100 triệu đồng/năm (8,3 triệu đồng/tháng) có thể được xây dựng dựa trên mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế thu nhập cá nhân là 9 triệu đồng/tháng. Hiện mức giảm trừ gia cảnh đã được nâng lên 11 triệu đồng/tháng (tương đương 132 triệu đồng/năm) nhưng ngưỡng tính thuế 100 triệu đồng/năm vẫn thế là không hợp lý.

Chưa kể, nhiều người do không đủ khả năng kinh tế nên mua xong căn hộ họ phải cho thuê rồi đi thuê lại nơi khác rẻ hơn để ở, số tiền dư ra dùng để đóng lãi ngân hàng. Rồi còn tiền sửa chữa nhà khi hư hỏng. “Do vậy cần mức thuế suất và ngưỡng nộp thuế hợp lý, giảm trừ chi phí hợp lý” – chị Thu Vân kiến nghị.

Cần giảm mức thuế và tăng ngưỡng phải nộp

TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) nhấn mạnh giải pháp căn cơ để giải quyết vấn đề kinh tế phải xử lý bằng kinh tế. “Tổng cục Thuế cần đánh giá lại mức thuế, ngưỡng đánh thuế đối với cho thuê nhà đã phù hợp chưa. Theo tôi, mức thuế hiện khá cao và ngưỡng đánh thuế lại quá thấp” – ông Thịnh nhận định.

Mức thuế thu nhập cá nhân là 5% và giá trị gia tăng 5% với doanh thu cho thuê nhà, ông Thịnh cho rằng cần giảm xuống một nửa, sau này tùy tình hình có thể nâng lên.

Ngưỡng nộp thuế theo doanh thu cho thuê 100 triệu đồng/năm, theo ông Thịnh, cần nâng lên 120 triệu đồng (giá thuê 8,3 triệu đồng thường của những căn hộ dưới 80m2 ở Hà Nội, TP.HCM…). Vì tiền thuế thường sẽ được cộng vào giá thuê.

Nhà ở là nhu cầu thiết yếu, người dân còn khó khăn thì cần chính sách phải hài hòa để không đẩy khó cho người yếu thế.