Ả Rập Xê Út khẩn trương giải quyết khủng hoảng

Một hoàng thân nhiều ảnh hưởng bất ngờ quay về Riyadh nhằm tạo sự đoàn kết trong hoàng gia trước sức ép đòi làm rõ vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi.

Hoàng thân Ahmed (giữa) và thái tử Mohammed (bìa trái) tại sân bay Riyadh ngày 30.10 ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH AL BAWABA

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hôm qua trực tiếp cáo buộc mệnh lệnh sát hại nhà báo Jamal Khashoggi trong lãnh sự quán ở Istanbul ngày 2.10 được đưa ra từ “những cấp lãnh đạo cao nhất” trong chính quyền Ả Rập Xê Út. Trong bài viết đăng trên tờ The Washington Post, nơi làm việc của ông Khashoggi, Tổng thống Erdogan nói ông không cho rằng Quốc vương Salman là người ra lệnh nhưng cũng nhấn mạnh cái chết của ông Khashoggi không đơn giản “chỉ là hành động của một nhóm quan chức an ninh”. Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ cũng không nhắc đến thái tử Mohammed bin Salman nhưng ám chỉ chính quyền Riyadh đang “chơi trò che giấu nhằm cứu một ai đó”. Theo Reuters, cố vấn Ilnur Cevik của ông Erdogan hồi cuối tháng 10 cáo buộc ông Mohammed không thể không hay biết vụ việc khi mà “ít nhất 5 thành viên” của đội ám sát là thân tín của thái tử.

Phía Riyadh đến nay vẫn phủ nhận thái tử Mohammed có liên quan nhưng trước sức ép từ nhiều phía liên quan cái chết của nhà báo Khashoggi, Quốc vương Salman được cho là đang trực tiếp can thiệp nhằm ngăn chặn khủng hoảng lan rộng. Theo nhiều nguồn tin, một trong những bước đi của nhà vua là kêu gọi các hoàng thân giàu ảnh hưởng trở về nước. Kể từ khi phong thái tử vào tháng 6.2017, ông Mohammed được cho là đã tiến hành chiến dịch cải cách sâu rộng, tấn công vào vị thế của những hoàng thân “thủ cựu và giàu quyền lực”, khiến nhiều người phải chạy ra nước ngoài. CNN loan tin hoàng thân Ahmed bin Abdulaziz, em trai vua Salman, đã về nước hồi đầu tuần sau thời gian dài sống ở Anh và được đích thân cháu trai Mohammed đón tiếp tại sân bay. Trong khi đó, chính quyền hoàng gia đến nay chưa xác nhận sự trở về này.

Ông Ahmed là em ruột duy nhất còn sống của Quốc vương Salman nhưng trước đây thường xuyên chỉ trích các chính sách của anh và cháu. Theo tờ The New York Times, hoàng thân này từng quyết liệt phản đối chọn ông Mohammed làm thái tử. Hồi tháng 9, khi phát biểu trước những người biểu tình ở London phản đối sự can thiệp của Ả Rập Xê Út vào Yemen, ông Ahmed thậm chí nói thẳng rằng chỉ có Quốc vương Salman và thái tử Mohammed phải chịu trách nhiệm chính cho các chính sách của đất nước chứ không phải toàn bộ hoàng gia.

Tuy nhiên, Reuters dẫn nguồn tin ngoại giao cấp cao từ Riyadh cho hay Quốc vương Salman cùng Anh và Mỹ đã cam kết đảm bảo sự an toàn cho em trai khi quay về nước. Giới quan sát nhận định sự trở về của vị hoàng thân 76 tuổi sẽ giúp chính quyền Riyadh có thêm tiếng nói chính thống đáp lại sức ép từ nhiều bên yêu cầu làm rõ cái chết của nhà báo Khashoggi. Đồng thời, bước đi này giúp tạo nên mặt trận đoàn kết, dẹp yên những tiếng nói trong hoàng gia phản đối thái tử Mohammed và cũng cho Mỹ lẫn các đồng minh khác của Ả Rập Xê Út thấy rằng nước này vẫn là môi trường ổn định để hợp tác an ninh, kinh tế.

BẢO VINH