Hành khách đón xe buýt trên đường Đinh Tiên Hoàng, Q.1, TP.HCM – Ảnh: NGỌC PHƯỢNG

 

So với chuyện xứ người, bao giờ mình mới bằng, mới được như họ nếu không nghĩ khác từ bây giờ?

Những ngày không khí thành phố ô nhiễm, thêm không khí lạnh, bụi bẩn nguy hại sức khỏe nhiều hơn. Mỗi ngày ít nhất 20 cây số đi và về ở TP.HCM, tôi đã chọn xe buýt.

Trừ thời gian đứng đợi ở trạm, ngồi trên xe buýt sẽ an toàn hơn nếu đi xe máy. Cũng không phải lo mặc áo khoác dày, mang găng tay, khẩu trang chống nắng, chống bụi. Ngồi trên xe buýt, tôi có thể tạm quên nỗi lo khí độc bị nén ở tầng thấp khi nhiệt độ xuống thấp, bớt lo bụi mịn có thể bám vào da chứ không chỉ qua mũi. 

Rồi đi xe buýt đường xa đỡ mệt mỏi và ức chế thần kinh vì những lộn xộn giao thông trên đường. Dĩ nhiên, ngồi trên xe buýt vẫn không khỏi cảnh kẹt xe nhưng mình có thể đọc sách, chơi game, trò chuyện với ai đó hoặc có thể chợp mắt một chút…

Và xe buýt giúp tôi tiết kiệm được chi phí khi di chuyển. Giá vé tháng ở Hà Nội, TP.HCM hiện dao động trên dưới 200.000 đồng, học sinh – sinh viên vào khoảng 100.000 đồng. Người già, người khuyết tật, trẻ em dưới 6 tuổi được miễn phí. Và quan trọng cho lâu dài là câu chuyện ô nhiễm không khí, bụi mịn không tự sinh ra và đâu thể tự mất đi khi mỗi người, mỗi ngày, mỗi chiếc xe máy góp phần ô nhiễm nặng thêm.

Tôi có nhiều dịp được đi nước ngoài và trải nghiệm những phương tiện giao thông công cộng nhiều nước châu Âu, châu Á. Tính tiện dụng và giá rẻ đã thuyết phục hành khách. Ở đó, dễ dàng tìm thấy bãi đậu xe miễn phí cạnh các trạm tàu điện ngầm hay trạm xe buýt lớn từ Âu cho tới Á. 

Hành khách có thể đạp xe hoặc lái xe tới trạm, bến tàu, xe gửi vào bãi, cuối ngày lại di chuyển về nhà. Nhiều nơi có hệ thống xe đạp chia sẻ giúp những người đột nhiên thay đổi lộ trình được chủ động đi lại với phương tiện công cộng.

Gần nước mình, hệ thống giao thông công cộng ở Hàn, Nhật, Đài Loan, Singapore đã rất tiện lợi, hiện đại khi kết nối các điểm đến quan trọng, liên kết các loại phương tiện di chuyển với nhau. Ví dụ, bên cạnh ga tàu/tàu điện ngầm/sân bay bao giờ cũng có trạm xe buýt cách đó chừng 200-300m. 

Hành khách và cả du khách có thể truy cập vào bản đồ trực tuyến để chọn chuyến, hướng đi, thậm chí có cả gợi ý toa tàu gần lối ra nhất. Hệ thống bán vé cũng được xây dựng với công nghệ tích hợp bằng thẻ hoặc mua tại mỗi trạm dừng giúp người sử dụng dễ dàng tiếp cận.

Và ở đó, mọi hướng dẫn quy tắc ứng xử cho hành khách rất rõ ràng, chi tiết bằng ngôn ngữ địa phương và cả tiếng Anh được thực hiện đồng bộ. Dù vậy, những video nhắc nhở tư thế ngồi, chỗ ngồi ưu tiên hay không được ăn uống lẫn hình phạt đi kèm vẫn được phát hằng ngày trên mọi chuyến tàu, ghi chú trên xe buýt. 

Tôi tin chắc bằng phương pháp này, các nước đã giúp công dân của họ hình thành nếp sống văn minh, giữ gìn được vệ sinh và không gian thoáng đãng cho mọi chuyến xe. Bởi sự sạch sẽ văn minh trên mỗi chuyến xe không phải tự nhiên mà có. Nó đến từ hành xử của mỗi người và từ những quy tắc ứng xử chung khi phương tiện công cộng được đặt lên hàng đầu ở đô thị hiện đại.