Nếu tách làm 3, bang California sẽ như thế nào?

Đề xuất của ông Draper tách California thành 3 bang mới – Đồ hoạ: NH.KH.

Ý tưởng tách bang California thành 3 bang khác nhau do tỉ phú kiêm nhà đầu tư bitcoin Tim Draper đưa ra rốt cuộc đã thu thập đủ số chữ ký ủng hộ cần thiết, để có thể đưa ra trưng cầu vào tháng 11 năm nay. 

Theo đó, rất có thể lịch sử tồn tại suốt 168 năm của “bang vàng” California sẽ chấm dứt từ năm tới nếu kết quả cuộc trưng cầu ngày 6-11 cho thấy người dân muốn vậy.

3 USD một chữ ký?

Chiến dịch vận động tách bang California thành 3, còn gọi là “Cal 3”, được tỉ phú Draper đưa ra hai lần vào các năm 2012 và 2014, nhưng đều thất bại vì không thu thập đủ số chữ ký ủng hộ. 

Năm 2014, ông Draper bỏ ra 5,2 triệu USD tổ chức chiến dịch vận động chia tách bang California thành 6 phần khác nhau. Song ông chỉ thu thập 750.000 chữ ký trong khi phải cần tới 1,14 triệu.

Theo báo Los Angeles Times, nguyên nhân chính khiến cả hai lần vận động trước của ông Draper thất bại chính là những lo ngại về vấn đề kinh tế nếu California chia thành 6 bang khác nhau. 

Các quan điểm phản đối cho rằng với cách chia đó, những khu vực nông thôn sẽ phải đối mặt với tỉ lệ nghèo đói rất lớn, trong khi các cộng đồng ven biển sẽ giàu có hơn rất nhanh khi đó là những nơi phát sinh nguồn thu ngân sách từ thuế chính yếu cho bang California hiện nay.

Lần này, ông Draper đã thu thập đủ số chữ ký cần thiết để đề xuất tách bang California thành 3 được chính thức đưa ra lấy ý kiến người dân. 

Truyền thông Mỹ cho biết tỉ phú này đã phải trả 3 USD cho mỗi chữ ký, cao hơn nhiều so với nhiều đề xuất khác, để thu thập đủ số lượng cần thiết. 

Vì lẽ ấy mà ông Jim Newton, giảng viên môn chính sách cộng đồng tại ĐH California Los Angeles, chỉ trích đây là một “quá trình của tiền bạc, bất cứ ai có đủ tiền và muốn đưa một vấn đề ra trưng cầu đều có thể làm được”.

Ông Draper đề xuất chia bang California hiện nay thành 3 bang mới: 

– Bang Bắc California sẽ là một nửa phía bắc của bang California hiện tại, trong đó có TP San Francisco, Thung lũng Silicon và TP Sacramento; 

– Bang thứ 2 là Nam California sẽ trải dài từ TP Fresno tới biên giới giữa Mỹ và Mexico; 

– Bang thứ 3 có tên là California gồm 6 hạt ven biển nằm giữa hai TP Los Angeles và Monterey.

Trong phần dẫn nhập lý giải sáng kiến của mình, ông Draper cho rằng “nhiều phần rộng lớn của bang California đang bị quản trị rất kém bởi một chính quyền đại diện vốn bị áp đảo bởi số lượng lớn các đại biểu được đề cử từ một phần nhỏ của bang, cả về mặt kinh tế cũng như địa lý”. 

Theo đó, với đề xuất chia tách, “sẽ có 3 chính quyền bang mới để có thể khởi động tươi mới nhằm đổi mới và phục vụ người dân của họ tốt hơn” – tỉ phú này phân tích.

Ông Draper – Ảnh: Reuters

Bất khả thi?

Đề xuất của tỉ phú Draper cũng nhằm mục tiêu kích hoạt khoản 3, điều 4 trong Hiến pháp Mỹ với những chỉ dẫn về việc một bang hiện tại có thể chia tách thành các bang mới như thế nào. 

Nếu được chấp thuận, sự chia tách này sẽ đánh dấu sự kiện lần đầu tiên một bang ở Mỹ được tách ra kể từ khi bang Tây Virginia tách khỏi bang Virginia trong giai đoạn nội chiến Mỹ năm 1863.

Tuy nhiên, dù lạc quan đến mấy thì chắc cũng chưa ai nóng vội thêm “sao” vào cho quốc kỳ Mỹ. 

Bởi lẽ ngay cả khi ý tưởng của tỉ phú Draper được chấp nhận trong cuộc trưng cầu ý dân, nó vẫn còn phải vượt qua vô số trở ngại khác. 

Trước hết là phải được thông qua tại cấp nghị viện bang California và sau đó là cửa ải lớn hơn – phải được Quốc hội Mỹ phê chuẩn.

“Tôi đoán các cử tri sẽ bỏ phiếu bác đề xuất này và nó sẽ chỉ là chuyện tốn thời gian… Tuy nhiên, sẽ không có trẻ em hay con vật nào bị thương trong việc này. Đó là trò ngớ ngẩn nhưng không chết người” – ông Jim Newton nhận định.

Là nhà đầu tư mạo hiểm từng kiếm được khối tài sản lớn thông qua việc đầu tư vào Hotmail và Skype, những năm gần đây, tỉ phú Draper nổi tiếng vì những khoản đầu tư thành công vào tiền điện tử. 

Ông cũng là người điều hành ngôi trường doanh nhân có tên ĐH của các anh hùng Draper (“Draper University of Heroes”).

“Tôi không nghĩ có ai khác tại bang này ngoại trừ ông Tim Draper nghĩ đó là ý tưởng hay. Điều khó khăn duy nhất của chúng tôi là khiến cho mọi người nhìn nhận nghiêm túc về chuyện này… Trong không khí chính trị hiện nay, quý vị cần phải nhìn nhận nghiêm túc về mọi thứ” – ông Steven Maviglio, cố vấn chính trị thuộc Đảng Dân chủ, cũng là người phát ngôn của chiến dịch phản đối chia tách bang California có tên One California, nói.