6 đề xuất ‘trị’ thói ăn nhậu tràn lan của người Việt

Xung quanh câu hỏi: Làm sao hạn chế mức tiêu thụ bia rượu đang có chiều hướng gia tăng ‘thần tốc’ như hiện nay?, theo TS Nguyễn Hoàng Chương, nếu mạnh dạn làm theo 6 đề xuất dưới đây sẽ giảm thiểu, tiến đến xoá bỏ việc lạm dụng rượu bia.

Bản tin của Tuổi Trẻ Online cho biết: “Việt Nam lên hạng rất nhanh trên bảng xếp hạng uống nhiều rượu bia, từ vị trí 94 năm 2010 lên vị trí 64 năm 2016″, độc giả ngổn ngang suy nghĩ…

Giá mà, kinh tế, giáo dục, y tế, văn hoá, khoa học kỹ thuật,… mà tăng nhanh được như thế thì vui biết mấy.

Xếp hạng uống nhiều rượu bia tăng nhanh, kéo theo, làm tăng tai nạn giao thông, giảm sút sức khoẻ, tăng tệ nạn xã hội, sự yên vui của cộng đồng cùng hạnh phúc gia đình luôn bị thách thức.

Những điều ấy, ai cũng thấy, cũng lo lắng, luôn tự dặn mình và người thân hạn chế sử dụng rượu bia, nhưng rồi khi nhập cuộc lại quên. Trong gia đình, ở cơ quan, nhà máy, công sở,… lúc họp mặt, lúc hiếu hỉ, sinh hoạt, hội họp,… đã thành lệ, rượu bia luôn được sử dụng.

Ra đường, rượu bia bày bán khắp nơi, từ những quán nhỏ lẻ, các cửa hàng tạp hoá đến những quán ăn uống sành điệu, đâu đâu cũng có rượu bia.

Chỉ vài ngàn đồng, có thể nhâm nhi “xị” rượu đến … ngoắc cần câu; hơn xíu, là rượu ngâm, bia hơi; đẳng cấp hơn là các loại bia hạng sang, rượu Tây. Đã thế, rượu bia Việt Nam chắc là nằm trong top các quốc gia có giá bán vào hạng siêu rẻ.

Và, cũng không đâu như ở Việt Nam, ai ai cũng có thể dễ dàng mua rượu bia. Trẻ em ư, không sao, miễn có tiền là được phục vụ. Bởi thế, trong quán nhậu, dễ bắt gặp trẻ em cũng “dzô” 100%.

Để quảng bá thương hiệu, các hãng sản xuất rượu bia tận dụng mọi hình thức. Từ pano, áp phích, nhân viên tiếp thị tại bàn nhậu, siêu xe khắp đường phố đến sử dụng phương tiện truyền thông.

Bao hình ảnh đẹp đẽ, mạnh mẽ, ân tình trong cuộc sống được “tích hợp” một cách khéo léo nhằm mời gọi mọi người sử dụng nhiều bia rượu để thể hiện … đẳng cấp Việt! Điều này phải chăng đã giúp thăng hạng của Việt Nam nhanh trên bảng xếp hạng sử dụng nhiều rượu bia?

Sử dụng nhiều rượu bia tăng nhanh, lợi nhuận được thu về, phần nào đóng góp vào ngân sách. Chả thế mà, có địa phương phải dùng công văn hỏa tốc để mời khách dự tiệc bia và dường như địa phương nào cũng tranh thủ xây dựng nhà máy sản xuất rượu bia.

Nghe đâu, tại một nước ở châu Âu, có đến 70% hợp đồng kinh tế được ký tắt trên bàn nhậu; Việt Nam, tỷ lệ đó là bao nhiêu, bạn đọc thử đưa ra con số.

Thói quen sử dụng nhiều rượu bia được người trong cuộc viện dẫn nhiều lý do, nào là công việc, tiếp khách, giải khuây, tâm sự,…

Thực tế điều ấy là có, nhưng, quanh bàn bia rượu, tốt xấu đan xen, những hình ảnh nhầy nhụa do say xỉn, những hành vi vi phạm pháp luật, những nông nỗi, tội lỗi. Không ít cá nhân, gia đình, cơ quan,…, sau tiệc rượu bia là câu chuyện buồn da diết, hối hận cũng muộn màng.

Và thật đau xót, nhiều những chuyện đắng lòng vì lạm dung rượu bia tăng lên đã góp nên sự lên hạng nhanh trong bảng xếp hạng uống nhiều rượu bia.

Làm sao để giảm thiểu, tiến đến xoá bỏ lạm dụng rượu bia? Nhân đây, tôi xin có mấy đề nghị:

1- Truyền thông: Hạn chế quảng cáo rượu bia, thay vào đó là tin tức, hình ảnh, phóng sự,… về tác hại của lạm dụng rượu bia, ảnh hưởng đến sức khoẻ, cuộc sống, công việc. Thay đổi một thói quen là rất khó, vì vậy, truyền thông cần chung tay, kiên trì với nhiều hình thức phù hợp, sáng tạo, lôi cuốn, sâu sắc. Đừng vì lợi nhuận mà … “sống chết mặc bây”.

2- Giáo dục: Gia đình, Nhà trường chung tay giáo dục thế hệ trẻ về tác hại của việc lạm dụng rượu bia, tiến đến xây dựng cuộc sống lành mạnh, nói không với sử dụng rượu bia. Từ nhận thức, từng bước xây dựng hành vi, thói quen; từ đó góp phần xây dựng văn hoá trong việc ăn, uống, đặc biệt là sử dụng rượu bia.

3- Quản lý: Quốc hội sớm ban hành luật quản lý việc sản xuất, kinh doanh, sử dụng rượi bia. Lẽ tất nhiên, luật này phù hợp với tập quán của dân tộc, thông lệ quốc tế. Điều quan trọng, quy định độ tuổi sử dụng rượu bia, quy mô sản xuất – phân phối.

Và, đánh vào kinh tế (qua công cụ thuế) để điều chỉnh dẫn đến xoá bỏ thói quen lạm dụng rượu bia. Có chế độ ưu đãi cho các ngành sản xuất, dịch vụ không liên quan đến rượu bia. Bên cạnh đó, phát triển các loại hình vui chơi, giải trí, phục vụ đời sống tinh thần cho mọi người.

4- Xử phạt: Những trường hợp vi phạm liên quan đến sản xuất, kinh doanh, sử dụng rượu bia phải xử phạt nghiêm. Từ phạt tiền, lao động công ích đến phạt tù. Giao trách nhiệm này cho một, hai cơ quan, đoàn thể.

Tránh tình trạng giao cho nhiều đơn vị nhưng hiệu quả thấp. Đặc biệt chú trọng việc xử phạt tại cộng đồng dân cư, cơ quan, công sở, bệnh viện, trường học,… và quy trách nhiệm cho người đứng đầu.

5- Làm gương: Ông bà, cha mẹ, lãnh đạo các địa phương, đơn vị,… hạn chế dùng rượu bia, nếu điều kiện cho phép, nói không với sử dụng rượu bia. Lãnh đạo, quản lý, người lớn tuổi hành động quyết liệt thì nhân viên, con trẻ ắt sẽ làm theo. Đồng thời, phát triển các trung tâm tư vấn, chăm sóc, điều trị cho những người lệ thuộc vào sử dụng rượu bia.

6- Thiện nguyện: Làm việc tốt, ai cũng có thể, không phân biệt giới tính, tôn giáo, thành phần, sang hèn. Rất nhiều cá nhân, nơi chốn cần sự chung tay của cộng đồng về tinh thần, vật chất. Yêu thương cho đi, hạnh phúc đong đầy. Nếu điều ấy, trở thành giá trị sống cho mọi người, thì lạm dụng rượu bia sẽ không bao giờ xảy ra.

Cần chung tay, làm nhanh, kiên quyết, hiệu quả để trong tương lai không xa, câu chuyện Việt Nam tăng nhanh trong xếp hạng sử dụng nhiều rượu bia được khép lại, thay vào đó là tăng nhanh, tăng mạnh đời sống vật chất và tinh thần của người dân trong một xã hội văn minh, nghĩa tình, hiện đại.