Tuyên bố của Viện Hàn Lâm khoa học Thụy Điển cách đây vài phút thông báo các giáo sư Eugene F.Fama và Lars Peter Hansen của ĐH Chicago và Giáo sư Robert J.Shiller của ĐH Yale là những người được vinh dự này.

Tuyên bố của viện Nobel nói “Giải Nobel năm nay là về dự đoán” và “cho những phân tích mang tính kinh nghiệm của họ về giá tài sản”.

Theo thông cáo của Ủy ban Nobel thì “không có cách nào để dự đoán chính xác giá cổ phiếu và trái phiếu trong vòng vài ngày hay vài tuần nhưng chúng ta có cách để dự đoán giá của các mặt hàng này trong chu kỳ lớn hơn, như từ 3 tới 5 năm”.

“Những phát hiện này, vừa rất đáng ngạc nhiên và vừa như mâu thuẫn, được thực hiện và phân tích bởi các nhà đoạt giải năm nay,” thông cáo nói.

Từ năm 1960, Eugene Fama và một vài người cộng tác bắt đầu chứng minh rằng giá cổ phiếu rất khó dự đoán trong ngắn hạn và các thông tin mới thường rất nhanh tác động vào giá thị trường.

Những phát hiện này có tác động rất lớn đối với các nghiên cứu sau này, đồng thời có tác động tới cách thức vận hành của thị trường.

Nhưng trong khi giá rất khó dự đoán trong vài ngày và vài tuần, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng giá dễ dự đoán hơn trong thời gian vài năm.

Robert Shiller phát hiện từ đầu những năm 1980 rằng trong khi giá cổ phiếu biến động hơn nhiều so với hầu hết cổ tức của các tập đoàn và tỉ lệ giá cổ phiếu/cổ tức thường rớt khi giá cổ tức cao và tăng khi giá cổ tức thấp. Mô thức này không chỉ đúng với cổ phiếu mà đúng với cả trái phiếu và nhiều loại mặt hàng khác.

Lars Peter Hansen thì phát triển phương pháp số liệu mà đặc biệt phù hợp cho việc thử giá của hàng hóa theo các thuyết kỳ vọng hợp lý. Bằng phương pháp này, Hansen và các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng cải biến của các thuyết có thể giải thích được về giá của hàng hóa.

Theo Viện Hàn lâm khoa học Thụy Điển thì các nhà kinh tế đoạt giải năm nay đã đặt nền móng cho việc hiểu giá của hàng hóa trong bối cảnh hiện tại. “Nó dựa một phần vào các biến động rủi ro và thái độ đối với rủi ro và một phần bởi xu hướng hành vi và các ma sát của thị trường”.

Cả ba nhà kinh tế sẽ cùng chia khoản tiền thưởng trị giá 8 triệu kronor Thụy Điển (1,25 triệu USD).

Như thường lệ, các nhà kinh tế học Mỹ là những người thống trị danh sách những người thắng cuộc.

Trong 10 năm vừa rồi, 17 trong tổng số 20 người thắng giải là đang sống và làm việc tại Mỹ.

THANH TUẤN