Trung Quốc điều máy bay tuần tra Vùng nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông giữa lúc lực lượng Mỹ, Nhật rầm rộ tập trận.

Máy bay Trung Quốc bay gần Senkaku/Điếu Ngư – Ảnh: Hoàn Cầu thời báo

Ngày 29.11, Tân Hoa xã dẫn lời phát ngôn viên không quân Trung Quốc Thân Tiến Khoa tuyên bố lực lượng này đã triển khai nhiều chiến đấu cơ Su-30, J-11 cùng máy bay cảnh báo sớm KJ-2000 tuần tra Vùng nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông (ECSADIZ) mà nước này vừa thành lập, vốn bao phủ không phận quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đang tranh chấp với Nhật Bản.

Trước đó, Trung Quốc cũng đã đưa nhiều máy bay tuần tra khu vực trên và ông Thân khẳng định không quân “sẽ cảnh giác cao độ và thực hiện các biện pháp xử lý nhiều mối đe dọa”. Cuộc tuần tra diễn ra ngày 28.11, khi hơn 20 tàu chiến, trong đó có tàu sân bay USS George Washington, của Mỹ và Nhật bắt đầu tập trận chung tại khu vực gần sát ECSADIZ, theo Reuters.

Giới quan sát cho rằng động thái mới của Trung Quốc nhằm đáp trả việc Nhật, Mỹ và Hàn Quốc trong mấy ngày qua liên tục đưa máy bay quân sự tới ECSADIZ nhằm phản đối quyết định thành lập vùng phòng không này. Tuy nhiên, khi được yêu cầu bình luận về quyền bắn hạ máy bay nước ngoài vào vùng nhận dạng phòng không của một quốc gia mà không khai báo trước, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Dương Vũ Quân tuyên bố dư luận đã “hiểu sai vấn đề”. Ông Dương lý giải vùng phòng không không phải không phận chủ quyền của một nước và càng không phải là vùng cấm bay, nên việc thành lập không có nghĩa là mở rộng không phận chủ quyền. 

Tuy nhiên, nhiều bên đã tuyên bố bày tỏ lo ngại lẫn phản đối mạnh mẽ khi ECSADIZ bao trùm không phận Senkaku/Điếu Ngư, chồng lấn với Vùng nhận dạng phòng không của Hàn Quốc và phủ luôn vùng trời tại bãi đá Ieodo/Tô Nham Tiêu mà Trung Quốc đang tranh chấp với Hàn Quốc. Ngày 29.11, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe tuyên bố sẽ xử lý vấn đề ECSADIZ một cách “bình tĩnh và rốt ráo bằng cách hợp tác chặt chẽ với cộng đồng quốc tế”. Cùng ngày, Yonhap dẫn một số nguồn tin cho hay Hàn Quốc đang cân nhắc mở rộng vùng phòng không của nước này. Ngoài ra, EU cũng đã bày tỏ quan ngại về ECSADIZ và kêu gọi các bên kiềm chế, theo Đài NHK.

Trong một diễn biến khác, Tân Hoa xã dẫn lời phát ngôn viên Dương Vũ Quân tuyên bố tàu sân bay Liêu Ninh Trung Quốc đang thực hiện cái gọi là sứ mệnh nghiên cứu khoa học và huấn luyện ở biển Đông và có thể neo đậu ở cảng Tam Á thuộc đảo Hải Nam.