Những vấn đề lịch sử về một vị vua lừng danh thời cổ đại đang là cái gai trong quan hệ giữa hai miền Triều Tiên vớiTrung Quốc. 

Vua Gwanggaeto (Quảng Khai Thổ Thái Vương, 374 – 413) là một trong những nhân vật lịch sử nổi tiếng nhất của Hàn Quốc lẫn CHDCND Triều Tiên và được cả hai nước tôn xưng anh hùng dân tộc. Ông là vị vua thứ 19 của Goguryeo (Cao Câu Ly), vương quốc lớn nhất trong số 3 nước thời Tam quốc Triều Tiên kéo dài từ năm 57 đến năm 668.

Trong 23 năm trị vì, vua Gwanggaeto tiến hành các cuộc chinh phạt lớn và giành nhiều chiến thắng vang dội trước các láng giềng, đưa vương quốc trở thành một thế lực trong khu vực. Dưới thời ông, bờ cõi Goguryeo trải rộng từ khu vực nay thuộc đông bắc Trung Quốc và một phần đông nam Nga kéo dài đến phía nam Seoul. Hiện nay, Goguryeo trở thành chủ đề rất phổ biến trong văn hóa đại chúng Hàn Quốc, điển hình là bộ phim truyền hình quen thuộc với khán giả Việt Nam Truyền thuyết Jumong nói về người sáng lập vương quốc này. Bản thân cuộc đời vua Gwanggaeto là cảm hứng cho bộ phim lịch sử – thần thoại Thái vương tứ thần ký rất được khán giả Việt Nam và nhiều nước châu Á khác yêu thích. Seoul còn dùng tên ông để đặt cho một lớp tàu chiến của mình.

Với tầm quan trọng như vậy, dĩ nhiên Hàn Quốc không thể ngồi yên khi Trung Quốc có nhiều động thái tỏ rõ ý muốn biến Goguryeo thành một phần lịch sử của mình. 

Nhận vơ ?

Ngày 23.12, AFP đăng bài phóng sự về thành phố Tập An thuộc tỉnh Cát Lâm (Trung Quốc), vốn là một trong những kinh đô của Goguryeo năm xưa và còn lưu giữ rất nhiều di tích văn hóa – lịch sử của vương quốc. Trong đó, quan trọng nhất là một trụ bia đá cao khoảng 6 m có niên đại từ thế kỷ thứ 5. Nội dung khắc trên bia mô tả lại cuộc đời, sự nghiệp và các chiến công của vua Gwanggaeto bằng Hán tự cổ, chữ viết chính yếu của vùng Đông Bắc Á thời đó.

“Rõ ràng Goguryeo là một phần lịch sử Hàn Quốc, không phải Trung Quốc. Họ chỉ nhận vơ thôi!”, một du khách Hàn Quốc tên Hwang Seon-goo vừa chỉ vào trụ bia vừa nói với phóng viên AFP. Ông Hwang vừa đi khỏi thì một người Trung Quốc lập tức lại gần phóng viên và hỏi người Hàn Quốc kia vừa nói gì. Sau khi nghe xong, ông này liếc xéo ông Hwang rồi nói: “Làm sao cái này là của Hàn Quốc khi nó khắc toàn chữ Trung Quốc?”. Đây chỉ là ví dụ điển hình cho tính chất căng thẳng của vấn đề. Chưa hết, các du khách Hàn Quốc tỏ ra vô cùng bực bội khi hướng dẫn viên đọc một bảng chú giải đặt trong Bảo tàng Tập An viết: “Goguryeo từng có chiến tranh với nhiều bên nhưng cuối cùng đã thần phục các triều đại của Trung Quốc và chấp nhận làm chư hầu”. Vì thế, không lạ khi tại bảo tàng và khu quần thể di tích Goguryeo, du khách hai nước cứ lườm nguýt hay “nhìn đểu” nhau. Vấn đề nhạy cảm đến mức, theo AFP, phóng viên của hãng đã bị công an Trung Quốc mời khỏi bảo tàng rồi buộc phải rời Tập An. 

“Bóp méo lịch sử”

Theo AFP, căng thẳng bắt đầu dâng cao khi từ năm 2002 Viện Khoa học xã hội Trung Quốc tiến hành Dự án Đông Bắc xem xét lịch sử và tình hình các vùng biên giới của nước này trong khu vực. Dự án kéo dài 5 năm này đưa ra kết luận rằng các vương quốc cổ đại xung quanh, trong đó có Goguryeo, đều thuộc lịch sử Trung Quốc. Dĩ nhiên dư luận và giới học giả Hàn Quốc lẫn nước ngoài sôi sùng sục. Thậm chí, nhiều ý kiến cực đoan còn cho rằng đây là bước đầu trong ý đồ của Trung Quốc muốn dùng cái gọi là “bằng chứng lịch sử” để thâu tóm CHDCND Triều Tiên trong trường hợp xảy ra biến động ở láng giềng. Hồi năm 2006, có tin Tổng thống Hàn Quốc khi đó là Roh Moo-hyun đã nêu lo ngại về dự án trên với Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo.

Đến nay, Bộ Ngoại giao Hàn Quốc dành một phần lớn trong website của mình cho chủ đề Goguryeo, đặt nó ngang hàng với vấn đề tranh chấp nhóm đảo Dokdo/Takeshima với Nhật Bản. “Chính phủ Hàn Quốc xem những vấn đề liên quan đến Goguryeo là bản sắc quốc gia”, website viết và cho biết thêm Bộ Ngoại giao Hàn Quốc vẫn theo dõi sát sao “các trường hợp bóp méo lịch sử”.

Trong khi đó, tuy không có phản ứng công khai nhưng CHDCND Triều Tiên vẫn thường dùng thời kỳ Goguryeo trong công tác tuyên truyền vì Bình Nhưỡng cũng từng là một kinh đô của vương quốc này. AFP dẫn lời chuyên gia về Đông Bắc Á Adam Cathcart của Đại học Leeds (Anh) nhận định tinh thần trọng võ của Goguryeo rất phù hợp với chính sách đề cao quân sự hiện nay của các nhà lãnh đạo Triều Tiên. Ông đoan chắc rằng nhà lãnh đạo Kim Jong-un rất muốn viếng thăm các ngôi mộ cổ và trụ bia ở Tập An. “Vì thế, vấn đề Goguryeo là một cái gai, một sự khó chịu cho tất cả các bên trong quan hệ giữa Trung Quốc với hai miền Triều Tiên”, ông Cathcart nói với AFP.

Văn Khoa