Theo ông Lê Trung Hiếu, hầu hết các tổ chức quốc tế đều nhận định kinh tế toàn cầu năm 2023 sẽ khó khăn hơn năm 2022, theo báo cáo cập nhật vào tháng 12-2022, một số tổ chức quốc tế đã hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2023. Cụ thể, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đã hạ mức tăng trưởng kinh tế toàn cầu từ 2,9% xuống còn 2,7%.

Fitch Ratings điều chỉnh từ mức 1,7% xuống 1,4%. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới từ 2,8% xuống 2,2% trong năm 2023.

Đối với tăng trưởng kinh tế của VN trong năm 2023, các tổ chức quốc tế nhận định kinh tế nước ta vẫn phát triển ở mức khá, mặc dù đã có dự báo giảm so với trước đó: IMF dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2023 của VN đạt 6,2%, WB dự báo đạt 6,7%, ADB dự báo đạt 6,3%.

Quốc hội cũng đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2023 là 6,5%, thấp hơn kết quả đạt được của năm 2022 là 8,02%. Tuy nhiên, đây cũng là mục tiêu đầy thách thức trong bối cảnh khó khăn chung trên toàn thế giới cũng như tại VN.

* Ông Nguyễn Bích Lâm (nguyên tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê):

Mục tiêu tăng trưởng 6,5% là không dễ dàng

Mục tiêu tăng GDP năm 2023 được Quốc hội đề ra là 6,5%, thấp hơn hẳn con số 8,02% năm nay. Nhưng để đạt mục tiêu tăng trưởng này trong năm tới thì khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản phải đạt mức tăng trưởng 3%; khu vực công nghiệp và xây dựng phải tăng từ 7 – 8%; khu vực dịch vụ tăng 6,5 – 7%… Đây là mức tăng rất cao trong bối cảnh nền kinh tế đã đi vào ổn định, không còn đặc thù như năm 2022 so với năm 2021.

Hơn nữa, tăng 1% GDP của năm 2023 sẽ tương đương tăng quy mô nền kinh tế thêm 104.700 tỉ đồng, cao hơn 9.700 tỉ đồng so với 1% GDP của năm 2022. Quy mô nền kinh tế tăng lên thì việc đạt được 1% tăng trưởng cũng sẽ khó hơn, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy thoái thì việc đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 6,5% đã đề ra cho năm 2023 là không dễ dàng.

* PGS.TS Phạm Thế Anh (kinh tế trưởng Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và chiến lược Việt Nam – VESS):

Phải dựa vào nội lực để vươn lên

Hiện nay, kinh tế thế giới đang có nguy cơ tăng trưởng chậm, thậm chí có nguy cơ rơi vào suy thoái nhẹ. Do đó, VN muốn duy trì tăng trưởng cao như năm 2022 thì không thể chủ yếu dựa vào động lực từ bên ngoài là xuất khẩu như hai năm vừa qua, thay vào đó cần phải dựa vào nội lực của nền kinh tế.

Theo tôi, về chính sách tài khóa, cần tiếp tục có các chính sách hỗ trợ về thuế, phí cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp hạ chi phí sản xuất. Bên cạnh đó, cần có các chính sách hỗ trợ chi phí đầu vào cho các doanh nghiệp sản xuất, đơn cử là hỗ trợ về chi phí xăng dầu.

Còn về chi tiêu công, cần đẩy nhanh giải ngân các dự án đầu tư trọng điểm. Có điều tôi cho rằng cần lưu ý là phải giải ngân những dự án cần thiết, đừng vì chạy theo thành tích mà giải ngân những dự án “lung tung” như đào đường, lấp đường, dự án vỉa hè… vừa lãng phí nguồn lực, vừa không tạo ra động lực tăng trưởng trong dài hạn.

Do đó, về giải ngân đầu tư công phải cẩn trọng, nhanh nhưng đúng đối tượng. Bên cạnh đó, phải giải quyết nhanh khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp bởi thị trường tài chính năm 2022 và hiện nay đang có “khủng hoảng niềm tin” rất nghiêm trọng, gây tắc nghẽn dòng vốn cho nền kinh tế.

Kể cả thị trường tiền tệ cũng như thị trường vốn phải được khơi thông trở lại để tạo niềm tin cho người dân, doanh nghiệp, giúp dòng vốn luân chuyển, doanh nghiệp tiếp cận được vốn.

Đối với các chính sách về thuế phí phải do Quốc hội quyết, tuy nhiên theo tôi các chính sách liên quan đến thuế bảo vệ môi trường thì phải giữ nguyên như hiện nay, tạm thời chưa tăng trở lại trong giai đoạn này.

Hai năm vừa qua, thặng dư ngân sách nhiều, do đó cần sử dụng nguồn lực đó để hỗ trợ lại nền kinh tế và hỗ trợ tốt nhất, trực tiếp nhất là giá xăng dầu, đồng thời cần có chính sách hỗ trợ giảm thuế VAT như hiện nay.

Ngoài ra, theo tôi cần có sự chuẩn bị cho các kịch bản xấu của nền kinh tế liên quan đến chính sách cho người lao động khi nhân công thất nghiệp. Ví dụ doanh nghiệp FDI làm ăn khó khăn, doanh nghiệp xuất khẩu đói đơn hàng, thất nghiệp tăng thì nguồn lực tài khóa phải sẵn sàng để giải ngân hỗ trợ cho người lao động thất nghiệp, tức là gói an sinh xã hội phải khả thi, giải ngân thật nhanh.

* TS Phạm Thị Thanh Xuân (viện phó Viện nghiên cứu Công nghệ ngân hàng):

Cần các chính sách hỗ trợ ngành sản xuất

Do độ mở nền kinh tế lớn, kéo theo hệ lụy là chúng ta nhập khẩu phần lớn các cú sốc bất lợi từ nền kinh tế thế giới. Bên cạnh đó, sản phẩm xuất khẩu vẫn chủ lực dựa vào sản phẩm tiêu dùng cuối, thiếu vắng sản phẩm phục vụ sản xuất.

Ngược lại, sản phẩm nhập khẩu vẫn chủ yếu là nguyên, nhiên liệu đầu vào cho sản xuất. Điểm vênh này càng làm khuếch đại các ảnh hưởng tiêu cực từ các biến động trên thế giới.

Vì vậy, để nền kinh tế phát triển bền vững, đầu tiên là phải tạo chính sách, điều kiện hỗ trợ phát triển vào các ngành sản xuất sản phẩm phục vụ cho sản xuất. Đơn cử là sản xuất sản phẩm nhựa phục vụ hoạt động nông nghiệp, công nghiệp, sản xuất phân bón hoặc các thiết bị nhựa phục vụ cho nuôi trồng thủy hải sản, các ngành công nghiệp chủ lực…

Ngoài ra, chúng ta có lợi thế và nội lực nhưng cần điều chỉnh để kiến tạo động lực mới từ chính nội lực sẵn có. Cụ thể, lợi thế từ chi phí lao động giá rẻ chủ yếu phát huy cho sản xuất ở khu vực FDI.

Lợi thế này giảm dần trong khi áp lực đảm bảo an sinh xã hội và đảm bảo hạ tầng ngày càng tăng. Khu vực doanh nghiệp sản xuất trong nước chưa thực sự hưởng lợi từ lợi thế này. Nên tôi cho rằng cần tạo chính sách điều kiện để dịch chuyển dần lợi thế này sang doanh nghiệp sản xuất trong nước, tại địa phương.

Đối với khu vực đầu tư công, cần sử dụng đầu tư công như một công cụ tích cực để tạo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế và điều tiết nguồn lực. Theo đó, cần tập trung đầu tư công vào phát triển nguồn cung nguyên vật liệu cho các nhóm ngành sản xuất, xuất khẩu chủ lực và phát triển kinh tế đêm. Riêng với chính sách chung, cần kéo dài tới hết năm 2023 các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đã phát huy hiệu quả thiết thực trong thời gian qua.

Còn với một địa phương cụ thể như TP.HCM, năng động là lợi thế tuyệt đối của TP so với cả nước và thế giới. Tuy nhiên, sự năng động đang kìm lại trong hành lang quy định tương đối hẹp.

Hơn nữa, vẫn còn các nguồn lực tại TP đang xói mòn do thiếu cơ chế đủ rộng để khai thác. Do đó, tôi nghĩ TP cần nới rộng hơn nữa hành lang quy định để giải phóng nguồn lực và sự năng động của TP, điều này cũng góp một phần vào tăng trưởng chung của nền kinh tế.

NGỌC HIỂN ghi