Một cựu chính trị gia người Ý đã trở thành nhân vật trung tâm trong một cuộc điều tra quốc tế xoay quanh cáo buộc rằng Qatar và Morocco đã tìm cách hối lộ các nhà lập pháp EU để gây ảnh hưởng đến chính sách và sử dụng một mạng lưới các tổ chức phi chính phủ (NGO) để che đậy giao dịch, theo Financial Times.

Những vali tiền mặt

Ông Pier Antonio Panzeri, nghị sĩ đảng Xã hội trong Nghị viện châu Âu (EP) từ năm 2004 đến năm 2019, là một trong bốn người bị buộc tội tham nhũng, rửa tiền và là thành viên của một nhóm tội phạm sau khi cảnh sát thu giữ 600.000 euro tiền mặt tại nơi ở của ông ở Brussels.

Ông Pier Antonio Panzeri  EPA-EPE

Một chiếc vali khác với 600.000 euro tiền mặt bên trong đã được xác định là thuộc quyền sở hữu của cha bà Eva Kaili – Phó chủ tịch EP và cũng là người đã bị buộc tội trong cuộc điều tra. Bà Kaili tuyên bố chiếc vali thuộc về ông Panzeri. Vài trăm nghìn euro nữa được tìm thấy tại nhà của bà Kaili. Cảnh sát Bỉ cho biết tổng cộng gần 1,5 triệu euro tiền mặt đã bị tịch thu.

Tại Ý, các công tố viên đã thu giữ tiền mặt và nhiều đồng hồ xa xỉ với tổng giá trị 17.000 euro tại nhà của ông Panzeri ở Lombardy. Một thẩm phán nước này đã phê chuẩn việc đưa vợ và con gái ông sang Bỉ, nơi họ phải đối mặt với cáo buộc hỗ trợ và tiếp tay cho tham nhũng.

Theo cơ quan chức năng Bỉ, một đoạn băng ghi âm hé lộ việc ông Panzeri và vợ nói về nhu cầu mở tài khoản ngân hàng mới để giấu tiền. Ông Panzeri, vợ và con gái của ông cũng thảo luận về các kế hoạch nghỉ dưỡng xa hoa và đề cập đến một chuyến du lịch trị giá 100.000 euro của ba người trước đó, được cho là do Qatar chi trả. Họ cũng nói về những món quà từ một đại sứ Morroco.

Tổng cộng gần 1,5 triệu euro tiền mặt đã bị tịch thu tại Bỉ   CHỤP MÀN HÌNH FT

NGO quyền lực

Sau khi rời EP vào năm 2019, ông Panzeri, hiện 67 tuổi, đã thành lập một tổ chức nhân quyền ở Brussels có tên là Fight Impunity (Chống Miễn trừ truy tố). Với các mối quan hệ mà ông Panzeri đã tạo dựng trong thời gian làm chủ tịch một nhóm trong EP phụ trách quan hệ với Morocco và các quốc gia Ả Rập khác, Fight Impunity nhanh chóng trở thành một NGO nổi danh trong EP, nơi có hơn 13.000 nhà vận động hành lang đã đăng ký và nhiều người chưa đăng ký cạnh tranh với nhau để gây ảnh hưởng.

Ông Panzeri (trái) và nhà vua Morocco, Mohammed VI, vào tháng 8.2014   CHỤP MÀN HÌNH POLITICO

Nhìn bên ngoài, NGO này là một tổ chức nhân quyền được trọng vọng, với những nhân vật nổi bật trong hội đồng quản trị, bao gồm cựu cao ủy đối ngoại EU Federica Mogherini, cựu thủ tướng Pháp Bernard Cazeneuve, cũng như hai cựu ủy viên Ủy ban châu Âu (EC) Dimitris Avramopoulos và Emma Bonino. Hiện họ đã từ chức ở hội đồng quản trị Fight Impunity và phủ nhận mọi hành vi sai trái. Họ cũng chưa bị điều tra hay phải đối mặt với bất cứ cáo buộc nào.

Tương tác của NGO này với EP, bao gồm việc tổ chức sự kiện và soạn thảo báo cáo, không phải là chuyện hiếm gặp.

Vào tháng 12/2019, Fight Impunity đã tổ chức một sự kiện có mặt bà Mogherini. Vào tháng 6/2022, EP chủ trì một hội nghị kéo dài hai ngày do NGO này đứng ra lo liệu, với các diễn giả bao gồm David Miliband, cựu ngoại trưởng Anh và cũng là chủ tịch Ủy ban Cứu hộ Quốc tế, một tổ chức từ thiện có trụ sở tại Mỹ. Xuất hiện tại hội nghị còn có Luca Visentini, người đứng đầu Tổng liên đoàn Lao động Quốc tế (ITUC).

Trước đây, ông Visentini đã bị chỉ trích vì lập trường mềm mỏng về quyền của người lao động ở Qatar, cáo buộc mà ông đã bác bỏ. Ông đã bị bắt giữ vào tuần trước nhưng được thả “có điều kiện”, theo công tố viên liên bang Bỉ. Ông cũng đã phủ nhận hành vi sai trái và tuần này tạm thời từ chức ở ITUC.

Trong một phần hồ sơ pháp lý mà FT đã xem, Fight Impunity được cho là có tài khoản ngân hàng ở Morroco và Qatar. Theo một người biết về vụ việc, cựu trợ lý của ông Panzeri tại EP, Francesco Giorgi, đã thú tội.

Thế lực bên ngoài

Các cáo buộc xuất hiện giữa lúc Qatar đang là tâm điểm chú ý của thế giới với tư cách nước chủ nhà World Cup 2022, sự kiện đã khiến Qatar phải đối mặt với chỉ trích mạnh mẽ của quốc tế về việc nước này ngược đãi lao động nhập cư, cấm đồng tính luyến ái và sử dụng tiền bạc để củng cố vai trò của mình trên thế giới.

Các nghị sĩ EP đã thông qua một nghị quyết nhẹ nhàng hơn mong đợi về vấn đề nhân quyền ở Qatar trước giải đấu. Bà Kaili, người có quan hệ tình cảm với ông Giorgi, đã ca ngợi Qatar là “quốc gia đi đầu về quyền lao động” và tìm cách xoa dịu những chỉ trích đối với đất nước vùng Vịnh. Bà cũng bỏ phiếu ủng hộ việc miễn thị thực cho người Qatar đến châu Âu và tìm cách thuyết phục các thành viên khác làm theo. Cuộc bỏ phiếu đầy đủ của EP về vấn đề này hiện đang bị treo.

Bà Eva Kaili có quan hệ tình cảm với ông Francesco Giorgi CHỤP MÀN HÌNH FT

Theo tài liệu FT tiếp cận được, ông Giorgi nói rằng các tài khoản ngân hàng của nhiều NGO đã “được sử dụng để chuyển tiền đi khắp nơi”.

Trụ sở của Fight Impunity tại Brussels nằm trên phố Rue Ducale danh tiếng, gần cung điện hoàng gia và Đại sứ quán Mỹ. Mười hai tổ chức phi chính phủ được đăng ký với địa chỉ đó nhưng chủ tòa nhà nói với FT rằng họ đã cho một tổ chức duy nhất thuê, đó là No Peace Without Justice (Không có hòa bình nếu không có công lý).

Tổng thư ký của NGO này, Niccolò Figà-Talamanca, nằm trong số các nghi phạm đã bị buộc tội. Theo cơ quan đăng ký, tất cả 12 NGO chiếm giữ tầng trệt và tầng một của tòa nhà đã chuyển đến địa chỉ đó cùng lúc hoặc trong vài tháng sau khi ông Figà-Talamanca đăng ký ở đó.

Phản ứng sau khi vụ bê bối lộ ra, Chủ tịch EP Roberta Metsola đã cam kết siết chặt các quy định của tổ chức. Bà muốn có thể tước bỏ các đặc quyền trước đây của nghị sĩ nếu họ “sử dụng địa vị của mình để vận động hành lang cho bất cứ điều gì hoặc bất kỳ ai hoặc bất kỳ quốc gia nào”.

Đây là một phần trong kế hoạch 10 điểm nhằm nâng cấp các yêu cầu về minh bạch trong EP. Theo đó, EP sẽ cấm tất cả các “nhóm hữu nghị” không chính thức với các nước thứ ba, tăng cường hệ thống bảo vệ người tố cáo và tiến hành đánh giá đầy đủ tất cả các luật hiện hành.

Qatar hồi đầu tuần đã bác bỏ mọi cáo buộc về hành vi sai trái. “Việc liên hệ chính phủ Qatar với các cáo buộc đã được đưa ra là vô căn cứ và vô cùng sai trái”, một quan chức cho biết.

LAM VŨ

TNO