Đường sắt hồi sinh

Sau 2 năm chứng kiến vé tết ế kỷ lục, vé tàu hỏa năm nay ngay từ những ngày đầu tiên mở bán đã “đắt như tôm tươi”. Dù các phương thức mua vé trực tuyến, đặt vé qua đường dây nóng đã quá quen thuộc với người dân nhưng trong ngày đầu ga Sài Gòn mở bán vé Tết Nguyên đán, có không ít khách đã tới xếp hàng từ 5 giờ sáng để đặt mua chiếc vé về quê ăn tết. Tính trên toàn hệ thống của Tổng công ty Đường sắt VN, chỉ trong 6 giờ đầu mở bán, đã có 31.000 vé tết có người sở hữu. Nhiều tuyến tàu đã nhanh chóng “khóa sổ” sau 1 tuần mở bán. Trong đó, tập trung chủ yếu vào các chặng ngắn từ Sài Gòn đi khu vực miền Trung giai đoạn trước tết từ 24 – 27 tháng chạp và sau tết từ 5 – 8 tháng giêng.

Dự kiến ban đầu, trong dịp Tết Quý Mão 2023, ngành đường sắt sẽ cung ứng 356 chuyến tàu, tương ứng 176.046 chỗ, tăng 130 chuyến và 67.000 chỗ so với Tết Nguyên đán 2022 (chiều TP.HCM đi Hà Nội 10 ngày trước tết và chiều Hà Nội đi TP.HCM 15 ngày sau tết). Thế nhưng, chỉ 1 tháng sau khi mở bán, ngành đường sắt đã phải tăng cường thêm nhiều chuyến tàu để phục vụ nhu cầu tăng rất cao của người dân. Đơn cử, tuần vừa qua, Công ty CP vận tải đường sắt Sài Gòn (VTĐSSG) đã tiếp tục bổ sung thêm 2.000 vé tàu bằng cách nối thêm toa để phục vụ người dân về quê nghỉ tết.

Người dân đặt vé tàu tết 2023 tại ga Sài Gòn vào sáng 25.10.2022 NHẬT THỊNH

“VTĐSSG dự kiến doanh thu bán vé tết năm nay tăng gấp đôi so với năm ngoái và đạt khoảng 75% giai đoạn cao điểm trước dịch (năm 2019). Theo đánh giá thực tế, năm nay nhiều công ty cho công nhân nghỉ tết sớm trước 10 – 15 ngày, cũng có số lượng lớn lao động bị cho nghỉ việc do tình hình hoạt động của doanh nghiệp (DN) khó khăn. Song, vé tàu giai đoạn trước tết nhiều ngày vẫn chưa ghi nhận biến động về giao dịch đặt mua. Nếu có thể sắp xếp, hành khách về trước 23 tháng chạp và đi sau ngày 10 tháng giêng thì cũng còn rất nhiều vé”, ông Thái Văn Truyền thông tin.

Do giá nhiên liệu tăng nên giá vé tàu trong thời gian cao điểm Tết Quý Mão tăng 1 – 6% (bình quân 4,5%) so với dịp tết năm trước. Giá vé cao nhất ngày cao điểm khoảng 2,7 triệu đồng, thấp nhất là hơn 1,3 triệu đồng.

Xe khách vẫn chờ bùng nổ

Là phương thức vận tải mở bán vé muộn nhất nên đến nay hầu như các DN vận tải thương hiệu tại TP.HCM vẫn chưa báo cáo kế hoạch và kê khai giá vé tết tới các bến xe đầu mối và Sở GTVT.

Người dân mua vé tại Bến xe Miền Đông NGỌC DƯƠNG

Dù vậy, là một trong những DN triển khai bán vé tết sớm nhất, Công ty CP xe khách Phương Trang (FUTA) đã nhận đặt chỗ cho mùa tết năm nay từ cách đây khoảng 1 tháng. Ông Đào Viết Ánh, Tổng giám đốc FUTA cho biết đến thời điểm hiện tại vẫn chưa cảm nhận được sức nóng của thị trường. Một số khách mua vé sớm vẫn như mọi năm, chỉ tập trung vào các tuyến Quảng Ngãi, Đà Nẵng trong giai đoạn 25, 26, 27 tết. Giai đoạn trước ngày 20.12 âm lịch chưa có dấu hiệu tăng sức mua.

Theo ông Đào Viết Ánh, đây cũng là diễn biến bình thường bởi người dân về quê bằng xe khách thường không mua vé trước quá sớm như mua vé máy bay hay vé tàu. Ngoài ra, FUTA luôn đảm bảo cam kết bán đúng giá, không tăng giá so với quy định và theo dõi sát sao biến động của thị trường để tăng cường phương tiện phục vụ đủ nhu cầu nên hành khách cũng không cần phải quá vội vàng mua vé sớm.

Ông Lê Trung Tính, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô hành khách TP.HCM, dự báo cuối năm nay, nhu cầu đi lại bằng đường bộ của hành khách sẽ tăng cao. Chưa kể, vé máy bay mùa tết tăng kịch trần, sau đại dịch kinh tế của người dân còn khó khăn nên sẽ có tâm lý chuyển phương tiện sang tàu hỏa hoặc xe khách cho những tuyến đường không quá xa.

Vị này nhận định ngành vận tải đường bộ mùa tết năm nay sẽ có khá nhiều biến động so với mọi năm. Cụ thể, có rất nhiều công ty, DN đang gặp khó khăn trong kinh doanh dẫn đến làn sóng cắt giảm nhân sự hoặc cho nhân viên nghỉ tết sớm. Tất nhiên sẽ có nhiều người vẫn cố trụ lại TP, tìm cơ hội việc làm mới nhưng cũng sẽ có không ít người về quê sớm, ít nhất là trước 23 âm lịch. Do đó, nhu cầu đi lại năm nay có thể sẽ có độ phân tán, không chỉ tập trung vào thời điểm 4 – 5 ngày cao điểm trước tết như mọi năm. Đây là yếu tố thuận lợi giúp các DN cung ứng xe thuận tiện hơn, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân tốt hơn và có nhiều cơ hội để cải thiện chất lượng dịch vụ.

Méo mặt vì giá vé

Khảo sát tại một số nhà xe cho thấy, giá vé tết đi các chặng miền Trung như Quy Nhơn, Phú Yên, Đà Nẵng… những ngày “hot” nhất từ 25 – 28 âm lịch vẫn còn rất nhiều chỗ trống. Thế nhưng, dù sức mua khá ảm đạm, chỗ còn nhiều nhưng giá vé của một số đơn vị đã tăng chót vót. Theo quy định, giới hạn mức phụ thu vé tết không được quá 60% nhưng thực tế, để có được những chiếc vé về quê ăn tết, người dân phải chấp nhận mức giá tăng gấp 2 – 3 lần bình thường.

“Bạn bè tôi tầm này chưa ai mua vé vì công ty còn chưa chốt lịch nghỉ tết. Mà thật ra giờ cũng chẳng còn ai lo mua vé sớm, cứ nhởn nhơ thôi vì mua sớm hay muộn giá cũng vậy. Cứ tết là tăng gấp đôi. Tôi mới gọi hỏi thử nhà xe Ngọc Cả, vé về Phú Yên ngày 26 tết giá 550.000 đồng, trong khi ngày thường chỉ khoảng 200.000 đồng thôi”, chị Thùy Chi (ngụ Q.Bình Thạnh) chia sẻ.

Là đồng hương nhưng không may mắn như Thùy Chi, chị Phạm Thương (Q.8) có tên trong danh sách những người lao động phải nghỉ việc trong “cơn bão” cắt giảm nhân sự của các DN thời gian vừa qua. Không kiếm được việc mới nên từ tuần trước, chị đã đặt xong vé cho cả nhà về quê ăn tết vào ngày 16.1 (25.12 âm lịch). “Nhà có 2 bé còn nhỏ nên chúng tôi mua vé xe limousine cho khỏe, 850.000 đồng/vé trong khi bình thường là 450.000 đồng/vé. Tết đã đủ thứ phải lo, công việc thì không có, kinh tế thì khó khăn mà giá tàu xe lên như cắt cổ”, chị Thương thở dài ngao ngán.

Ông Lê Trung Tính phân tích năm nay có 2 yếu tố khách quan có thể ảnh hưởng đến giá dịch vụ vận chuyển hành khách dịp tết. Thứ nhất là giá xăng dầu thế giới vẫn trên đà tăng nên xăng dầu trong nước cũng có xu hướng tăng. Thứ hai là đứt gãy chuỗi cung ứng sản phẩm xăng dầu nên việc mua xăng dầu vẫn còn hạn chế, đặc biệt tại TP.HCM. Các cây xăng cung ứng giới hạn, tài xế đi mua nhiên liệu phải chạy nhiều chỗ, vừa mất thời gian, vừa tăng chi phí.

“Hai yếu tố khách quan có thể đẩy giá vé xe tết nhích lên nhưng chủ quan vẫn là do một số nhà xe lợi dụng thời điểm cung thiếu, cầu nhiều để tăng giá vé kiếm lời. Cơ quan chức năng cần theo dõi sát sao, xử lý nghiêm những trường hợp nhà xe bán vé sai quy định để đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân khi về quê ăn tết”, ông Tính đề xuất.