Một số máy ly tâm thế hệ mới của Iran được trưng bày trong Ngày Năng lượng Hạt nhân Quốc gia của Iran ở Tehran năm 2021  REUTERS

Reuters dẫn lại tuyên bố Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đưa ra ngày 22.11 cho biết Iran đã bắt đầu làm giàu uranium đến độ tinh khiết 60% tại nhà máy hạt nhân Fordow và có kế hoạch mở rộng công suất làm giàu uranium tại đây.

“Tổng giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi hôm nay cho biết Iran đã bắt đầu sản xuất uranium có độ làm giàu cao – UF6 (uranium hexafluoride) được làm giàu tới 60% – bằng cách sử dụng hai tầng máy ly tâm IR-6 hiện có trong Nhà máy làm giàu nhiên liệu Fordow. Việc sản xuất như vậy đã diễn ra tại Natanz kể từ tháng 4.2021”, theo tuyên bố của IAEA.

Tuyên bố này tóm tắt một báo cáo bí mật cho các quốc gia thành viên IAEA về các động thái khác nhau được Iran thực hiện và lên kế hoạch tại các nhà máy làm giàu ở Fordow và Natanz.

Mặc dù Iran đã làm giàu uranium có độ tinh khiết lên tới 60% ở những nơi khác. Tuy nhiên, quyết định làm điều này tại Fordow có thể bị các quốc gia phương Tây coi là đặc biệt khiêu khích vì cơ sở này nằm dưới một ngọn núi, khiến việc tấn công trở nên khó khăn hơn.

Uranium làm giàu đến độ tinh khiết 60% vẫn thấp hơn mức 90% cần để sản xuất vũ khí nhưng cao hơn nhiều so với mức 20% mà Iran đã sản xuất trước khi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 với các cường quốc đặt ra giới hạn làm giàu uranium ở mức 3,67%.

Động thái mới nhất của Iran được cho là nhằm trả đũa nghị quyết hồi tuần trước của Hội đồng Thống đốc gồm 35 quốc gia của IAEA. Nghị quyết chỉ trích Iran, yêu cầu nước này hợp tác với cuộc điều tra kéo dài nhiều năm của IAEA về nguồn gốc của uranium được tìm thấy tại ba địa điểm không được khai báo.

Hiệp ước hạt nhân năm 2015 giữa Iran và sáu cường quốc thế giới cho phép Iran sử dụng máy ly tâm IR-1 thế hệ đầu tiên. Tuy nhiên, khi thỏa thuận này đổ vỡ vào năm 2018, Tehran đã lắp đặt hàng loạt máy ly tâm tiên tiến hiệu quả hơn, chẳng hạn như IR-2m, IR-4 và IR-6. Iran cũng đã tiếp tục làm giàu uranium tại Fordow, vốn bị cấm theo thỏa thuận.

Nghị quyết tuần trước của IAEA là nghị quyết thứ hai trong năm nay nhắm vào Iran về cuộc điều tra. Đây là một trở ngại cho các cuộc đàm phán về việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 vì Iran yêu cầu chấm dứt cuộc điều tra.

Các cuộc đàm phán gián tiếp giữa Mỹ và Iran để khôi phục hiệp định đã bị bế tắc kể từ tháng 9.

Các quan chức Mỹ từ chối xác nhận rằng Iran đang làm giàu uranium tới 60% tại Fordow. Họ nhắc lại rằng ưu tiên của Washington là sử dụng ngoại giao để hạn chế chương trình hạt nhân của Tehran. Tuy nhiên, họ cũng lưu ý rằng tất cả các lựa chọn – trong đó có cả hành động quân sự – đều có sẵn cho Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Trong khi đó, Anh, Pháp và Đức ngày 22.11 lên án kế hoạch mở rộng chương trình hạt nhân của Iran. “Động thái của Iran là một thách thức đối với việc không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu”, ba quốc gia cho biết trong một tuyên bố chung do chính phủ Anh cung cấp.

ĐÔNG A

TNO