Ông Marcos là con của cố Tổng thống Ferdinand Marcos, người đã duy trì mối quan hệ đồng minh quân sự chiến lược với Mỹ trong suốt thời gian cầm quyền. Ông Duterte khi cầm quyền lại giữ khoảng cách với Mỹ và xích lại gần Trung Quốc hơn với kỳ vọng sẽ giải quyết được ổn thỏa chuyện tranh chấp ở Biển Đông.

Tổng thống đương nhiệm của Philippines chủ trương vừa tăng cường quan hệ đồng minh quân sự chiến lược truyền thống với Mỹ, vừa tạo thế cân bằng quan hệ với Mỹ – Trung. Mỹ có được tiền đề thuận lợi hơn để thúc đẩy quan hệ với Philippines sau khi có sự thay đổi tổng thống ở nước này.

Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris và phu quân rời Puerto Princesa, Philippines ngày 22.11  AFP

Philippines chiếm vị trí rất quan trọng trong chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc và đối với khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Mỹ vẫn phải luôn lưu ý thoả đáng tới việc tăng cường quan hệ với Philippines nhưng không đẩy Philippines vào tình thế khó xử với Trung Quốc. Cho nên bà Harris khi ở Philippines tuy ám chỉ Trung Quốc nhưng không nêu đích danh Bắc Kinh trong tuyên bố là Mỹ sẽ hành động cụ thể hậu thuẫn và bảo vệ Manila nếu đảo quốc này bị bên ngoài tấn công và đe doạ an ninh.

Cân bằng và kiềm chế hiện là cái khó đối với cả Mỹ và Philippines. Dù vậy, hiện tại vẫn là thời kỳ hai đối tác này nhiều tiền đề thuận lợi hơn hẳn thời kỳ trước đó để gắn kết đồng minh hơn nữa, để thật sự thống nhất quan điểm và phối hợp hành động ở khu vực Biển Đông nói riêng và ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương nói chung.

PHẠM LỮ

TNO