Doanh nghiệp xuất khẩu cũng thiếu vốn

Nghị quyết số 143 của Chính phủ đưa ra sau phiên họp thường kỳ tháng 10 đã nêu rõ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phải cung cấp đủ vốn tín dụng cho nền kinh tế, tập trung lĩnh vực sản xuất kinh doanh, các lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng kinh tế. Đồng thời yêu cầu Bộ Tài chính có giải pháp xử lý kịp thời các khó khăn trong ngắn hạn liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp (DN) và thúc đẩy thị trường phát triển lành mạnh, hiệu quả, bền vững trong trung hạn, dài hạn. Sớm báo cáo đánh giá từng loại trái phiếu, việc đáo hạn trái phiếu DN phát hành riêng lẻ trong quý 4/2022 và năm 2023, đề xuất giải pháp xử lý chủ động, phù hợp, hiệu quả với diễn biến tình hình.

Ngân hàng cần ưu tiên vốn cho vay sản xuất kinh doanh  NGỌC THẮNG

Những thông tin này được đưa ra trong bối cảnh các DN khát vốn. Từ DN trong nước hay cá nhân người tiêu dùng thời gian qua đều đã phản ánh tình trạng khó vay được vốn từ NH. Trong khi đó thị trường chứng khoán liên tục lao dốc khiến các công ty cũng phải hủy kế hoạch phát hành thêm cổ phiếu để huy động vốn. Kênh trái phiếu đã bị tắc và huy động vốn không được, nhiều DN phải chạy vạy kiếm tiền để thanh toán lãi cho trái chủ khi đến kỳ hạn…

Ngay cả các DN xuất khẩu – vốn được xem là động lực tăng trưởng kinh tế của VN nhiều năm qua và sẽ còn tiếp tục trong dài hạn – cũng đã gửi đơn cầu cứu. Mới đây, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản VN (VASEP) có công văn gửi Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan báo cáo các khó khăn, vướng mắc tác động tới năng lực sản xuất kinh doanh và sức cạnh tranh của DN thủy sản cuối năm 2022 và năm 2023. Theo VASEP, ngay khi bước vào quý 4/2022, các DN thủy sản phải đối mặt với một số thách thức có tác động lớn, gây khó khăn và kìm hãm sự phát triển của ngành sản xuất, kinh doanh thủy sản từ quý cuối năm 2022 và năm 2023.

Trong đó có vướng mắc trong cắt giảm hạn mức tín dụng cho vay của các NH thương mại. VASEP nêu rõ: Từ giữa năm 2022 đến nay và đặc biệt trong thời điểm hiện tại, nhiều chi nhánh của các NH tại các địa phương đã cắt giảm mạnh tín dụng với DN thủy sản mặc dù hạn mức tín dụng của nhiều công ty mới chỉ giải ngân được 60 – 80%. Điều này khiến nhiều DN lớn không đủ tiền để thu mua nguyên liệu thủy sản, vật tư cho sản xuất. DN phải hoạt động cầm chừng, ảnh hưởng đến tăng trưởng và xuất khẩu của ngành.

Thậm chí có DN đang triển khai các dự án sản xuất thủy sản đã phải ngừng thi công. Các DN vẫn nhận thức rằng trong hoàn cảnh hiện nay, điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng là dựa trên cân đối chung nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, tuy nhiên hoạt động sản xuất và xuất khẩu thủy sản trong năm 2022 có sự tăng trưởng mạnh một cách bất ngờ ở giai đoạn đầu năm nên DN khó tự cân đối nguồn vốn tăng nếu không có sự điều chỉnh tăng nguồn tín dụng từ NH, giúp các DN duy trì tốc độ tăng trưởng trong hoạt động xuất khẩu.

Vốn tín dụng là hiệu quả nhất ở hiện tại

Ông Phạm Ngọc Hưng, Phó chủ tịch Hiệp hội DN TP.HCM, cho hay nhu cầu vốn cuối năm của các DN hiện nay rất cao, không những sản xuất kinh doanh mà cả thương mại dịch vụ cũng cần vốn cho hàng hóa dịch vụ tết. Thế nhưng các nguồn cung vốn cho DN hiện nay thật sự rất khó. NH thì hết hạn mức tín dụng, nhà băng nào còn thì cũng cho vay với lãi suất rất cao. Trái phiếu, cổ phiếu giai đoạn này thì quá khó, lại thêm quy định mới thì DN càng khó đáp ứng được điều kiện để phát hành trái phiếu huy động vốn. Đối với nguồn vốn từ người thân, bạn bè, cán bộ công nhân viên… hầu như không có. Việc DN trong nước kêu gọi vốn nước ngoài giai đoạn này cũng không dễ.

Trong khi đó, giải pháp nhanh nhất khơi thông nguồn vốn cho DN hiện nay, theo ông Hưng, là nới room tín dụng cho một số NH để tập trung cho vay sản xuất kinh doanh, đồng thời đẩy mạnh dòng vốn đầu tư công.

Đồng quan điểm, TS Nguyễn Văn Thuận, Trường ĐH Tài chính – Marketing, nhận định cuối năm là thời điểm tất cả DN đều cần gia tăng nguồn vốn để tích trữ nguyên phụ liệu, tăng cường sản xuất hàng hóa phục vụ nhu cầu dịp lễ hội, nhất là Tết âm lịch. Thật ra đến giờ này mà DN không đủ vốn là đã quá chậm vì chỉ còn khoảng 2 tháng là đến tết. Trong khi đó, thông thường để chuẩn bị cho mùa cao điểm cuối năm, các DN phải lên kế hoạch và tích trữ hàng hóa từ 3 – 4 tháng trước. Thế nhưng muộn vẫn còn hơn không, NHNN nên xem xét mở thêm room tín dụng và ưu tiên giải ngân cho các công ty sản xuất, xuất khẩu. Bởi nếu chần chừ và đợi hết năm thì room tín dụng đã mở ra cho năm mới và có thể khi đó DN lại không cần cầu cứu NHNN.

“Ngay cả DN xuất khẩu thường có dòng tiền thu về ổn định mà cũng không được cho vay thì xưa giờ rất hiếm. Nhưng từ trước đến nay VN thường có vấn đề yếu là từ nghị quyết của Chính phủ để xuống các bộ ngành và thực hiện là rất lâu, mất một thời gian khá dài. Trong tình thế cấp bách hiện nay thì không thể rề rà hơn mà cần phải quyết ngay, thực hiện ngay để hỗ trợ cho DN nói riêng và cả nền kinh tế nói chung”, TS Thuận chia sẻ thêm.

TS Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn Tài chính, Trường ĐH Kinh tế TP.HCM, cho rằng Chính phủ, NHNN cần cụ thể việc cung cấp tín dụng cho DN hoạt động sản xuất kinh doanh vào thời điểm cuối năm là hoàn toàn chính xác. Trong các nguồn vốn trên thị trường hiện nay thì chỉ có vốn tín dụng là có thể giải quyết nhanh nhất cơn khát vốn của DN vào cuối năm. Nếu được, nhà nước đẩy mạnh phần hỗ trợ lãi suất cho DN xuất khẩu bởi đây là khối mang lại ngoại tệ về cho đất nước, giải quyết được bài toán bình ổn tỷ giá, để từ đó có cơ địa giảm lãi suất cho vay, tăng thanh khoản của hệ thống NH. Đối với vấn đề trái phiếu DN, ông Huân cho rằng không thể giải quyết trong quý 4 được nhưng cần phân loại sẵn những trái phiếu có tài sản hay không có tài sản, trái phiếu của DN đang có dòng tiền hay đang gặp khó khăn, kiện cáo… Từ đó có những lời giải cho từng loại trái phiếu để trả cho trái chủ.

THANH XUÂN – MAI PHƯƠNG

TNO