Cuộc gặp vực dậy quan hệ Mỹ – Trung

Đây là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ khi ông Biden nhậm chức tổng thống hồi năm 2021. Cuộc gặp diễn ra trong thời điểm đặc biệt với cả hai bên: ông Tập vừa tái đắc cử Tổng bí thư nhiệm kỳ thứ ba tại đại hội lần thứ 20 của đảng Cộng sản Trung Quốc, trong khi ông Biden vừa có được chiến thắng quan trọng ở Thượng viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ.

Cuộc gặp được theo dõi sát sao và giới chuyên gia đánh giá việc hai nhà lãnh đạo đối thoại trực tiếp là diễn biến tích cực. Theo đó, duy trì đối thoại rất quan trọng trong việc giảm rủi ro hiểu lầm và tính toán sai, đặc biệt là khi sự ngờ vực và căng thẳng tăng cao suốt thời gian qua.

Ngăn cạnh tranh biến thành xung đột

Theo thông cáo Nhà Trắng đưa ra sau cuộc gặp kéo dài 3 giờ đồng hồ, Tổng thống Biden đã nói với Chủ tịch Tập rằng Mỹ sẽ tiếp tục cạnh tranh với Trung Quốc, bao gồm đầu tư vào các nguồn lực trong nước, gắn kết các nỗ lực với đồng minh và đối tác trên toàn thế giới. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Mỹ cũng nhắc lại rằng hai bên phải quản lý sự khác biệt để cuộc cạnh tranh không biến thành xung đột, đồng thời phải duy trì các đường dây liên lạc. Hai nhà lãnh đạo đã bàn về tầm quan trọng của việc phát triển các nguyên tắc thúc đẩy những mục tiêu này và giao nhiệm vụ cho các nhóm công tác thảo luận thêm.

Ông Biden nhấn mạnh hai nước phải cùng nhau giải quyết các vấn đề xuyên quốc gia vì đây là điều cộng đồng quốc tế mong đợi. Hai bên còn hoan nghênh những nỗ lực không ngừng nhằm giải quyết các vấn đề cụ thể trong quan hệ song phương Mỹ – Trung.

Đáp lại, Chủ tịch Tập nói tình trạng quan hệ Mỹ – Trung hiện tại không phải là lợi ích cơ bản của hai quốc gia lẫn hai dân tộc và cũng không đáp ứng kỳ vọng toàn cầu. Vì vậy, hai nước cần phải tìm ra hướng đi đúng đắn cho quan hệ song phương trong tương lai và nâng tầm mối quan hệ, theo CNN.

Thông cáo Bộ Ngoại giao Trung Quốc đưa ra sau cuộc họp cho biết hai bên đã có cuộc trao đổi thẳng thắn và sâu sắc về các vấn đề chiến lược quan trọng trong quan hệ song phương cũng như các vấn đề toàn cầu. Trung Quốc khẳng định thế giới đủ rộng để Mỹ – Trung cùng tồn tại và thịnh vượng, đồng thời nói rằng hai nước nên hình thành nhận thức đúng đắn về các chính sách đối nội, đối ngoại và các ý định chiến lược của nhau. “Trung Quốc không tìm cách thay đổi trật tự quốc tế hiện có hoặc can thiệp vào công việc nội bộ của Mỹ, và không có ý định thách thức hoặc thay thế Mỹ”, theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Tổng thống Mỹ Joe Biden gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bali, Indonesia ngày 14.11  REUTERS

Đài Loan vẫn là lằn ranh đỏ

Về vấn đề Đài Loan, Tổng thống Biden cho biết chính sách “một Trung Quốc” của Mỹ không thay đổi. Tuy nhiên, Washington phản đối bất kỳ sự thay đổi đơn phương nào đối với hiện trạng, đồng thời khẳng định duy trì hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan là lợi ích của thế giới.

Trong khi đó, Chủ tịch Tập nhấn mạnh rằng vấn đề Đài Loan là cốt lõi trong các lợi ích cốt lõi của Trung Quốc, là nền tảng chính trị và là lằn ranh đỏ đầu tiên không được vượt qua trong quan hệ Mỹ – Trung. “Bất cứ ai tìm cách tách Đài Loan khỏi Trung Quốc sẽ vi phạm lợi ích cơ bản của Trung Quốc. Người dân Trung Quốc tuyệt đối sẽ không để điều đó xảy ra”, thông cáo của phía Trung Quốc cho biết.

Ngoài ra, theo Nhà Trắng, Tổng thống Biden đã đề cập chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine và những lời đe dọa sử dụng hạt nhân của Moscow. Hai bên cũng nhắc lại thỏa thuận chung về việc ngăn chặn chiến tranh hạt nhân, đồng thời phản đối việc sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine. Tuy nhiên, vấn đề hạt nhân không được đề cập trong thông cáo của Trung Quốc. Thay vào đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết ông Tập rất quan ngại về tình hình hiện tại ở Ukraine, đồng thời Bắc Kinh ủng hộ hòa bình và sẽ tiếp tục khuyến khích các cuộc đàm phán hòa bình.

Ông Biden cũng nêu quan ngại về các hoạt động của CHDCND Triều Tiên, đồng thời nhấn mạnh cam kết chặt chẽ của Mỹ trong việc bảo vệ các đồng minh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Vấn đề này không được Trung Quốc nhắc đến trong thông cáo.

ĐÔNG A

TNO