Hiệu quả thực chiến

Số liệu cập nhật của Bộ Quốc phòng Ukraine hôm qua cho thấy lực lượng này đã tiêu diệt 1.286 UAV của Nga từ khi xung đột nổ ra. Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga thông báo đã phá hủy hơn 2.240 UAV của Ukraine, theo TASS.

UAV Bayraktar TB-2 và tên lửa dưới cánh    BỘ QUỐC PHÒNG UKRAINE

Trong cuộc xung đột, Nga và Ukraine đã sử dụng UAV cho nhiều mục đích như phát hiện và tấn công mục tiêu, điều hướng từ xa cho pháo binh tấn công, trinh sát và quay phim để phục vụ hoạt động tuyên truyền. Những người thường xuyên theo dõi mạng xã hội chắc chắn không lạ gì với những đoạn phim được quân đội Ukraine công bố do UAV quay lại cảnh các hệ thống vũ khí của Nga bị phá hủy. Đây được cho là cách giúp nâng cao sĩ khí và tinh thần của người dân về cuộc kháng chiến, đồng thời cho các nước đồng minh của Ukraine thấy được sự hiệu quả để tiếp tục hỗ trợ về ngoại giao, kinh tế và quân sự.

Về phía Nga, Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Dmitry Medvedev gần đây tuyên bố UAV đã chứng minh sự hiệu quả trong chiến dịch quân sự tại Ukraine và việc sử dụng loại vũ khí này là “nhu cầu khẩn cấp”, theo TASS.

Giới quan sát nhận xét việc sử dụng thành công các loại UAV là minh chứng cho thấy loại vũ khí này mang lại năng lực quân sự lớn với chi phí tương đối thấp. So với máy bay có người lái, UAV có giá rẻ hơn và không đòi hỏi huấn luyện nhiều.

Binh sĩ Ukraine chuẩn bị gắn lựu đạn vào quadcopter tại Bakhmut hồi tháng 9  AFP

Đủ loại UAV

Vào thời gian đầu của chiến sự, UAV Bayraktar TB-2 do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất là ngôi sao của lực lượng Ukraine khi lập nhiều chiến công và được cho là đóng vai trò trong việc bắn chìm soái hạm Moskva của Hạm đội biển Đen của Nga, theo tạp chí Forbes. Moscow nói rằng tàu chiến này bị chìm do sóng lớn sau vụ nổ kho đạn trên tàu. TB-2 được trang bị camera và có thể mang theo 4 quả bom thông minh dẫn đường bằng laser. Thời gian sau đó, TB-2 dần ít xuất hiện vì bị cho là kém hiệu quả khi Nga củng cố các hệ thống phòng không và tác chiến điện tử.

Mỹ và đồng minh đã chuyển hàng trăm UAV cho Ukraine, trong đó có nhiều UAV “cảm tử” Switchblade có khả năng xuyên giáp, nhưng chỉ bay được khoảng 40 phút. Bên cạnh đó, Mỹ cũng đã chuyển Phoenix Ghost cho Ukraine, loại UAV được cho là có thể bay trong 6 giờ, có camera hồng ngoại và có thể phá hủy xe bọc thép. Ngược lại, Nga gần đây bị cáo buộc đã sử dụng UAV “cảm tử” do Iran chế tạo để tấn công nhiều thành phố tại Ukraine. Nga và Iran đều phủ nhận việc chuyển giao UAV.

Ngoài các loại UAV tấn công, cả Ukraine và Nga đều sử dụng UAV cho việc xác định mục tiêu và điều hướng cho pháo binh. Theo chuyên gia Jack Watling của Viện Nghiên cứu quốc phòng RUSI (Anh), lực lượng Nga có thể nã pháo chính xác vào mục tiêu của Ukraine trong vòng 3 – 5 phút sau khi UAV trinh sát Orlan-10 phát hiện mục tiêu.

Các UAV quân sự tuy có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ, nhưng số lượng có hạn và không dễ để nhanh chóng bổ sung. Do đó, các bên đã sử dụng nhiều thiết bị bay dân sự cỡ nhỏ (quadcopter). Một chiếc TB-2 có giá ước tính 2 triệu USD trong khi một chiếc quadcopter có giá vài trăm đến vài chục ngàn USD. Loại thiết bị bay này chủ yếu được sử dụng để phát hiện mục tiêu và điều hướng tấn công, trong một số trường hợp có thể gắn thêm lựu đạn để thả xuống mục tiêu. Tuy nhiên, các loại quadcopter hạn chế về tầm hoạt động và dễ bị ngăn chặn bằng hệ thống tác chiến điện tử. Theo BBC, lực lượng Nga có thể sử dụng các hệ thống trực tuyến để phát hiện và ngăn chặn tín hiệu liên lạc của UAV dân sự, khiến chúng rơi xuống đất hoặc tự động quay về căn cứ.

Ngoài ra, một số loại UAV cũng đang được sử dụng tại Ukraine cho mục đích phát hiện mìn hoặc hỗ trợ y tế.