Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn – Ảnh: THẾ ĐẠI

Thừa ủy quyền Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn vừa ký báo cáo của Chính phủ gửi Quốc hội về hoạt động giáo dục và việc thực hiện ngân sách giáo dục năm 2022.

Theo đó, dự toán chi thường xuyên ngành giáo dục năm 2022 là 275.709 tỉ đồng, chiếm hơn 15% tổng chi ngân sách nhà nước. Cộng thêm cả chi đầu tư năm 2022, tổng dự toán chi ngân sách cho ngành giáo dục là hơn 330.717 tỉ đồng, tăng 15,3% so với năm 2021.

Báo cáo cho hay về lộ trình giảm chi thường xuyên, năm 2021 tổng chi thường xuyên của cả nước giảm 1,9%, nhưng lĩnh vực giáo dục và đào tạo giảm 3,4%.

Trong điều kiện đặc thù ngành phần lớn kinh phí dùng chi tiền lương, nếu giảm chi thường xuyên theo lộ trình tại nghị quyết 19 của trung ương sẽ không bảo đảm kinh phí chi lương, chi cho chuyên môn, chi thực hiện các chế độ chính sách cho học sinh, sinh viên.

Đồng thời thiếu nguồn lực giải quyết các vấn đề như biên chế giáo viên thiếu, nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, bảo đảm điều kiện cơ sở vật chất nhằm triển khai kịp thời Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Cạnh đó còn những địa phương, các cơ sở giáo dục khó khăn chưa cân đối được thu – chi để thực hiện duy tu bảo dưỡng, mua sắm bổ sung trang thiết bị dạy học, do đó cần ngân sách trung ương ưu tiên bố trí cho các địa phương.

Về việc thực hiện tiêu chí định mức phân bổ chi ngân sách thường xuyên cho lĩnh vực giáo dục và đào tạo, báo cáo cho hay ngân sách chi sự nghiệp chủ yếu là chi cho con người, nhiều tỉnh chưa đạt tỉ lệ tối thiểu 18% chi cho chuyên môn trong tổng chi thường xuyên…

Chi cho các hoạt động giảng dạy và học tập chiếm tỉ lệ còn thấp; một số địa phương phải dùng nguồn kinh phí chi cho giảng dạy học tập để chi lương cho nhân viên hợp đồng theo nghị định 68.

Qua báo cáo kế hoạch dự toán ngân sách cho giáo dục và đào tạo năm 2022 của 63 tỉnh/thành cho thấy chỉ khoảng 50% địa phương bảo đảm tỉ lệ chi cho hoạt động giảng dạy và học tập tối thiểu, trong đó một số địa phương đạt trên 20%.

Các địa phương có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn không bảo đảm tỉ lệ chi chuyên môn tối thiểu, trong đó có những địa phương dưới 15% trong tổng chi ngân sách cho giáo dục và đào tạo gây ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục chung của ngành.

Về lộ trình tính giá dịch vụ giáo dục và đào tạo, báo cáo chỉ rõ do giáo dục và đào tạo là lĩnh vực ảnh hưởng đến an sinh toàn xã hội.

Nếu thực hiện theo đúng lộ trình đến năm 2021 phải tính đủ chi phí theo tinh thần của nghị quyết 19 của trung ương thì học phí sẽ tăng khá cao và ảnh hưởng tới chi tiêu của học sinh, gia đình, dễ gây xáo trộn lớn trong xã hội, ảnh hưởng tới cơ hội đi học của phần lớn học sinh, sinh viên.

Báo cáo nêu thêm năm 2022 dự toán ngân sách nhà nước đối với kinh phí do bộ quản lý được giao là hơn 6.500 tỉ đồng, giảm 10,8% so với năm 2021. Trong đó chi thường xuyên giảm 9,3%, chi cho sự nghiệp giáo dục giảm 11,6%.

Ngoài ra năm học 2021 – 2022 là năm đầu tiên thực hiện chế độ học phí và học phí sư phạm nhưng tổng kinh phí được giao mới chỉ đáp ứng 40% nhu cầu nên không đủ kinh phí để đảm bảo chi trả kịp thời cho người học…

Từ đó Chính phủ kiến nghị Quốc hội đưa vào kế hoạch rà soát, điều chỉnh, sửa đổi Luật thuế giá trị gia tăng để đưa sách giáo khoa vào chịu thuế suất giá trị gia tăng 0% để đẩy mạnh chủ trương xã hội hóa biên soạn, phát hành sách…

Kiến nghị Quốc hội đảm bảo tỉ lệ ngân sách nhà nước cho giáo dục đạt tối thiểu 20% tổng chi ngân sách…