Thí sinh tham dự kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm 2022 tại điểm thi Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, quận 5, TP.HCM – Ảnh: ANH KHÔI

1. Điểm thi phụ thuộc nhiều vào đề thi, nhất là ở các kỳ thi có tính cạnh tranh cao, có thể ví là “khốc liệt”, như thi vào lớp 10 tại TP.HCM (các địa phương khác cũng thế).

Đành rằng có mối liên hệ giữa học – kết quả thi học kỳ – điểm trung bình các môn ở lớp 9 với điểm thi vào lớp 10, nhưng nếu đứng ở hệ quy chiếu (kết quả học tập lớp 9) để đánh giá kết quả thi vào lớp 10 thì công cụ đo không phù hợp do sự khác nhau về chất.

2. Có năm làm chủ tịch hội đồng chấm thi (kỳ thi vào lớp 10), tôi thấy có trường điểm chuẩn ngất ngưởng cao, nhưng cũng có trường chỉ cần kết quả 3 môn thi không môn nào bị điểm liệt (điểm zero) là đậu.

Đó là chưa nói tới việc trước mỗi bài kiểm tra hay thi học kỳ, học sinh được phụ đạo, kèm cặp, hướng dẫn thêm và sát (đề) giúp học sinh tự tin làm bài đạt kết quả mong muốn.

Đừng vội quy kết “bệnh thành tích” mà “oan Thị Kính” cho thầy cô. Khó chung, nên dạy học thế nào, kiểm tra thế ấy. Bước vào kỳ thi vào lớp 10, số đông các em trong diện đó bị “choáng” với đề thi do Sở GD-ĐT thành phố ra, điều “không thể tin nổi” là do đó!

3. Do dịch COVID-19, thầy trò tại TP.HCM phải dạy học trực tuyến trong thời gian dài, có lúc “chạy thi” để kịp xong mà ở nhà tránh dịch.

Trong điều kiện đó, dạy học chất lượng không thuộc về số đông, dẫn đến nhà trường không sâu sát việc học của trò, còn trò thì nông kiến thức và non kỹ năng, ra đề thi vào lớp 10 khá nan giải.

Lẽ ra cần xâu kết hợp lý trên cơ sở tầm nhìn chung và chiến lược hợp lý từ lãnh đạo Sở GD-ĐT đến cơ sở. Từ đó, đề thi tuy bám sát yêu cầu nhưng là đề thi của năm học “có một không hai”, với TP.HCM là năm học đi vào lịch sử giáo dục thành phố.

Các trường THPT khi đón học sinh lớp 10 (năm học 2022 – 2023) cần xây dựng kế hoạch giáo dục linh hoạt, giúp các em học được, hiểu bài, biết vận dụng.

Làm được thế sẽ bớt đi “khóc vì điểm thấp” để kỳ thi nghiêm túc, đúng quy chế và nhân văn. Và lớp 10 (có thể vài năm tiếp sau) trò không chán học, buông bỏ vì đến trường là bị la mắng “Cấp II sao học tệ thế!?”.

4. Cũng không loại trừ điểm thấp “không thể tin nổi” là do việc chấm thi “cứng” theo hướng dẫn chấm. Chỉ hơn kém nhau 0,25 điểm nhiều khi ảnh hưởng lớn và dài lâu học tập của các em. Việc phụ huynh xin phúc khảo (khi thấy kết quả chưa phù hợp) là đúng, nhưng về phía Sở GD-ĐT TP.HCM cần chấm thanh tra lại để có điều chỉnh hợp lý.