Đề xuất trên nhận được sự đồng tình, ủng hộ của dư luận và các chuyên gia.

Đã chờ từ rất lâu

Chị Vân Hà, có con học lớp 11 tại Hà Nội, chia sẻ: “Thế hệ 7X chúng tôi ngày xưa không có khái niệm mua sách giáo khoa (SGK) mà chỉ mượn sách ở thư viện nhà trường. Vì thế, sử dụng phải rất giữ gìn để hết năm học trả lại cho thế hệ sau dùng tiếp. Đây là cách nên được duy trì, đặc biệt ở vùng khó khăn”.

Chị Đặng Huyền Thương, một du học sinh từ cấp THPT ở Mỹ, cho biết ở nước này không bắt buộc phải mua cả bộ SGK với rất nhiều cuốn như ở Việt Nam, sách có thể mượn thư viện trường học, sử dụng bản mềm. SGK cũng không phải là tài liệu học tập bắt buộc vì giáo viên không chỉ căn cứ vào một cuốn SGK cụ thể, duy nhất nào đó để giảng dạy. Do vậy, học sinh (HS) cũng không bắt buộc phải mua một bộ SGK cụ thể nào, thư viện trường học có tất cả các bộ SGK khác nhau và các tài liệu tham khảo, HS có thể mượn để học.

Bộ GD-ĐT đề xuất phương án sử dụng ngân sách nhà nước để mua SGK, đưa vào thư viện các trường học cho HS mượn ĐÀO NGỌC THẠCH

Ông Nguyễn Xuân Khang, Hiệu trưởng Trường Marie Curie Hà Nội, cho hay ông đã chờ đợi đề xuất này của Bộ GD-ĐT từ rất lâu thay vì tranh cãi làm thế nào để hạ giá bán SGK bằng các mệnh lệnh hành chính. Theo ông Khang, không nên chỉ nghĩ đến người nghèo hoặc người có điều kiện kinh tế khá giả để đưa ra giải pháp “cào bằng”. Nên có các giải pháp khác nhau phù hợp với khả năng đa dạng của mọi người dân.

Ông Khang nêu ý tưởng, bộ SGK cấp độ 1 (giá cao): giấy tốt, in đẹp (4 màu)… để ai có khả năng thì có SGK chất lượng cao để mua. Bộ SGK cấp độ 2 (giá rẻ hơn): giấy rẻ hơn, in 2 màu… người ít tiền có SGK “giá mềm” để mua. Nhà nước cấp ngân sách mua bộ SGK cấp độ 2 trang bị cho thư viện trường học, người dân không có tiền mua SGK thì mượn của nhà trường, cuối năm học trả lại cho thư viện trường. Ngoài ngân sách nhà nước, vận động các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm tặng SGK cho thư viện trường học, tủ sách dùng chung cho nhiều thế hệ HS.

Cần có nhiều biện pháp để giảm gánh nặng về sách giáo khoa cho học sinh và phụ huynh NHẬT THỊNH

Thư viện sách giáo khoa dùng chung

Tại kỳ họp Quốc hội vừa qua, các đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp), Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương)… cũng đề nghị đối với các trường miền núi, cần phải có ngân sách để đầu tư cho SGK trong các thư viện, giúp HS con các gia đình nghèo và dân tộc thiểu số có thể mượn sách, không phải đi mua sách.

Ông Thái Văn Thành, Giám đốc Sở GD-ĐT Nghệ An, đồng tình với việc phải đưa SGK vào danh mục quản lý giá và hướng theo đó đảm bảo quyền lợi của HS và điều kiện kinh tế hiện nay của người dân. Ông Thành cũng chia sẻ ngành GD-ĐT đã tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng mô hình thư viện SGK trên phương thức nhà nước và nhân dân cùng làm. Tỉnh dành một phần kinh phí để trang bị SGK cho nhà trường. “Chúng tôi kêu gọi, huy động doanh nghiệp, các nhà xuất bản tặng SGK cho các trường. Kêu gọi các em HS khóa trước học xong tặng lại SGK để xây dựng thư viện SGK”, ông Thành đề xuất.

Ông Đặng Tự Ân, Giám đốc Quỹ Hỗ trợ đổi mới giáo dục phổ thông, cũng phân tích thực ra những mô hình thư viện trường học, tủ sách dùng chung đã được thực hiện từ lâu nay nhưng chưa được quan tâm thích đáng. Nhân việc SGK mới có giá thành cao thì cần phải thực hiện nghiêm túc những mô hình này, tận dụng những kinh nghiệm đã có từ thời trước để áp dụng, vừa tránh lãng phí SGK cũ, vừa giảm gánh nặng cho người dân. HS có điều kiện và mong muốn mua SGK để sử dụng thì đó là lựa chọn của gia đình, HS có hoàn cảnh khó khăn, ở vùng sâu, vùng xa thì được cấp phát hoặc giảm giá bán; trường học bắt buộc phải có tủ sách dùng chung để HS nào có nhu cầu mượn sử dụng. “Cần có quỹ hỗ trợ về SGK do phụ huynh và các nhà hảo tâm tự nguyện đóng góp để nhà trường cho HS mượn, hoặc cho thuê với giá rẻ tùy điều kiện. Số tiền thu từ việc cho thuê SGK này lại dùng để bổ sung, quay vòng cho quỹ để làm phong phú hơn tủ sách dùng chung đó”, ông Ân đề xuất.

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cũng vừa yêu cầu Bộ GD-ĐT phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu phương án sử dụng ngân sách nhà nước để mua SGK, đưa vào thư viện các trường học cho HS mượn.

Định lượng đầu sách: Bộ GD-ĐT cần làm ngay!

Ông Đặng Tự Ân cho rằng việc định giá SGK theo nghị quyết của Quốc hội vừa ban hành là cần thiết nhưng chưa giải quyết được căn nguyên giá SGK mới tăng vọt.

Cũng theo ông Ân, thay vì xã hội hóa SGK toàn phần như hiện nay thì chỉ nên xã hội hóa một số công đoạn nào đó, còn công đoạn khác thì có hỗ trợ ngân sách của nhà nước. Theo ông Ân, trong khi chờ Chính phủ, Bộ Tài chính thì Bộ GD-ĐT cần thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết 88 của Quốc hội về việc chịu trách nhiệm chủ trì biên soạn 1 bộ SGK của bộ. “Bộ GD-ĐT cũng cần phải giảm số đầu SGK bắt buộc, đưa ra quy định tối thiểu số đầu SGK, một số môn học và hoạt động giáo dục chỉ cần sách giáo viên chứ không cần SGK như hiện nay”, ông Ân nhắc lại đề nghị.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Mai Hoa, đại biểu Quốc hội đoàn Đồng Tháp, cho rằng có một nguyên nhân nữa chính là số đầu sách trong từng bộ sách tăng hơn rất nhiều so với sách cũ.

Bà Mai Hoa cho rằng nguyên nhân đẩy giá SGK của các lớp lên 2 đến 4 lần không phải chỉ vì chi phí tăng trên từng đầu sách mà là do số lượng đầu sách. Vì vậy, đề nghị Bộ GD-ĐT cần có quy định những sách nào là SGK bắt buộc phải mua, những sách nào là sách tham khảo và cho phụ huynh quyền được lựa chọn.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cũng đề nghị Bộ GD-ĐT rà soát, tinh giản SGK theo hướng thống kê danh mục SGK bắt buộc đối với từng lớp học, cấp học. Ngoài số SGK bắt buộc phải có số sách còn lại HS có thể tham khảo tùy vào điều kiện cụ thể.

Tại cuộc họp với Phó thủ tướng Vũ Đức Đam chiều 21.6 vừa qua về vấn đề giá SGK, đại diện lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định Bộ đã phối hợp chặt chẽ với Bộ GD-ĐT trong việc rà soát phương án kê khai giá SGK của các nhà xuất bản; khuyến nghị các đơn vị giảm chi phí trung gian để giảm giá SGK.

 TUỆ NGUYỄN

TNO