Kaliningrad, tâm điểm căng thẳng Nga – châu Âu, có gì đặc biệt?

Căng thẳng đang nóng lên ở Kaliningrad liên quan đến việc Lithuania cắt đứt con đường trung chuyển hàng hóa của Nga đến khu vực này. Nhưng Kaliningrad nằm ở đâu và vì sao nó lại quan trọng với Nga đến vậy?

Kaliningrad là lãnh thổ thuộc Nga nằm giáp với Biển Baltic – Ảnh: AFP

Từ cuối tuần trước, Lithuania đã tuyên bố cấm việc trung chuyển bằng tàu hỏa hàng hóa giữa Nga và vùng Kaliningrad thuộc Nga, nằm trong các biện pháp trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU) có hiệu lực từ ngày 17-6. Các mặt hàng bị cấm gồm than, kim loại và vật liệu xây dựng.

Bộ Ngoại giao Nga đã chỉ trích đây là hành động “thù địch công khai” và yêu cầu EU khôi phục tuyến trung chuyển qua Lithuania. Matxcơva thậm chí cảnh báo về những hậu quả “nghiêm trọng” đối với Lithuania. Tuy nhiên, Lithuania khẳng định mình chỉ thực hiện trách nhiệm của 1 thành viên EU.

Đài DW của Đức đã giải thích về tầm quan trọng của Kaliningrad.

Kaliningrad ở đâu?

Kaliningrad là một vùng lãnh thổ thuộc Nga ở Viễn Tây, hoàn toàn tách biệt và không có chung đường biên giới với Nga. Nó là một dải đất giáp với Biển Baltic về phía tây và nằm kẹp giữa Lithuania, Ba Lan. Khu vực này rộng khoảng 15.000km² với dân số gần 1 triệu người, trong đó hơn một nửa sống ở thủ phủ Kaliningrad.

Vị trí của Kaliningrad – Ảnh: DW

Vì sao Kaliningrad thuộc Nga?

Kaliningrad ngày nay từng là một phần của Vương quốc Phổ và có dân số nói tiếng Ba Lan, Lithuania và Đức.

Sau khi phát xít Đức bị đánh bại vào cuối Thế chiến thứ hai, khu vực này được nhượng lại cho Liên Xô. Thành phố chính trong thời thuộc Đức là Königsberg được đổi tên thành Kaliningrad và toàn bộ khu vực cũng mang tên này. Sau khi Liên Xô tan rã, Kaliningrad thuộc về Nga.

Tại sao Kaliningrad quan trọng với Nga?

Vị trí địa lý của Kaliningrad tạo ra lợi thế về mặt chiến lược và quân sự cho Nga. Đây là cảng duy nhất của Nga trên Biển Baltic quanh năm không có băng. Hạm đội Biển Baltic của Nga cũng đóng tại đây.

Nga cũng đặt các tên lửa hạt nhân ở Kaliningrad, có phạm vi tấn công chạm đến thủ đô các nước lớn của châu Âu. Các nước láng giềng Lithuania và Ba Lan là các quốc gia EU và là thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Các toa tàu nằm tại Kaliningrad sau khi Lithuania ban hành lệnh cấm trung chuyển – Ảnh: REUTERS

Kaliningrad còn nổi tiếng về điều gì?

Triết gia người Đức nổi tiếng Immanuel Kant sinh năm 1724 tại Königsberg, tức thành phố Kaliningrad ngày nay. Kant nổi tiếng là người nỗ lực gắn kết các tiến bộ khoa học và đạo đức.

Kaliningrad cũng là trung tâm buôn bán hổ phách của thế giới. Khoảng 90% trữ lượng hổ phách trên thế giới được tìm thấy ở đây.