Giá cả thực phẩm ở Trung Quốc đang tăng cao – Ảnh: EPA-EFE

Theo báo SCMP, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc trong tháng 5 tăng 2,1% so với cùng kỳ năm trước, không đổi so với tháng 4 nhưng vẫn ở mức cao nhất trong 6 tháng, phản ánh giá dầu thô, nông sản và nhập khẩu nguyên liệu tăng.

Để so sánh, CPI ở Mỹ đạt mức cao nhất trong 4 thập kỷ là 8,6%, và ở khu vực đồng tiền chung châu Âu là 8,1% trong tháng 5 và ở Anh là 9% trong tháng 4.

Chỉ số CPI cốt lõi (không bao gồm giá năng lượng và thực phẩm) của Trung Quốc đã tăng 0,9% so với cùng kỳ năm ngoái, không thay đổi so với tháng 4.

Chỉ số giá sản xuất (PPI), đo lường sự thay đổi trong giá hàng hóa do các nhà sản xuất bán, tăng 6,4% trong tháng 5, giảm so với mức đỉnh 13,5% vào tháng 10-2021.

Có những khác biệt về cách tính

Các quan chức và học giả Trung Quốc cho rằng sự khác biệt nằm ở các biện pháp kích thích của phương Tây, đặc biệt là việc in tiền để cứu nền kinh tế bị đại dịch COVID-19 tàn phá.

Bảng cân đối của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) đã tăng hơn gấp đôi trong hai năm qua, lên 8,9 ngàn tỉ USD. Trong khi đó, Bắc Kinh, vốn thận trọng trước biện pháp kích thích kinh tế toàn diện, đã không nới lỏng quá mức.

Một phần nguyên nhân cũng đến từ tỉ trọng hàng hóa và dịch vụ để tính CPI của Trung Quốc.

Trong khi Trung Quốc chú trọng nhiều hơn đến quần áo và thực phẩm – những mặt hàng phù hợp với một quốc gia có thu nhập trung bình cao, Mỹ lại chú trọng nhiều hơn vào nơi ở và giao thông. Cả hai lĩnh vực này đều dễ bị ảnh hưởng bởi giá năng lượng toàn cầu và điều kiện tiền tệ trong nước.

Các nhà chức trách không tiết lộ tỉ trọng của rổ CPI của Trung Quốc, vốn đã được thay đổi vào năm 2021. Tuy nhiên, ông Huang Wentao – nhà phân tích của Công ty chứng khoán CSC của Trung Quốc – ước tính tỉ trọng đối với thực phẩm tăng lên 18,4%, so với 7,8% ở Mỹ. Tỉ trọng đối với quần áo của Trung Quốc là 6,2% so với 2,8% ở Mỹ.

Giá thuê chiếm 16,2% ở Trung Quốc, bằng khoảng một nửa so với tỉ trọng ở Mỹ là 32%, trong khi phương tiện đi lại là 10,1% ở Trung Quốc, thấp hơn 15,1% ở Mỹ.

Ngoài ra, nền kinh tế Mỹ chủ yếu dựa vào nhập khẩu các sản phẩm tiêu dùng, trong khi nhờ năng lực công nghiệp khổng lồ, Trung Quốc có nhiều dư địa hơn để đối phó với sự tăng giá của hàng hóa toàn cầu.

Kiểm soát lạm phát nhờ “liệu cơm gắp mắm”

Vào tháng 4, Thống đốc Ngân hàng trung ương Yi Gang cho biết mục tiêu chính của chính sách tiền tệ của Trung Quốc là ổn định giá cả và việc làm.

Một số người cho rằng mức lạm phát thấp hơn của Trung Quốc một phần là kết quả của nhu cầu trong nước sụt giảm do chính sách “zero COVID”.

Lạm phát ảnh hưởng đến tỉ lệ nợ hộ gia đình trên tổng sản phẩm quốc nội (GDP), tăng vọt lên 61,6% vào năm ngoái từ mức 17,9% của năm 2008, do đại dịch.

Về cơ bản, nhận thức của người dân bình thường về lạm phát lớn hơn nhiều so với phản ánh từ số liệu. Ví dụ, việc giá xăng dầu của Trung Quốc đang tăng do chịu ảnh hưởng của giá dầu thô quốc tế tăng 68%, khiến nhiều gia đình nước này chuyển sang dùng phương tiện giao thông công cộng hoặc xe điện.

Một số nhà phân tích lo lắng CPI của Trung Quốc có thể tăng khi giá dầu thô và ngũ cốc tăng. Ngân hàng Thế giới ước tính giá cả dầu thô Brent và lúa mì sẽ tăng khoảng 40% trong năm nay so với năm 2021.

Công ty quản lý đầu tư đa quốc gia CICC nhận định lạm phát của Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng chủ yếu bởi giá cả tăng do chiến sự Nga – Ukraine, nhu cầu bên ngoài giảm và đồng nhân dân tệ phục hồi. CICC dự báo lạm phát cả năm của Trung Quốc vào khoảng 2,1%, vẫn nằm trong phạm vi chịu đựng của chính phủ.