Sốt rét “nhập khẩu”

Theo Trung tâm Bệnh nhiệt đới, trong 2 ca bệnh sốt rét, có bệnh nhân (BN) Nguyễn Đình Th. (38 tuổi, quê ở Hà Tĩnh) từ Angola về nước được 1 tuần. Trước đó, BN có 12 năm làm việc và sinh sống tại Angola. 5 ngày trước khi nhập viện, BN xuất hiện sốt cao, rét run, kèm đau đầu nhiều khi sốt.

TS Đoàn Thu Trà (áo trắng), Phó giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, thăm khám cho bệnh nhân điều trị bệnh sốt rét  MAI THANH

BN Th. cho hay, khởi đầu bệnh có biểu hiện sốt chủ yếu vào buổi chiều. Trong ngày thường có 2 cơn sốt, kèm tiểu buốt, đại tiện phân lỏng.

“Tôi đi khám tại cơ sở y tế gần nhà nhưng không phát hiện ra bệnh. Sau đó, tiếp tục đi khám tại Bệnh viện đa khoa Hà Tĩnh. Tại đây, các bác sĩ đánh giá bệnh trong tình trạng nặng, nên tôi được chuyển lên Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai”, BN Th. cho biết.

Tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới, sau khi khai thác yếu tố dịch tễ, chị Th. có đi Angola về kết hợp xét nghiệm máu, các bác sĩ phát hiện BN nhiễm ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum.

Một trường hợp khác đang được điều trị sốt rét tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới là sản phụ tên H., 32 tuổi, mang thai tháng thứ 6, quê ở Hà Nội. BN này từng đi lao động tại Angola được 8 năm và đã bị sốt rét vào năm 2021.

Theo bác sĩ của Trung tâm Bệnh nhiệt đới, BN vừa về trở về nhà từ Angola được 1 tuần. Trước vào viện 3 ngày, BN xuất hiện sốt cao và rét run thành cơn, chủ yếu sốt về chiều tối. Sau cơn sốt là tình trạng vã mồ hôi nhiều, kèm nôn, buồn nôn, đau đầu nhiều. BN đi khám phòng khám tư, sau đó được đưa vào Viện Sốt rét – ký sinh trùng – côn trùng T.Ư làm xét nghiệm và được chẩn đoán mắc sốt rét.

“Do có thai và kèm bệnh lý hạ tiểu cầu cần theo dõi nên chị H. được chuyển đến Trung tâm Bệnh nhiệt đới, BV Bạch Mai, nơi có nhiều chuyên khoa cùng phối hợp để có thể theo dõi và điều trị cho 2 mẹ con sản phụ”, PGS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, cho biết.

Theo PGS Đỗ Duy Cường, những năm vừa qua, bệnh sốt rét ở Việt Nam được kiểm soát khá thành công bởi chúng ta đã có chương trình phòng chống sốt rét hiệu quả ở các địa phương, cũng như có đầy đủ thuốc sốt rét để điều trị nên tỷ lệ mắc và tử vong do bệnh này giảm nhiều, các ca bệnh chỉ ghi nhận chủ yếu ở một số tỉnh ở Tây nguyên và phía nam.

“Tuy nhiên, thời gian gần đây, chúng tôi tiếp nhận nhiều BN sốt rét sau khi từ châu Phi về, nên được gọi là sốt rét “nhập khẩu”. Nguyên nhân là do giao thương, đi lại nhiều, sau một thời gian dịch bệnh, việc khôi phục lại các đường bay cho người Việt Nam đi lao động, công tác tại châu Phi, đặc biệt là Angola trở về nước gia tăng”, PGS Cường cho biết.

Dễ bỏ sót yếu tố dịch tễ

Qua thực tế điều trị, PGS Cường lưu ý, người dân trở về nước từ vùng dịch tễ có sốt rét cần được khám sàng lọc, điều tra dịch tễ và xét nghiệm ngay xem trong máu có ký sinh trùng sốt rét hay không và cần khai báo y tế với cơ quan chức năng. Khi có biểu hiện sốt cần đi khám ngay để tránh nhầm lẫn và bỏ sót.

“Cả 2 BN trên hiện đang điều trị tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới, đã bị sốt ngay sau khi về Việt Nam nhưng y tế ở địa phương không phát hiện ra, không để ý yếu tố dịch tễ là đi từ châu Phi về nên dễ bỏ sót. Do các triệu chứng sốt rét không điển hình rầm rộ, dễ gây nhầm với các bệnh khác như cảm cúm, Covid-19, sốt xuất huyết, hay nhiễm trùng tiết niệu…”, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới cho hay, đồng thời lưu ý thêm: “Chúng tôi đã gặp nhiều trường hợp sốt rét trở thành ác tính với triệu chứng sốt cao liên tục, có thể đi vào hôn mê sau 3 – 5 ngày, nguy hiểm đến tính mạng. Kèm theo hôn mê là suy đa phủ tạng (gan, thận, phổi…) hoặc thiếu máu, co giật, hạ đường huyết. Tuy nhiên, nếu được điều trị kịp thời, đúng thuốc và thuốc tốt thì các chức năng sẽ dần hồi phục”.

Hiện, theo PGS Cường, các thuốc điều trị sốt rét đã có sẵn (Artesunate, Arterakin), được Bộ Y tế cung cấp theo chương trình.