Bà Bùi Thị Hà – phó giám đốc Trung tâm Giáo dục thiên nhiên (ENV) – phát biểu tại buổi tọa đàm – Ảnh: DIỆU QUÍ

Sáng 10-5, tọa đàm “Công tác xử lý tội phạm về động vật hoang dã tại Việt Nam: Thành tựu và thách thức” được Trung tâm Giáo dục thiên nhiên (ENV) tổ chức tại TP.HCM, thể hiện khá rõ bức tranh toàn diện về nỗ lực của Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng. Đồng thời chia sẻ những khó khăn, thách thức cần giải quyết trong công tác đấu tranh, ngăn chặn tội phạm về động vật hoang dã.

Phát biểu tại buổi tọa đàm, bà Bùi Thị Hà – phó giám đốc ENV – cho biết theo thống kê từ ENV, TP.HCM là một trong những địa phương ghi nhận tình trạng vi phạm về tiêu thụ động vật hoang dã lớn nhất trên cả nước. Việc xử lý tội phạm về động vật hoang dã trên địa bàn đã và đang được tăng cường đáng kể qua các năm. Điều này thể hiện quyết tâm rất lớn của cơ quan chức năng cũng như thái độ không khoan nhượng đối với tội phạm động vật hoang dã.

Theo bà Hà, buôn bán trái phép động vật hoang dã không chỉ gây tổn hại đến nền đa dạng sinh học của đất nước, gia tăng nguy cơ lan truyền dịch bệnh truyền nhiễm có nguồn gốc từ động vật, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền đa dạng sinh học toàn cầu và hình ảnh của đất nước trên trường quốc tế.

Những năm gần đây, số lượng các vụ án hình sự có người bị bắt giữ tiếp tục gia tăng, tỉ lệ số vụ án được đưa ra xét xử cũng đạt ở mức đáng kể. Năm 2021 có 3.703 vi phạm về động vật hoang dã (con số này trong năm 2020 là 2.900 vụ), số vụ vi phạm trên Internet gồm 2.470 vụ. Quý 1-2022, hơn 800 vụ việc đã được xử lý, trong đó có 1.631 vi phạm đơn lẻ. Việc xử lý nghiêm vụ án có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả răn đe, phòng ngừa tội phạm.

Tuy vậy, Việt Nam vẫn bị đánh giá là quốc gia trung chuyển và là thị trường tiêu thụ động vật hoang dã lớn trên thế giới. Công tác xử lý đối với hàng tấn động vật hoang dã vận chuyển trái phép qua khu vực cảng biển vẫn chưa có nhiều chuyển biến tích cực.

Số liệu của ENV cho thấy từ năm 2008 đến nay có hơn 60 tấn động vật hoang dã bị vận chuyển trái phép qua các khu vực cảng biển vào Việt Nam và đưa đi tiêu thụ, nhưng chưa có bất cứ đối tượng nào đứng đằng sau hơn 60 tấn động vật hoang dã này bị xử lý. Đây là thách thức rất lớn và chưa được các cơ quan chức năng quan tâm và xử lý triệt để.

“Chỉ khi những đối tượng cầm đầu bị xử lý, chúng ta mới có thể cho các đối tượng này và những đối tượng khác thấy được rủi ro từ hoạt động buôn bán mang lại lợi nhuận bất chính đặc biệt lớn này”, bà Hà nhận định.

Do đó, ENV đề xuất thực hiện một số giải pháp nhằm giải quyết hiệu quả nạn buôn bán trái phép động vật hoang dã tại Việt Nam:

– Tăng cường quản lý các cơ sở bảo tồn và các cơ sở nuôi động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm không vì mục đích thương mại.

– Nghiêm trị các đối tượng cầm đầu những đường dây buôn bán động vật hoang dã trái phép.

– Quy định và quản lý chặt chẽ hoạt động của các cơ sở nuôi động vật hoang dã vì mục đích thương mại.

– Giảm thiểu nguy cơ bùng phát đại dịch trong tương lai do thói quen tiêu thụ và buôn bán động vật hoang dã.

– Tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương trong xử lý vi phạm về động vật hoang dã.

– Nghiêm cấm mọi hình thức kinh doanh động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm.

– Tăng cường đấu tranh với loại hình tội phạm động vật hoang dã trên Internet.