Có thể “soán ngôi” của BA.2?

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) gần đây cảnh báo về một biến thể mới của SARS-CoV-2 gọi là XE có khả năng lây lan dễ dàng. Trong báo cáo cập nhật tình hình dịch tễ Covid-19 hằng tuần công bố hôm 29.3, WHO cho biết biến thể XE được phát hiện đầu tiên tại Anh vào ngày 19.1 và đến thời điểm báo cáo có hơn 600 ca được ghi nhận.

Người dân Thượng Hải đi xét nghiệm Covid-19 ngày 4.4  REUTERS

Theo WHO, XE là biến thể lai giữa hai biến thể phụ của Omicron gồm BA.1 và BA.2. Biến thể kết hợp này được ghi nhận có khả năng lây lan cao hơn 10% so với BA.2 nhưng “thông tin cần được xác minh thêm”.

Đến nay, BA.2, hay còn gọi là phiên bản tàng hình của Omicron, được xem là biến thể có mức lây nhiễm cao nhất trong các biến thể gây Covid-19. Nếu được xác nhận, XE có thể thay thế và trở thành biến thể lây nhiễm cao nhất.

WHO thông báo rằng XE vẫn sẽ được xem là một phần của biến thể Omicron cho đến khi xác định được khác biệt lớn về đặc tính như mức độ lây lan và gây bệnh để được coi là một biến thể riêng biệt. Trong báo cáo ngày 22.2, WHO cũng nhấn mạnh BA.2 vẫn nên được xem là dòng phụ của Omicron, dù có một số khác biệt trong mẫu giải trình tự gien.

Cần theo dõi thêm

Trong một báo cáo gần đây, Cơ quan An ninh y tế Anh (UKHSA) thông báo đang theo dõi 3 dạng tái tổ hợp mới đang lây lan tại nước này gồm XD, XE và XF, trong đó XD và XF là dạng kết hợp giữa Delta và BA.1.

Theo UKHSA, biến thể XE là sự kết hợp của BA.1 và BA.2 với 3 đột biến riêng biệt. Giáo sư Susan Hopkins, trưởng cố vấn y khoa của UKHSA, nói rằng đến nay vẫn chưa có nhiều thông tin về tính lây lan, độc lực hoặc sự ảnh hưởng đến vắc xin của biến thể lai này.

XF là biến thể kết hợp giữa Delta và BA.1 và chỉ được phát hiện tại Anh. Giới chuyên gia cho rằng đây là biến thể ít lo ngại nhất trong số 3 dạng tái tổ hợp mới và chưa phát hiện ca nhiễm mới từ ngày 14.2. Trong khi đó, XD là sự tái tổ hợp giữa một dòng phụ của Delta và BA.1, được phát hiện đầu tiên vào tháng 12.2021. Tính đến ngày 22.3, có 49 mẫu xét nghiệm mắc XD tại một số nước châu Âu.

Tế bào bị nhiễm SARS-CoV-2

Theo tờ South China Morning Post, nhà vi rút học Tom Peacock của Đại học Hoàng gia London (Anh) cảnh báo các biến thể tái kết hợp có thể nguy hiểm như những phiên bản trước đó và loại XD có vẻ đáng lo ngại nhất vì đã xuất hiện tại nhiều nước và gồm thành phần của Delta, biến thể gây bệnh nặng hơn. Ông Peacock cũng nói các biến thể mới có thể được xác định bằng xét nghiệm PCR, thậm chí là xét nghiệm kháng nguyên nhanh.

Cố vấn Hopkins của UKHSA cho rằng các biến thể tái tổ hợp không phải là hiếm khi xuất hiện, đặc biệt là trong thời điểm đang có nhiều biến thể vi rút đang lây lan. Trước đó, các nhà nghiên cứu đã phát hiện biến thể kết hợp giữa Delta và Alpha trên 26 mẫu xét nghiệm tại Nhật Bản và biến thể kết hợp giữa Alpha và B.1.177 (xuất hiện tại Tây Ban Nha vào mùa hè 2020). “Nhiều loại đã được xác định từ khi đại dịch xảy ra đến nay và như những dạng biến thể khác, hầu hết sẽ chết đi tương đối nhanh chóng”, bà Hopkins nói.

Về phần mình, WHO tuyên bố sẽ tiếp tục theo dõi kỹ và đánh giá nguy cơ sức khỏe công cộng liên quan đến những biến thể tái tổ hợp và sẽ cập nhật thông tin ngay khi có thêm bằng chứng.